Bestemmingsplan Helpman

2.3 Bedrijvigheid

Bedrijven

Wijken als Helpman kennen diverse vormen van bedrijvigheid. Dienstverlening in kantoorlocaties, geclusterde en alleenstaande bewinkeling, beroepen/bedrijvigheid aan huis en incidenteel ook nog industriële bedrijvigheid. Dit laatste is in het plangebied het geval met de Hoefijzerfabriek Helpman. Dit geeft ook direct weer dat Helpman niet zomaar een woonwijk is van de stad Groningen, maar een historische zelfstandige stedelijke vestiging tussen de stad en Haren. Dit wordt nog eens benadrukt door de economische structuur die terug te vinden is in de wijk. Aan de Verlengde Hereweg, het Helperplein en aan de Helper West- en Oostsingel vinden we tal van bedrijfsruimten variërend van detailhandel, horeca, dienstverlening tot de genoemde industriële vestiging.

Genoemde hoefijzerfabriek Helpman mag dan een vreemde eend in de bijt lijken maar het gaat hier om een bedrijf dat internationaal marktleider is in zijn vakgebied. De vestiging als zodanig levert geen directe problemen op in de woonomgeving. De gehanteerde productiemethoden en de logistiek zijn zo georganiseerd dat aan alle wet- en regelgeving wordt voldaan. Er is dan ook geen noodzaak dit bedrijf weg te bestemmen uit het plangebied. Indien het bedrijf uiteindelijk zou willen verhuizen zal de gemeente moeten proberen te bewerkstelligen dat het bedrijf voor de gemeente behouden blijft. De nu ingenomen locatie zou in dat geval niet meer op deze wijze ingevuld moeten worden.

Meer en meer worden in de laatste jaren beroepen aan huis uitgeoefend dan wel kleinschalige bedrijvigheid aan huis bedreven. Dit wordt nog eens onderstreept door de toename van inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel en onderzoeken in het kader van de ontwikkeling van wijkeconomie die de laatste tijd landelijk worden gepubliceerd. In het licht van deze trend en het feit dat burgers meer en meer tot mengvormen van ZZP (Zelfstandige Zonder Personeel)-activiteiten en loondienst neigen om in hun bestaan te voorzien, worden in dit bestemmingsplan aan huis verbonden beroepen bij recht toegestaan alsmede kleinschalige bedrijvigheid aan huis. Kantoorlocaties zijn aangewezen op de plankaart en zullen positief bestemd worden.

Detailhandel algemeen

Het voorzieningenniveau in Groningen is integraal afgestemd op de belangen van al haar gebruikers. Prioriteit en regionaal belang is daarbij gegeven aan het kernwinkelapparaat van de binnenstad in samenhang met een afgewogen PDV/GDV beleid. Voor de wijken geldt in het algemeen dat we in het kader van de stedelijke structuur ten aanzien van wijkwinkelcentra en kleinere winkel- en bedrijvenstrips spreken van gemakcentra. Dit betekent dat de inwoners op zo'n laag mogelijk geografisch schaalniveau in een compact, compleet en comfortabel centrum hun dagelijkse inkopen kunnen doen en ook, daar waar mogelijk en wenselijk, op wijk- en buurtniveau wordt voorzien in andere vragen van de consument op het gebied van bijvoorbeeld horeca, detailhandel, dienstverlening, ambachten of combinaties hiervan.

In het winkellandschap hebben zich de laatste jaren trends afgetekend met betrekking tot schaal en clustering. De kleine, solitaire supermarkt als wezenlijk onderdeel van de bewinkeling in de wijken heeft plaats moeten maken voor grotere supermarkten geclusterd in wijkwinkelcentra. In die winkelcentra waarbij niet minimaal twee supermarkten als ankers van het bezoekmotief functioneren, hebben flankerende detaillisten het moeilijk het hoofd boven water te houden. Een voorbeeld in de gemeente Groningen is Vinkhuizen waar zeer succesvol is ingezet op een herontwikkeling van het centrum en een verplaatsing van de in de wijk gevestigde solitaire supermarkt naar het winkelcentrum. Tevens is Vinkhuizen een schoolvoorbeeld van de transformatie van een intern gericht centrum naar een extern gericht centrum. Een derde en vierde trend zijn dat de scheiding van verzorgingsgebieden en complementariteit van winkelcentra door onderscheidende profilering en identiteit de rechte tellingen van de Distributie Planologische Onderzoeksmethode aanvult. Waar voorheen volstaan werd met een afweging van aantallen personen binnen een verzorgingsgebied en draagkracht, dit werd afgezet tegen het vierkante meter rendement dat een supermarkt moet halen, is nu een zorgvuldiger afweging op zijn plaats die tegelijkertijd ontwikkelkansen biedt.

