1.1 Aanleiding     

Op het voormalige KEMA-terreindeel aan de zuidzijde van de Utrechtseweg ontwikkelt Amvest het plan De Hes tot een nieuw woon- en werklandschap. De afgelopen jaren is de leegstand op het terrein sterk toegenomen door het vertrek en inkrimpen van gevestigde bedrijven. Het is niet meer mogelijk om de huidige functie van het terrein te handhaven. Samen met de gemeente Arnhem en Renkum heeft Amvest het plan opgevat om een nieuwe invulling te geven aan het terrein waarbij een deel van de huidige bebouwing in stand wordt gehouden.

In oktober 2016 heeft het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Arnhem een aantal "denkrichtingen" en globale uitgangspunten geformuleerd voor de toekomstige ontwikkeling van De Hes Oost. De Hes Oost wordt hierin omschreven als een locatie die zich uitstekend leent voor een groenstedelijk woonmilieu. Het plan om een nieuwe invulling te geven aan het terrein is conform deze ambtelijke ambitie.

Het huidige bestemmingsplan ter plaatse van de beoogde locatie voor de woningbouwontwikkeling laat deze functies en bebouwing niet toe. Daarom is een herziening van het bestemmingsplan noodzakelijk. Met dit bestemmingsplan worden nieuwe bouw- en gebruiksregels voor het gebied gegeven.

1.2 Situering en begrenzing plangebied     

Het plangebied van het plan De Hes maakt deel uit van het voormalige KEMA-terrein 'Arnhems Buiten'. Het ligt op de grens tussen Oosterbeek (gemeente Renkum) en Arnhem en is ongeveer 15 hectare groot. Het plangebied wordt ten noorden begrensd door de N225 en ten westen door de spoorlijn Arnhem-Nijmegen. Links van de spoorlijn ligt een aantal agrarische percelen en loopt de bebouwing over in de bebouwde kom van Oosterbeek. Noordelijk van de N225 Utrechtseweg ligt het overige deel van het business park en aan de oostkant grenst het plangebied aan de Arnhemse woonwijk Hoogstede/Klingelbeek. Ten zuiden van het plangebied beginnen de uiterwaarden van de Rijn; dit gebied is plaatselijk bekend als de Rosandepolder.

Het plangebied De Hes valt in zowel de gemeente Arnhem als in de gemeente Renkum. Daarom dient het plan te worden opgeknipt in twee bestemmingsplannen. In onderstaande afbeelding is het gehele plangebied, weergeven.

Figuur 1.1: Plangebied 'De Hes', met aan de Arnhemse zijde 'De Hes Oost'.

1.3 Opzet bestemmingsplan     

Een bestemmingsplan bestaat uit een verbeelding (plankaart) en regels en gaat vergezeld van een toelichting. Op de kaart zijn de bestemmingen door middel van kleuren en tekens aangegeven. De regels bevatten de materiële inhoud van de bestemmingen. Deze bestemmingsplanonderdelen vormen tezamen het juridische toetsingskader voor ruimtelijke en functionele ontwikkelingen in het plangebied. De toelichting bevat met name de aan het plan ten grondslag liggende gedachten.

Dit plan is conform de Wro vormgegeven volgens de SVBP (Standaard voor vergelijkbare Bestemmingsplannen) 2012. Het SVBP geeft voorschriften over inrichting van de kaart (kleuren en tekens) en de opbouw van de regels.

Diverse facetbelangen zijn door andere regelgeving gewaarborgd, bijvoorbeeld de Wabo, de Wet milieubeheer, de Huisvestingswet en de Erfgoedwet. Het is niet nodig dat het bestemmingsplan dezelfde waarborgen nogmaals schept.

1.4 Geldende plannen     

Het vigerende bestemmingsplan ter plaatse van het plangebied is 'Arnhems Buiten', onherroepelijk vastgesteld op 17 juni 2013. Op grond van dit bestemmingsplan heeft het plangebied de volgende bestemmingen:

• Gemengd - 1

• Groen - Landschap en park
• Verkeer - Verblijfsgebied
• Water

Daarnaast heeft het plangebied de dubbelbestemmingen 'Waarde - Geomorfologie', 'Waarde - Archeologie (hoge verwachting)', 'Waarde - Archeologie (archeologisch waardevol gebied)'.

Figuur 1.2: Uitsnede van bestemmingsplan 'Arnhems Buiten' (bron: www.ruimtelijkeplannen.nl).

