Bestemmingsplan Paddepoel centrum

2.1 Ruimtelijke structuur

2.1.1 Ontstaansgeschiedenis

In de jaren zestig van de vorige eeuw groeide het vertrouwen in de toekomst. De toegenomen welvaart leidde tot de vraag naar grotere huizen en meer voorzieningen dan voorheen. Groningen zou in 1980 uitgroeien tot een stad met 265.000 inwoners! Om te voldoen aan de vraag naar woningen zijn in die jaren nieuwe wijken gebouwd. Aan de zuidkant van de stad Corpus den Hoorn en De Wijert- noord, aan de noordwestgrens de wijken Selwerd, Paddepoel en Vinkhuizen.

De kwantitatieve en kwalitatieve woningnood was groot. Ook Paddepoel is daarvan een mooi voorbeeld. De verwachte sterke groei van het aantal inwoners liet geen ruimte voor kwaliteit en creativiteit. De in Paddepoel gebouwde woningen waren zeker voor die tijd groot, ruim en licht. De kwaliteit van de woningen en de woonomgeving was veel beter dan die van de woonomgevingen waar de nieuwe bewoners vandaan kwamen. Voor goed en goedkoop was het noodzakelijk om snel te bouwen en het is dan ook geen wonder dat de kraanbanen de stedenbouwkundige opzet van de wijk mede hebben bepaald.

Stedenbouwers gingen destijds uit van een 'sociologische benadering'. Het algemene leefklimaat, zo vond men, vroeg om een specifieke organisatie van de woonomgeving, van de buurt en van de wijk. Een buurt is daarom in zichzelf gekeerd, los van het omringende landschap. Met de woning als middelpunt, met hieromheen de wooneenheid waar, in steeds wijder wordende cirkels, alle activiteiten georganiseerd worden. Een dergelijk wooneenheid wordt een 'stempel' genoemd. Een stempel bestaat uit rijtjes woningen, waarin steeds in een bepaalde verhouding gezinnen, alleenstaanden en bejaarden gehuisvest worden. Een aantal stempels samen vormt een woonbuurt, met bijbehorende voorzieningen, en speel- en kijkgroen. Een aantal woonbuurten samen vormt de wijk, met bijbehorende voorzieningen. Ook in Paddepoel is deze sociologische benadering in de opbouw van de wijk als totaal duidelijk herkenbaar.

De doorgaande wegen Zonnelaan en Eikenlaan – Pleiadenlaan verdelen de wijk in 4 delen. Daarnaast zorgen twee groene verbindingen (Saturnuslaan/Venuslaan en Wilgenlaan via Zonneplantsoen en Grote Beerstraat) tussen Wijkpark Selwerd en de groene ecologische zone langs het Reitdiep voor een vanzelfsprekende en afleesbare opdeling in buurten.

Op het kruispunt van de belangrijkste wegen ligt het stadsdeelcentrum waar zich de winkels en welzijnsvoorzieningen zoals de voormalige Trefkoel bevinden. Op de kruising van Zonnelaan en de belangrijkste buurtontsluitingsroutes komen nog kleine clusters met winkels voor. Scholen zijn van oorsprong in een aantal stroken achter de centrale zone gegroepeerd en in de randen van de wijk in het groen.

De wijk werd in een paar jaar gebouwd met maar weinig verschillende woningtypes. De wijk heeft daardoor geen jaarringen, men kan er de groei niet aan aflezen zoals bij andere, oudere delen van de stad dat wel nog het geval is. Als gevolg van het feit dat de wijk van binnenuit is ontwikkeld is hij niet op zijn omgeving gericht en zijn er nauwelijks verwijzingen naar de oorspronkelijke landschappelijke inbedding.

De herstructurering in Paddepoel Zuidwest en Zuidoost, samen met andere ontwikkelingen zoals de herontwikkeling van de Trefkoellocatie, zorgen ervoor dat de wijk naast een ontstaansgeschiedenis langzamerhand ook een ontwikkelingsgeschiedenis krijgt. Daarbij wordt nadrukkelijk ingezet op een voortborduren op het bestaande stedenbouwkundige en oorspronkelijke kader alsook op een ontwikkeling die op zijn omgeving is gericht (van introvert naar extrovert).

Paddepoel heeft veel goede kanten en kwaliteiten. De wijk is relatief dicht bij het centrum van de stad gelegen. De relatie met het ommeland is op loop- en fietsafstand. Er is veel groen, licht en lucht binnen de wijk zelf, de wijk is ruim en rustig. De nadruk ligt op het wonen maar daarnaast zijn nog veel voorzieningen.

2.1.2 De (huidige) ruimtelijk - functionele structuur

Evenals de opzet van de wijk zelf is het winkelcentrum Paddepoel oorspronkelijk als een in zichzelf gekeerde eenheid ontwikkeld. Voor het winkelcentrum betekende dit dat alle entrees van de verschillende winkelfuncties met uitzondering van de winkels direct grenzend aan de Zonnelaan gelegen waren aan een intern plein. Ook bij de grote opknapbeurt in de jaren '90, waarbij het plein werd overdekt, werd aan de hoofdopzet van het winkelcentrum niets gewijzigd. Gevolg is dat de achterkanten van deze functies met de gesloten gevels geen uitstraling hebben en daarmee niet bijdragen aan de kwaliteit van de openbare ruimte rond het winkelcentrum. Alleen de met allure vormgegeven gevel aan de Zonnelaan is een uitzondering. Daar vormt het winkelcentrum een duidelijke voorkant en met de woningen erboven is het een prachtig voorbeeld van 60-er jaren architectuur. Deze zijde van het winkelcentrum zal in 2013 een verbeterslag ondergaan waarbij de gevels van de winkels enkele meters naar voren worden gebracht. Dit bestemmingsplan maakt dit mogelijk.

Het laden en lossen en het parkeren vindt aan de achterzijde van het complex plaats. Zowel aan het verlengde van de Pleiadenlaan als aan de Dierenriemstraat doet het probleem van een functie zonder uitstraling zich voelen. De ruimtelijke relatie tussen het winkelcentrum en de omgeving laat ten gevolge van deze introverte opzet te wensen over. Het complex heeft daardoor drie gesloten zijden terwijl de door de stedenbouwkundige omgeving aangereikte kwaliteiten niet worden benut.