Helperplein en de commerciële strook Verlengde Hereweg

Het wijkwinkelcentrum Helperplein is een populair winkelcentrum in Groningen Zuid. Dit wordt nog benadrukt door het feit dat de daar aanwezige supermarkt voorkomt in de landelijke top vijf van drukstbeklante supermarkten per vierkante meter van Nederland. Het centrum kent echter grote problemen met betrekking tot parkeren en bereikbaarheid. Dit zijn twee kritische succesfactoren voor een goed functionerend winkelcentrum. Dit probleem is onderkend door marktpartijen, de corporatie Lefier en de gemeente. In gezamenlijkheid wordt gewerkt aan de herontwikkeling van het centrum. Onderdeel van de planontwikkeling is in ieder geval een oplossing voor parkeren en bereikbaarheid. Ook de verplaatsing van de solitaire supermarkt aan de P.C. Hooftlaan maakt onderdeel uit van de planvorming. In navolging van de transformatie van Vinkhuizen zou ook de externe gerichtheid van het centrum moeten worden ontwikkeld. Dit zou betekenen dat er in ieder geval geen achterkant aan de Van Iddekingeweg zou mogen ontstaan. Een beperkte uitbreiding van horeca is toegestaan.

Geografisch nabij, maar een heel ander karakter kent de strook commercieel vastgoed aan de Verlengde Hereweg. Vaak wordt dit gebied als onderdeel gezien van het winkelapparaat aan het Helperplein. Dit is maar ten dele waar. Er is weliswaar sprake van een gedeeltelijke overlap van bezoekers van het Helperplein, maar deze strook kent zijn eigen bezoekersstroom met een eigen, onderscheidend bezoekmotief. Ook op deze plaats vinden we de identiteit van Helpman als historische stedelijke structuur terug met zijn eigen functionele identiteit.

Het is van belang te onderkennen dat het karakter van deze commerciële strook sterk afwijkt van het Helperplein. Daar waar het bezoekmotief van het centrum Helperplein de dagelijkse boodschappen zijn, is het aanbod aan de Verlengde Hereweg meer gericht en gespecialiseerd. Dit brengt met zich mee dat de bezoektijd korter is. Gezien de grote parkeerdruk op het Helperplein, de populariteit, de niet-bezoekgebonden langparkeerders en de bij tijden slechte bereikbaarheid zal er aan de Verlengde Hereweg een betaald parkeerregiem worden ingevoerd van maximaal een half uur. Laad- en losstroken waarvan is geconstateerd dat zij door de maatvoering niet gebruikt worden, zullen worden opgeheven ten behoeve van kortparkeerders.

Op deze commerciële strook in het plangebied is tussen de Helper Westsingel en de Van Royenstraat een scala van bedrijven gevestigd variërend tussen horeca, detailhandel en dienstverlening. Op deze locatie zal een ruime bestemmingsregeling van toepassing zijn, waarbij ook vormen van dienstverlening en lichte bedrijvigheid worden toegestaan. Binnen deze zone zal de uitwisselbaarheid tussen detailhandel en dienstverlening zo volledig mogelijk zijn.

Niet geclusterde detailhandel en dienstverlening

Binnen het plangebied zijn buiten de hierboven aangegeven zones panden in gebruik als detailhandel- of dienstverleningslocaties. Deze bestemmingen zijn deels onderling uitwisselbaar.

Horeca

Een uitbreiding van horeca in de wijk buiten de commerciële strip Verlengde Hereweg en het Helperplein is niet wenselijk. De nu aanwezige horeca voldoet aan de vraag en een uitbreiding is strijdig met het belang van de bewoners met betrekking tot een aangenaam woon- en leefklimaat.

Bedrijvigheid en voorzieningen in Helpman