Afsluitdijk - aanvulling 2017

Bijlagen

Bijlage 1 Bijlage A - reacties op het voorontwerp

Provincie Fryslân

Samenvatting

GS van de provincie Fryslân vinden het positief dat Rijkswaterstaat bezig is met het verduurzamen van zijn organisatie en adviseren om draagvlak en ruimtelijke kwaliteit tot belangrijke speerpunten te maken bij het realiseren van zonne-energie.

a. Duurzame energie

Het plan gaat uit van een 'worst-case' benadering. Wat gebeurt er met de hectares die in praktijk niet benut worden? En hoe verhoudt de opgave voor de Afsluitdijk zich tot energieopgaven die het Rijk nu en in de toekomst neerlegt bij de provincie?

 

b. Natuur

Het realiseren van opstellingen met zonnepanelen vraagt om een afweging van ecologische effecten, zeker voor drijvende panelen in het Natura 2000-gebied IJsselmeer.

c. Relatie met windpark Nij Hiddum Houw

Het realiseren van duurzame doelstelling van het plan wordt ondersteund, maar mag niet ten koste gaan van het lokale draagvlak voor windpark Nij Hiddum Houw en het plan voor een zonneveld bij de kop van de Afsluitdijk.

 

d. Aansluiting op het net

In de reactie wijzen GS op de noodzaak van een goede aansluiting op het landelijke elektriciteitsnet. Daarbij achten GS de aansluiting geen technische vraag, maar een kostenvraag. Vraag is wat het Rijk kan doen om een aansluiting van Tennet bij de Afsluitdijk gereed te krijgen.

e. Ruimtelijke kwaliteit

GS constateren dat zorgvuldig en consequent met het Masterplan Beeldkwaliteit Afsluitdijk is omgegaan, maar vinden het wat te ver gaan om de omslag te maken naar toevoeging van waardevolle nieuwe landschapsvormen. In het voorontwerp is ook het dijktraject tussen Kornwerderzand en de Friese kust opgenomen. Hiermee wordt de groene (gras) uitstraling ter plekke totaal teniet gedaan. Voorwaarden zouden moeten worden gesteld dat de klassieke zeedijk met de groene uitstraling ook hier beleefbaar is. Verder wordt gevraagd om aandacht voor de afscheiding van de velden met panelen en het tegengaan van verrommeling. De reactie bevat diverse suggesties voor het rustig houden van het ruimtelijke beeld. Voor het experiment met drijvende panelen is de suggestie om het gebied minder strak te omgrenzen. Met extra zoekruimte kan ook geëxperimenteerd worden met de ruimtebeleving.

f. Geldende ruimtelijke plannen, waaronder het provinciaal inpassingsplan Vismigratierivier

In paragraaf 2.3. ontbreken de ruimtelijke plannen voor de vismigratierivier en de verruiming van de sluizen bij Kornwerderzand. De relevante onderdelen van deze plannen moeten onverkort worden overgenomen in het rijksinpassingsplan.

 

g. Bruggen/wegasverschuiving

Het voorontwerp houdt geen rekening met de door de provincie Fryslân beoogde vervanging van de verkeersbruggen en de aanpassing van de noordelijke toerit bij Kornwerderzand, waarvoor een verschuiving naar het zuiden mogelijk noodzakelijk is. Gevraagd wordt om het vigerende RIP ter hoogte van de verkeersbruggen als uitgangspunt te nemen.

Beantwoording

a. Duurzame energie

Het plan bevat voldoende ruimte om te voorzien in een energieneutrale Afsluitdijk. Eventueel niet benutte ruimte kan Rijkswaterstaat aanwenden voor toekomstige energieopgaven. De opwekking voor de energieneutrale Afsluitdijk staat verder los van opgaven waarover Rijk en provincie in de toekomst afspraken maken.

 

b. Natuur

Het voorontwerp bevatte in paragraaf 9.2. een uitgebreide ecologische effectbeoordeling. Deze effectbeoordeling is in het ontwerpplan verder aangevuld, onder meer met een effectbeoordeling van een drijvend zonneveld op water. Dit heeft geleid tot locatiekeuzen en voorwaarden die in het voorliggende plan zijn verwerkt.

