Bestemmingsplan Trefkoel

3.3 Archeologie

Inleiding

In 1992 is door de Nederland het 'verdrag van Valetta' ondertekend, in de volksmond ook wel 'verdrag van Malta' genoemd. Het verdrag van Malta is wettelijk vertaald met een ingrijpende wijziging in de Monumentenwet 1988 en enkele andere wetten, zoals de Ontgrondingenwet en de Woningwet. Hierin wordt de verantwoordelijkheid voor een goede omgang met eventueel aanwezige archeologische waarden bij de gemeenten gelegd. De bescherming van die waarden dient te worden meegenomen in de ruimtelijke ordening, d.w.z. de bestemmingsplannen.

Elk bestemmingsplan dient vanaf 1 september 2007 daarom een paragraaf archeologie te bevatten, waarin wordt aangegeven welke archeologische waarden in het plan aanwezig, dan wel te verwachten zijn. Daarnaast dient het bestemmingsplan voorschriften te bevatten om eventueel aanwezige archeologische waarden te beschermen. Die regels kunnen in enkele, op archeologische gronden geselecteerde, gebieden aan een 'omgevingsvergunning voor het bouwen van een bouwwerk of voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden' worden verbonden. Daarmee wordt de aanvrager van een dergelijke vergunning verantwoordelijk voor behoud van archeologisch erfgoed. De Monumentenwet 1988 en de erfgoedverordening van de gemeente en dit bestemmingsplan beschrijven vervolgens de procedure.

De overslibde wierden van Paddepoel

Bij het ontwerpen van de wijk Paddepoel is gewerkt volgens het model 'Tabula Rasa': er is gestart met een schone lei. Van oorspronkelijke terreinen met cultuurhistorische waarde is aan het huidige oppervlak daarom niets bewaard gebleven. In het gebied kunnen zich wel overslibde wierden bevinden. Deze kleine nederzettingen die verhoogd waren aangelegd om overstromingen het hoofd te bieden zijn te beschouwen als separate huiserfjes, en overleefden niet elke grote overstroming. Een aantal ervan zijn weer afgedekt door kleilagen die latere overstromingen achterlieten en zijn dus niet meer aan de oppervlakte zichtbaar. Bij de aanleg van de wijk Paddepoel zijn opgravingen verricht op een gedeelte van deze wierden uit het begin van de jaartelling, nu bekend als de overslibde wierden van Paddepoel. De aangetroffen en opgegraven wierden lijken zich te concentreren rond de oeverwallen van (oudere) lopen van de Drentse A die gereconstrueerd werden door Clingenborg.

Bescherming

Een van die oeverwallen die de A heeft achtergelaten ligt onder de Trefkoel. Zowel in de rivierloop als op de oeverwallen, beide in de jaren '60 opgehoogd, is daarom sprake van een hoge trefkans op archeologische resten. Er zouden zich op deze oeverwallen meer overslibde wierden kunnen bevinden. Het gebied is daarom mede bestemd als 'archeologische waarde 2'. Dit betekent dat er bij ingrepen boven de 500 vierkante meter vooronderzoek moet plaatsvinden. Dit onderzoek dient door middel van proefsleuven te worden uitgevoerd. Mochten er archeologische resten worden aangetroffen, dan dienen die te worden gedocumenteerd middels een opgraving.