Ter plaatse van het plangebied geldt ook het bestemmingsplan 'Leemlagen' (onherroepelijk vastgesteld op 29 juni 2015). De planregels uit dit bestemmingsplan zijn overeenkomstig de Waarde - Geomorfologie zoals opgenomen in het bestemmingsplan 'Arnhems Buiten'.

Het planvoornemen is strijdig met deze bestemmingen. Woningen zijn namelijk niet toegestaan. Daarom is een herziening van het bestemmingsplan noodzakelijk.

1.5 Leeswijzer     

In hoofdstuk 2 van de toelichting wordt de historie en de ruimtelijke en functionele structuur van het plangebied beschreven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de ruimtelijke en programmatische aspecten van het planvoornemen, waarbij tevens wordt getoetst aan het vigerende beleidskader van het Rijk, de provincie (en regio) en de gemeente Arnhem. Hoofdstuk 4 gaat in op de milieu- en omgevingsaspecten die voor dit plangebied relevant zijn. Hoofdstuk 5 beschrijft de juridische opzet waarbij de planregels worden besproken. Tot slot volgt in hoofdstuk 6 een uiteenzetting van de uitvoerbaarheid van het plan, de procedure en de resultaten van inspraak en overleg.

2.1 Inleiding     

In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op de historie en daarna op de huidige ruimtelijke en functionele structuur van zowel het plangebied als zijn omgeving.

2.2 Historische ontwikkeling     

De locatie maakt deel uit van het voormalige KEMA-terrein 'Arnhems Buiten'. Het ligt op de grens tussen Oosterbeek en Arnhem en staat ook wel bekend als 'De Hes Oost'. Tot eind jaren '40 van de vorige eeuw was het landgebruik in dit deel van Arnhem nog agrarisch (akkers, weilanden en plaatselijk enkele kassen).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de locatie in de frontlijn van de noordwaarts oprukkende Geallieerden (operatie Market Garden) gelegen. In deze periode hebben de Duitse troepen uitgebreide verdedingsstellingen aangelegd op de noordelijke oever van de Nederrijn. Ook hebben in deze periode de Geallieerden bombardementen uitgevoerd ter plaatse van Arnhems Buiten en omgeving.

Na de Tweede Wereldoorlog heeft KEMA het grootste deel van het terrein in gebruik genomen. De eerste bebouwing op de locatie dateert uit de jaren '50. In de jaren '70 heeft KEMA meer gebouwen gerealiseerd. Tussen 1987 en 2000 zijn kantoorgebouwen gebouwd en bijbehorende parkeerplaatsen aangelegd. Het onbebouwde terreindeel heeft een parkachtig karakter. Het maaiveld is heuvelachtig en loopt zowel in zuidelijke- als in oostelijke richting af.

2.3 Ruimtelijke en functionele structuur     

Gelegen op de grens van Arnhem en Oosterbeek verbindt de Hes de Veluwe met het Rijndal. De ligging wordt gekarakteriseerd door de sterke geomorfologie van de stuwwal met het erosiedal van de Slijpbeek. Daarnaast speelt het contrast tussen open en dicht een belangrijke rol in de beleving ervan: de geslotenheid van het bos en de openheid van het rivierenlandschap.

Op grotere schaal reikt het boslandschap van de Veluwe met onder meer Landgoed Mariëndaal en de campus van Arnhems Buiten, tot in De Hes. Na De Hes opent het landschap zich met de Rosandepolder en de uiterwaarden naar de Rijn. Deze landschappen en natuurgebieden liggen binnen 10 minuten wandelen vanaf De Hes. De Hes is onderdeel van dit boslandschap op de rand van de stuwwal, afgewisseld met open plekken rondom het erosiedal van de Slijpbeek. De beek vormt daarmee de ruggengraat van het gebied.

Het groene park van De Hes is direct verbonden met de natuur maar is evengoed verweven met de stad en zijn voorzieningen en goed bereikbaar. Aan de noordkant is het terrein aangesloten op de Utrechtseweg (N225) waarmee het centrum van Arnhem met de fiets en de op- en afrit van de A50 met de auto in 10 minuten bereikbaar is. Deze provinciale weg is van oudsher onderdeel van de doorgaande verbinding met de stad Utrecht over de stuwwallen van de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug langs de noordoever van de Rijn. Bij de bushalte Arnhems Buiten aan de Utrechtseweg kan je met de bus naar Wageningen of ben je in 6 minuten op Arnhem Centraal. Scholen, landgoederen, winkels en voorzieningen in Oosterbeek en Arnhem zijn in ca. 5 tot 15 minuten bereikbaar met de fiets via de vrijliggende fietspaden langs de Utrechtseweg of via het snelfietspad van de Klingelbeekseweg.