 

c. Relatie met windpark Nij Hiddum Houw

Voor de inpassing van de opgave van Rijkswaterstaat in het gebied rond Zurich is in nauwe samenwerking met de provincie Fryslân en de gemeente Súdwest-Fryslân overleg gevoerd met de stakeholders. In diverse overlegronden is besproken op welke wijze zonnevelden kunnen worden gerealiseerd, juist ook in relatie tot ander ruimtegebruik in het gebied rond Zurich, waaronder de plannen voor windpark Nij Hiddum Houw.

e. Aansluiting op het net

De beschikbaarheid van een aansluiting op het net is een belangrijke kostenfactor bij het aanleggen van een zonneveld of andere duurzame energiebron. Daarmee is het een gezamenlijk belang dat bij Zurich een onderstation wordt gebouwd waar de diverse duurzame energieprojecten op kunnen worden aangesloten. Een zonneveld op water bij Breezanddijk vergt een nieuwe aansluiting vanaf dat veld. Daarin voorziet het voorliggende rijksinpassingsplan niet.

d. Ruimtelijke kwaliteit

Het pleidooi over het behoud van de groene uitstraling op het traject Kornwerderzand – Friese kust heeft er toe geleid dat deze locatie in het ontwerpplan is geschrapt. Het is niet mogelijk het behoud van deze groene uitstraling te combineren met zonnevelden. Bovendien moet de ruimte benut kunnen worden voor binnenwaartse versterking van de dijk.

De suggesties voor de ruimtelijke inpassing zijn verder benut om hoofdstuk 8 met eisen en voorwaarden nader in te vullen. Het voorstel om meer ruimte te geven voor zonnevelden op water, om daarmee te experimenteren met de ruimtebeleving, heeft geresulteerd in een vergroting van het plangebied op het water bij Breezanddijk.

f. Geldende ruimtelijke plannen, waaronder het provinciaal inpassingsplan Vismigratierivier

In paragraaf 2.3 van de plantoelichting is vermeld welke ruimtelijke plannen binnen het plangebied van onderhavig plan van kracht zijn. Aan deze opsomming is het provinciaal inpassingsplan “Vismigratierivier” toegevoegd. Het in juni 2017 door de raad van de gemeente Súdwest Fryslân vastgestelde bestemmingsplan “Sluiscomplex Kornwerderzand” ligt buiten het plangebied en is om die reden buiten de opsomming gelaten. In de reactie wordt verder verwezen naar het artikel dat de regels geeft bij de aanduiding 'vrijwaringszone – dijk'. Deze aanduiding is ter hoogte van de aanlanding van de Afsluitdijk op de Friese kust aanwezig en ligt niet over het gebied van de waar de Vismigratierivier is geprojecteerd. Tot slot wordt in de reactie aandacht besteed aan artikel 13 uit het Rijksinpassingsplan Afsluitdijk uit 2016. Dit artikel wordt met onderhavig plan niet aangepast. Het Rijksinpassingsplan Afsluitdijk – aanvulling 2017 heeft daarmee geen gevolgen voor het provinciaal inpassingsplan Vismigratierivier.

g. Bruggen/wegasverschuiving

In onderhavig plan is de begrenzing van het plangebied ter hoogte van de verkeersbruggen, zoals vastgelegd in het vigerende Rijksinpassingsplan Afsluitdijk, als uitgangspunt genomen. Deze begrenzing wordt met dit plan niet gewijzigd.

Provincie Noord-Holland

Samenvatting

GS van de provincie Noord-Holland onderschrijven de energie- en klimaatdoelen van het Rijk en ondersteunen het Rijk bij realisatie van deze doelen. GS zijn dan ook in beginsel positief over het voorontwerp.

 

a. Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV)

GS vragen om bij de beschrijving van het provinciale beleid in paragraaf 4.3.2 toe te voegen dat volgens de PRV artikel 32 a lid 4 'een bestemmingsplan kan voorzien in bestemmingen en regels die het oprichten van een of meer opstellingen voor zonne-energie in het landelijk gebied mogelijk maken op gronden met nutsvoorzieningen -niet zijnde leidingtracés voor gas, water en elektriciteit- of infrastructuur voor weg, spoor, water en vliegverkeer, indien de reeds bestaande functie tevens wordt gehandhaafd'. GS concluderen dat het rijksinpassingsplan hieraan voldoet.

