Noorderstraat 308

2.1 Historische ontwikkeling

In de 17de eeuw begon op grote schaal de vervening en ontginning van het hoogveengebied ten zuidoosten van de stad Groningen. Er werd een kanaal gegraven, om van daaruit het gebied te ontginnen en turf te steken. Dat was het Oude Winschoterdiep. Haaks op dit kanaal werden wijken het veen ingegraven. Ten noorden van het Oude Winschoterdiep ontstonden zo de Winkelhoek, het Achterdiep en het Noordbroeksterdiep. Aan de zuidzijde kwamen het Kielsterdiep, de Nieuwe Compagnie, de Kalkwijk, het Kleinemeersterdiep, het Borgercompagniesterdiep en het Tripscompagniesterdiep. Langs al deze diepen werden wegen aangelegd waarlangs nederzettingen ontstonden. De lintstructuur die daardoor ontstond, bleek uitstekend voor de economische ontwikkeling en groei van Hoogezand-Sappemeer. De kanalen met de wegen (en later de spoorlijn) vormden een prima vervoerssysteem voor allerlei goederen. De scheepsvaart kwam tot grote bloei en er vestigden zich vele schippers in Sappemeer. Zij droegen niet alleen bij aan de scheepsvaart maar ook aan de scheepsbouw. Veel schippers namen op hun huiswaartse tochten hout mee en repareerden hun schepen direct naast hun woning. Zo ontstonden op diverse plaatsen aan de kanalen tussen woonbebouwing scheepswerven met scheepshellingen en insteekhaventjes.

Na de periode van turfwinning, volgde een periode waarin vooral de landbouw, de daarop gerichte industrie en de scheepsbouw de ontwikkeling van de gemeente bepaalden. De groei nam flink toe na 1960, het aantal inwoners steeg behoorlijk. Door deze groei werd de oorspronkelijke langgerekte vorm van de gemeente doorbroken. Ten zuiden van de oude lintbebouwing werden nieuwe woonwijken en parken en een nieuw stadshart aangelegd.

Sappemeer met in het midden het Borgercompagniesterdiep in 1905

Vanaf eind 19e eeuw verdwenen veel van de werven langs de diepen. Rond 1940 werd een nieuw Winschoterdiep gegraven ten noorden van het oude. Een logisch gevolg was dat de nog aanwezige werven verplaatsten naar het westen om een plekje te vinden aan het nieuwe Winschoterdiep, richting Waterhuizen. In de de jaren 1960 en 1970 werd het Oude Winschoterdiep grotendeels gedempt.Ook de zijdiepen van het Winschoterdiep zijn in de loop van de tijd gedempt, op het Borgercompagniesterdiep na. De 17e eeuwse scheepswerf Wolthuis op de hoek van het Oude Winschoterdiep en het Borgercompagniesterdiep is tot op heden nog steeds behouden gebleven en aangewezen als rijksmonument.