Bestemmingsplan Oosterpoort

2.5 Openbare ruimte

2.5.1 Groenstructuur

De Oosterpoort is een wijk met een hoge bebouwingsdichtheid. Het groen in de wijk komt voornamelijk voor binnen de bouwblokken. Deze groene ruimtes zijn, samen met de speeltuin, de enige openbare speelplekken in de wijk en daarmee van grote waarde voor de woon- en verblijfskwaliteit. De verzameling van privé-tuinen in het Zuiderpark vormt een ander zeer kenmerkend groen in de wijk. De straatprofielen zijn stenig, maar met veel bomen ingericht en met op diverse plaatsen geveltuintjes.

Groenstructuur

Privé-tuinen Zuiderpark

Het groen van het Zuiderpark, bestaande uit de privé-tuinen en groene bermen, vormt een sterk samenhangend ensemble met een parkachtig karakter. In de tuinen bevindt zich veel waardevol groen met onder meer monumentale bomen. Behoud van het privé-groen is van groot belang. Voorkomen moet worden dat de privé-tuinen worden gedomineerd door geparkeerde auto's of verharding, wat op een aantal plaatsen al het geval is. Om het groene karakter te beschermen is voor het Zuiderpark een stelsel voor omgevingsvergunningen voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden opgenomen in het bestemmingsplan.

Groen in bouwblokken

Het openbare groen binnen de bouwblokken is van grote waarde voor de woon- en verblijfskwaliteit. Er is relatief weinig privé-groen, waardoor de bewoners voor een groot deel zijn aangewezen op het openbare groen. De openbare groenplekken zijn ingericht als speelplek en/of verblijfsgroen en hebben de bestemming Groen gekregen. Opvallende en fraai ingerichte binnenterreinen zijn de Mauritstuin, tussen de Mauritsstraat, de Sophiastraat en de Lodewijkstraat, en het terrein tussen de Van Julsinghastraat, het Winschoterdiep, de Verlengde Frederikstraat en de Nieuwstraat.

Mauritstuin

Sport en maatschappelijk

In het zuiden van het plangebied, tussen de Esperantostraat en de Verlengde Lodewijkstraat, bevindt zich een groengebied met een speeltuin en diverse sportvoorzieningen. Dit groengebied fungeert als een overgangszone tussen de woningen en de zuidelijke ringweg. Gezien de omvang en de gebruikswaarde is dit gebied van groot belang voor de wijk.

Overig groen in de straten

Het overig groen in de wijk wordt gevormd door straatbomen, geveltuintjes en op een enkele plek een plantsoentje langs een straat. De van oorsprong overwegend stenige straatprofielen hebben op diverse plekken een groen en sfeervol karakter door de geveltuintjes. Met name in de Brandenburgerbuurt zijn de geveltuintjes zeer sfeerbepalend. In het zuidoostelijk deel van het plangebied zijn de bouwblokken zo gesitueerd dat verbredingen in de straatprofielen zijn ontstaan waar ruimte is voor plantsoentjes en boomvakken. Een andere bijzondere groene plek is het monumentaal ogende plein met bomen van de school aan de Blekerslaan.

Geveltuin en bomen in de Verlengde Nieuwstraat

In het bomenstructuurplan is per straat aangegeven welke bomen de groene hoofdstructuur vormen van de stad. Op onderstaande afbeeldingen is te zien wat de huidige kwaliteit en wat de gewenste situatie is. De bomenhoofdstructuren zijn belangrijk voor het ondersteunen van de belangrijke ruimtelijke structuren van de stad.

Bomenstructuurplan, bestaande kwaliteit

Bomenstructuurplan, gewenste kwaliteit

Ecologie

Dit oudere stadsdeel, grotendeels gelegen op de flanken van de Hondsrug, kenmerkt zich door verschillende stedelijke woonklimaten. De oppervlakten groen zijn afzonderlijk en in zijn geheel gezien beperkt. Onderscheidend zijn het monumentale groen van het Zuiderpark, de bekende ecologische binnentuin Mauritsstraat, het groen achter de Esperantostraat en de oude bomenpartij bij de Blekerslaan. Vrijwel alle randen van het bestemmingsplan, te weten de bloemrijke taluds van het Verbindingskanaal, een stuk talud van de A7 bij de Esperantostraat en de kade van het Oude Winschoterdiep, zijn van belang en onderdeel van de Stedelijke ecologische structuur (SES). Daarnaast zitten er ecologische waarden in de verschillende straten met laanbomen, in een aantal “binnengroentjes” en in het straatgroen en de stoeptegeltuintjes in verschillende straatjes waaronder de Sophiastraat.