 

b. Landschap en cultuurhistorie

GS noemen met verwijzing naar het Masterplan Beeldkwaliteit Afsluitdijk de historische zeedijk van het voormalige eiland Wieringen, die niet aangetast en zo mogelijk versterkt zou moeten worden. Speciale aandacht is nodig voor de uiterste zuidkant en zuidoostkant van het plangebied. Hier is het oprichten van bouwwerken zoals trafo- en schakelkastjes minder gewenst.

 

c. Weidevogelleefgebieden

GS vragen om een passender onderbouwing van de keuze om zonnepanelen op weidevogelleefgebied mogelijk te maken.

d. Ecologische verbindingszone

Gewezen wordt op de ecologische verbindingszone aan de zuidoostzijde van de Afsluitdijk en de A7, die mogelijk wordt gebruikt door de otter en andere diersoorten.

 

Beantwoording

a. Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV)

De conclusie wordt gedeeld; de betreffende passage is toegevoegd.

 

b. Landschap en cultuurhistorie

Het plan onderkent de landschappelijke waarde van historische zeedijk van het voormalige eiland en stelt eisen aan bouwwerken in het zuidelijk en zuidoostelijk deel om het karakter te behouden.

c. Weidevogelleefgebieden

Omdat het hier gaat om een wegtalud kan een beroep worden gedaan op artikel 32a, vierde lid van de verordening, waaruit volgt dat het verbod om opstellingen voor zonne-energie te plaatsen in een weidevogelleefgebied niet geldt in het geval de opstellingen zijn voorzien op gronden met nutsvoorzieningen, niet zijnde leidingtracés voor gas, water of elektriciteit, of infrastructuur voor weg, spoor, water en vliegverkeer, indien de reeds bestaande functie tevens wordt gehandhaafd. In de ecologische analyse is gekeken naar de effecten van het plaatsen van de panelen. Uit deze analyse volgt dat de panelen geen effect hebben op de functionaliteit van het weidevogelgebied als geheel, aangezien het talud van de A7 de grens vormt van het aangewezen weidevogelleefgebied en er geen belangrijke waarden van het weidevogelleefgebied aanwezig zijn in deze strook.

d. Ecologische verbindingszone

Ten zuiden van de Sluismeester A. de Visserstaat in Den Oever loopt een Ecologische verbindingszone, zoals aangewezen in de provinciale ruimtelijke verordening. De zonnepanelen bij Den Oever zijn op enige afstand van de verbindingszone en ten noorden van de Stontelerweg (het verlengde van de Sluismeester A. de Visserstaat) voorzien. De functionaliteit van de verbindingszone wordt door de zonnepanelen niet aangetast.

Gemeente Súdwest Fryslân

Samenvatting

De gemeente Súdwest-Fryslân heeft indringend aandacht gevraagd voor draagvlak bij belanghebbenden voor de energieplannen. Rijkswaterstaat heeft op een goede wijze gevolg gegeven aan deze oproep door in zijn aanpak de omgeving te betrekken en bij de planvorming in te spelen op de wensen en belangen van de belanghebbenden. De gemeente sluit zich aan bij de bestuurlijke reactie van de provincie en voegt daar de volgende punten aan toe.

 

a. Samenloop met ontwikkelingen in de aanlandingsdriehoek, met de komst van Frysk Hynder en trafostation

De gemeente vraagt om te voorkomen dat het plan toekomstige ontwikkelingen in de aanlandingsdriehoek blokkeert, vraagt om de komst van het Frysk Hynder niet onmogelijk te maken en uitleg te geven of het plan een trafostation binnen de groene driehoek mogelijk maakt.

 

b. Uitstel van de investering biedt voordelen

De gemeente wijst er op dat uitstel van de investering in een zonnepark tot een zo laat mogelijk moment voordelen biedt. Door innovatie komen beter in het landschap passende panelen beschikbaar zijn en kostenvoordelen te behalen.

 

c. Omgevingsvergunning

Vraag is of Rijkswaterstaat gebruik gaat maken van zijn bevoegdheid om de omgevingsvergunning zelf te verlenen.

