Stadskanaal Noord - Multifunctionele Accomodatie

2.1 Ontstaansgeschiedenis

Met het aanleggen van het kanaal "Stadskanaal", ten behoeve van de turfwinning, is de plaats Stadskanaal ontstaan als een langgerekte lintbebouwing langs het kanaal. De eerste bebouwing vond plaats in de omgeving van het Pekelderdiep. Met de ontwikkeling van het kanaal is de bebouwing naar het zuiden uitgebreid en is het lint verdicht. Het centrum van Stadskanaal heeft zich van tijd tot tijd langs het kanaal in zuidelijke richting verplaatst. Pas na de komst van Philips in 1955 en het realiseren van de woonwijken van Plan Ter Maars heeft het centrum zich op de huidige locatie gevestigd, rond de Europalaan. Daarvoor lag het centrum ten noorden van de Gele Klap (in de gemeente Wildervank), ter hoogte van het plangebied van de MFA. Het voormalige centrum is nu nog te zien aan de grootte van de panden langs het kanaal.

De ontwikkeling van Stadskanaal heeft plaatsgevonden langs een dubbelkanaal. Achter het Stadskanaal lag een smaller tweede diep (Noorderdiep of Boerendiep). Ter hoogte van het plangebied lag het tweede diep langs de Boerhaavestraat. Tussen het Stadskanaal en de Boerhaavestraat is een woongebied ontstaan met vrij intensieve bebouwing. Ten noordoosten van de Boerhaavestraat lagen oorspronkelijk de boerderijen en weilanden. Deze zone is geleidelijk aan verstedelijkt. Op de hoek van de Van Boekerenweg en de Boerhaavestraat is in 1968 het ziekenhuis gerealiseerd met aan de zuidzijde een strook met woningen voor het personeel. Ten noorden van het ziekenhuis is een woonwijk gebouwd met sociale huurwoningen. Op de planlocatie is een sportterrein gekomen. Tussen de Krommewijk en de Onstwedderweg heeft aardappelmeelfabriek de Toekomst-Twee Provinciën (TTP) gestaan. Na sluiting van de fabriek is hier de woonwijk Waterland tot ontwikkeling gebracht.

Figuur 2: Kavelstructuur

Opmerkelijk is dat Waterland samen met Plan ter Maars een kavelrichting (ontginningsrichting) heeft, die schuin op het kanaal staat. Ten noorden van de Barkelastraat en de Krommewijk, waar ook het plangebied is gelegen, staat de ontginningsrichting haaks op het kanaal. De grens van de ontginningsrichtingen is ook de historische grens tussen de Onstwedder venen en de Stadse venen. Om deze grens te markeren is in 1650 de Barkelazwet gegraven, waarvan sommige delen nog in het landschap te zien zijn.

Door de hierboven geschetste ontwikkeling kent de zone ten noordoosten van de Boerhaavestraat een andere structuur dan het gebied tussen de Boerhaavestraat en het Stadskanaal. De zone kent een aantal deelgebieden met geheel eigen identiteiten. Vanwege de aanwezige waterpartijen en boomsingels is rond het plangebied sprake van een parkachtige omgeving. Bijzonder element is het plantsoen met vijverpartij ten zuiden van het plangebied. Het handhaven, dan wel versterken, van de parkachtige omgeving is het uitgangspunt bij de ruimtelijke inpassing van het plan. In paragraaf 2.5 wordt hierop nader ingegaan.