Ecologisch gezien zijn vooral het Zuiderpark met zijn gevarieerde en monumentale bomen en stinzenplanten, de ecologische tuin aan de Mauritsstraat, een klein kerngebied met een veelheid aan plantensoorten waaronder zeldzame en beschermde soorten, kenmerkend. Langs de randen van het plangebied liggen de belangrijke ecologische verbindingszones Verbindingskanaal met opvallend veel inheemse soorten, het Oude Winschoterdiep met zeldzame en beschermde muurplanten en de struikrijke taluds van Weg der Verenigde Naties. Daarnaast zijn de kwaliteiten van de “binnengroentjes” tussen Winschoterdiep en Nieuwstraat en tussen Polderstraat en Oliemuldersweg, die veelal in gebruik zijn als speel- en recreatieplek of gewoon als siergroen, opvallend. Deze laatstgenoemde zone bestaat uit drie afzonderlijke groenpartijen die met kleinere corridors met elkaar verbonden zijn. Hier staan verschillende en oudere boomsoorten, struiken en nectarplanten.

De monumentale boom en haagbegroeiingen rond de speelplaats aan de Esperantostraat, de boomweide bij de Cubastraat en de oude bomen bij de Blekerslaan zijn eveneens van belang. In al deze groenelementen leven belangrijke (deel)populaties van onder andere verschillende en beschermde vleermuissoorten, egels, muizen, vlinders en vogelsoorten.

Voorts zijn vooral de straten met oude laanbomen zoals Nieuwstraat en Verlengde Nieuwstraat met waardevolle rijke besdragende meelbesbomen waardevol. Straten met laanbomen zijn van belang voor vogels, vlinders en vleermuizen. Hetzelfde geldt, zij het in mindere mate, voor de zeer vormenrijke natuur van de stoeptegeltuintjes in dit stadsdeel. Zij functioneren als foerageerplek, voortplantingsplek en trekroute. Indien vleermuisverblijfplaatsen of routes aanwezig zijn, zijn deze locaties of trekroutes beschermd. Genoemde kerngebieden en verbindingszone zijn vastgesteld op de Stedelijke Ecologische Structuurkaart van 2008.

De watermilieus zorgen voor natuurwaarden op het gebied van vleermuizen, vissen en watervogels. Niet alleen als voortplantingsgebied maar tevens als foerageer- of rustgebied. Verschillende vleermuissoorten gebruiken de waterstructuren eveneens als trekroute. Deze trekroutes zijn wettelijk beschermd. Behoud en versterking van deze zones is van groot belang. Alle wateren hebben de functie boezemwater. Natuurwaarden zijn daardoor beperkt; zeker door het ontbreken van natuurlijke oevers. Desalniettemin wordt de kade van de westzijde van het Oude Winschoterdiep gekenmerkt door muurplanten waaronder zeldzame en beschermde soorten.

2.5.2 Waterstructuur

Langs de noord- en oostzijde van het plangebied bevinden zich twee belangrijke waterlopen. Aan de noordzijde is dit het Verbindingskanaal, als onderdeel van de Diepenring rond de binnenstad. Aan de oostzijde is dit het Oude Winschoterdiep. Voor de stad zijn dit beide hoofdstructuurbepalende elementen. Beide waterlopen vallen in het bestemmingsplan Openbaar Vaarwater. In het Verbindingskanaal ligt aan de zuidelijke oever een aantal woonschepen. Door de grote hoogte van het talud bestaat vanaf de straat en het fietspad zicht over de schepen heen op de noordoever van het Verbindingskanaal. In het Oude Winschoterdiep liggen over bijna de gehele lengte van het plangebied woonschepen. Het contact met het water is minimaal doordat de schepen vaak dicht op elkaar liggen. Het bestemmingsplan Openbaar Vaarwater beoogt een onderlinge afstand tussen de schepen van minimaal 5 meter, zodat op termijn meer contact met het water mogelijk wordt.

In de Oosterpoort bevindt zich geen oppervlaktewater. Het complete gebied watert af op het Verbindingskanaal en op het Oude Winschoterdiep. Deze wateren vallen onder de boezem en hebben een streefpeil van NAP + 0.53 meter. Voor het gebied van bestemmingsplan Oosterpoort is gekeken in hoeverre de waterstructuur voldoende waterberging biedt. In de Oosterpoort is geen oppervlaktewater aanwezig. Door de hoogteligging en de lozingsmogelijkheden naar andere gebieden/boezem is de kans op overlast gering.