 

Beantwoording

Dank voor de waardering voor het gevoerde proces bij de totstandkoming van het ontwerp.

a. Samenloop met ontwikkelingen in de aanlandingsdriehoek, met de komst van Frysk Hynder en trafostation

Het plan kiest ervoor om de aanlandingsdriehoek vrij te houden van zonnepanelen. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de wensen van de belanghebbenden, de gemeente en de provincie om hier toekomstige ontwikkelingen tot stand te brengen in een 'gebiedsbrede aanpak'. Het plan gaat verder niet in op een mogelijke plaatsing van het Frysk Hynder of een trafostation.

 

b. Uitstel van de investering biedt voordelen

Het plan biedt de ruimtelijke mogelijkheden voor het tot stand brengen van een zonneveld. Binnen de geldingsduur van het plan en de afspraken die gelden voor de aanbesteding van de werkzaamheden voor de Afsluitdijk is het aan opdrachtnemer om het juiste moment te kiezen voor het doen van de investering. De overwegingen die de gemeente noemt kunnen daarbij een rol spelen.

c. Omgevingsvergunning

De benodigde omgevingsvergunningen voor realisatie van de opstellingen voor het opwekken van zonneenergie worden door het college van de betrokken gemeente verleend. Voor deze vergunningen geldt het besluit tot toepassing van de rijkscoördinatieregeling ten behoeve van het project Afsluitdijk (Stcrt. 2013 nr. 20154) niet. Zie ook paragraaf 10.3 van de plantoelichting.

Gemeente Hollands Kroon

Samenvatting

De gemeente Hollands-Kroon geeft een compliment voor de snelheid, leesbaarheid en compleetheid van het document en stelt dat op een goede manier aandacht is besteed aan het proces en de resultaten van de veelheid aan overleggen.

 

a. Saldering

De gemeente vraagt al in de inleiding meer inzicht te geven in het principe van saldering: opgewekt vermogen gaat naar het reguliere net en het opgenomen vermogen wordt uiteindelijk gesaldeerd, waarbij het doel is op nul uit te komen.

 

b. Gemeentelijk beleid, historische dijk van Wieringen

In het vermelde gemeentelijke beleid ontbreekt de omgevingsvisie die de Raad van Hollands Kroon in 2017 heeft vastgesteld. Ook kan duidelijker worden verwezen naar de waarde van de historische dijk van Wieringen.

 

Beantwoording

Dank voor het compliment over de leesbaarheid van het document en de waardering voor de aandacht voor het proces.

 

a. Saldering

Aan het principe van saldering is nader aandacht besteed.

 

b. Gemeentelijk beleid, historische dijk van Wieringen

Het gemeentelijke beleid is aangevuld met de vastgestelde omgevingsvisie. Ook is de historische dijk nader benoemd. Deze dijk is een belangrijk element geweest bij de uitwerking van het plan bij het knooppunt Den Oever.

Wetterskip Fryslân

Samenvatting

Het Dagelijks Bestuur van het Wetterskip Fryslân heeft waardering voor de aanvulling van het Rijksinpassingsplan Afsluitdijk, waarmee een goede basis wordt gelegd voor een duurzame Afsluitdijk. De reactie van het Wetterskip richt zich op de duurzame ontwikkeling ter plaatse van de kop van de Afsluitdijk bij Zurich, voor het deel waar het waterschap nu het beheer over heeft.

 

a. Modelkeuze / eisen en voorwaarden

Wetterskip Fryslân kan zich vinden in het gekozen model dat de 'driehoek' vrijhoudt en waarmee de keuze valt op het model met begeleiding van de weg met de op- en afritten. Het gebied ligt deels binnen de leggerzoneringen van het Wetterskip. Het waterschap kan aanvullende eisen stellen aan het aanbrengen van zonnepanelen en verzoekt over de nog niet ingevulde eisen en voorwaarden in hoofdstuk 8 van de toelichting in gesprek te gaan.

 

b. Uitvoerbaarheid

Het aanbrengen van zonnepanelen op een primaire kering of binnen de bijbehorende beschermingszones is op grond van de Keur Wetterskip Fryslân verboden. Ontheffing is mogelijk, waarbij naar verwachting aanvullende eisen kunnen worden gesteld vanwege beheer en onderhoud en de veiligheidstoetsing. Panelen binnen de ruimtelijke reserveringszone valt onder een beoordeling door de provincie op grond van de provinciale verordening. Wetterskip Fryslân zal vanuit een positief standpunt overleggen over de invulling.

 

Beantwoording

a. Modelkeuze / eisen en voorwaarden

Dank voor de ondersteuning voor de modelkeuze. Voor zover het plangebied binnen de leggerzonering van Wetterskip Fryslân valt, zal over aanvullende eisen nader contact gezocht worden met het Wetterskip.

 

b. Uitvoerbaarheid

In de toelichting op het plan zal in de paragraaf over de uitvoerbaarheid de relatie tot de watervergunning en de provinciale verordening worden vermeld.

 

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Samenvatting

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onderschrijft de doelstelling om energieneutraal te functioneren. De locaties voor het opwekken van zonne-energie zijn zorgvuldig gekozen en de uitwerking past binnen de vormgevingsprincipes van het Masterplan Beeldkwaliteit Afsluitdijk en de handreiking van RCE over Erfgoed en Energie.

 

a. Invulling Breezanddijk

Voor de invulling bij Breezanddijk vragen de aangegeven bouwhoogte van drijvende panelen van 4 m en de formulering over de zichtbaarheid van de panelen voor passanten nadere toelichting.

 

b. Ruimte voor installatiegebouwen en pompgebouwen Den Oever

De vergroting van de toegestane oppervlakte voor pompgebouwen bij Den Oever vergt een zorgvuldige inpassing vanwege de aanwezige landschappelijke en monumentale kwaliteiten.

 

Beantwoording

Dank voor de bevestiging van de doelstelling en hoofdkeuzen van het plan.

 

a. Invulling Breezanddijk

De bouwhoogte voor drijvende panelen maakt onder meer een opstelling mogelijk met verticale panelen die uitsteken boven de ter plekke te verwachten golfhoogte. Aangevuld zal worden dat het hier gaat om een maximale hoogte ten opzichte van NAP.

De zichtbaarheid van panelen bij Breezanddijk past bij de aanduiding als eiland voor duurzaamheid in het Masterplan Beeldkwaliteit Afsluitdijk. Daarbij past de zichtbaarheid van verschillende vormen van duurzame energieopwekking. Zichtbaarheid versterkt de beleving van de experimenten met duurzaamheid. De uitgangspunten die in het Masterplan zijn opgenomen borgen dat dit niet leidt tot verrommeling.

 

b. Ruimte voor installatiegebouwen en pompgebouwen Den Oever

Onderschreven wordt dat de installatie en pompgebouwen zorgvuldig moeten worden ingepast zodat de landschappelijke en monumentale kwaliteiten van het sluiscomplex met de militaire verdedigingslinies als eenheid in takt blijft. Het plan stelt daartoe grenzen aan de maximale oppervlakte en hoogte van de bouwwerken. Bij de aanbesteding wordt de bouwhoogte van de bouwwerken nader ingeperkt. Voor de pompgebouwen op de tusseneilanden en landhoofden mag maximaal 1000 m2 boven het niveau van het wegdek uitkomen. Verder worden onder meer eisen gesteld aan transparantie, symmetrie, zorgvuldige dimensionering en inpassing.

Ministerie van Defensie

Samenvatting

Het ministerie van Defensie geeft aan dat de aanvankelijk opgenomen locatie in het water ten westen van het werkeiland van Breezanddijk is geschrapt. Hiermee wordt volledig tegemoet gekomen aan de bezwaren van Defensie met betrekking tot de verwachte negatieve effecten op het functioneren van het schietterrein Breezanddijk. Bij de nog wel op de kaart aangegeven locatie in het water aan de oostzijde van het werkeiland zijn die bezwaren niet aan de orde. Deze locatie is dan ook aanvaardbaar voor Defensie en het Rijksvastgoedbedrijf. In de tekst van de plantoelichting van het voorontwerp is het schrappen van de westelijke locatie nog niet verwerkt.

Beantwoording

Dank voor de bevestiging van de gemaakte keuzen bij de vormgeving van het zoekgebied Breezanddijk. De toelichting is aangepast zodat duidelijk is dat alleen ten oosten van de haven van Breezanddijk zonnepanelen op het water kunnen worden geplaatst.