De naastgelegen woonwijk Hoogstede-Klingelbeek vormt in programmatische zin de meest directe verbinding met het woon-werklandschap van De Hes. De bewoners van deze wijk krijgen nieuwe buren, en voornamelijk ook een uitbreiding en verrijking van het publieke domein.

Figuur 2.1: Overgang tussen Veluwe en Rivierenlandschap (bron: Stedenbouwkundig Plan, ZUS).

3.1 Inleiding     

De Hes, gelegen in de gemeenten Arnhem en Renkum, is een gebied dat wordt gekenmerkt door weelderige natuur in de nabijheid van stedelijk leven. De ambitie is om hier een divers woon-werkgebied van te maken. Met de bouw van circa 400 woningen wordt een deel van de regionale woningbouwopgave gerealiseerd. Behoud en versterking van de landschappelijke kwaliteiten zijn hierbij leidend. De ontwikkeling concentreert zich rond de Slijpbeek.

3.2 Ruimtelijke opzet en structuur     

3.3 Programma     

Woonprogramma

Het woonaanbod is divers met verschillende typologieën voor een divers woonmilieu met 400-445 woningen voor het gehele plangebied van De Hes (Arnhem en Renkum). In de gemeente Arnhem wordt 30% van het totale woningbouwprogramma sociale corporatiehuur ten behoeve van hun premium partners (een van de woningcorporaties actief in de gemeente Arnhem). In de gemeente Renkum wordt 25% van het totale woningbouwprogramma gerealiseerd als sociale huur en/of sociale koop.

Onderstaande tabel laat de aantallen zien per type woning voor dit plangebied van De Hes in Arnhem. Om flexibilteit in dit bestemmingsplan te behouden is in de milieuonderzoeken uitgegaan van 134 woningen voor het plangebied van Arnhem (10% meer dan het totaal aantal woningen uit het stedenbouwkundig plan).

Tabel 3.1: Woningbouwprogramma De Hes in Arnhem.

Woningtypen De Hes Oost	Aantal
Betaalbare koop (< betaalbaarheidsgrens €355.000,-)	0
Betaalbare huur (< €1.000,- p/maand)	34
Sociale huur (max. liberalisatiegrens)	38
Sociale huur (max. liberalisatiegrens) / koop (gem. €250.000,-)	0
Zorg (betaalbaar)	0
Vrije sector	50
Totaal	122
10% extra	134

Programma maatschappelijke functies

3.4 Toets aan ruimtelijk beleid     

3.5 Woonbeleid     

In 'De Arnhemse Woonprincipes 2025' en het 'Plan van Aanpak: Woningbouwontwikkeling' is opgenomen welke strategische koers er wordt gevolgd die er zorg voor moet dragen dat Arnhem ook in de toekomst een aantrekkelijke woonstad blijft waar het voor iedereen aantrekkelijk is om te wonen.

Het Plan van Aanpak: Woningbouwontwikkeling bevat de marsroute over hoe men de komende jaren de woningbouw vorm wil geven. Om beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen in Arnhem op peil te houden moeten er de komende jaren meer woningen worden gerealiseerd. Dit geldt voor alle soorten woningen en voor alle doelgroepen: aantrekkelijke levensloopbestendige woningen voor ouderen, woningen voor kleine huishoudens, sociale woningbouw in goedkoop en betaalbaar segment, de middenhuurcategorie en het hogere segment. In het Plan van Aanpak is opgenomen dat over de projecten heen minimaal 30% aan sociale corporatiehuur gerealiseerd dient te worden.

De onderstaande vier pijlers vormen de hoofddoelen van de Arnhemse Woonprincipes:

• Duurzaam betaalbaar; hierbij wordt gezorgd dat er voor elk inkomen voldoende passende sociale en betaalbare woningen beschikbaar zijn. Daarbij wordt niet alleen op aantallen gestuurd, maar wordt er gestreefd naar een goede prijskwaliteit en op de duurzaamheid van woningen in de nieuwbouw en in de bestaande woningvoorraad.
• Levensloopgeschikt wonen: door meer levensloopgeschikte woningen aan de voorraad toe te voegen én bestaande woningen aan te passen of op te plussen, kunnen mensen, gezond of beperkt, in verschillende levensfases van hun leven, een passende woonplek worden geboden in Arnhem.
• Aantrekkelijke woonstad: Arnhem heeft door zijn centrale ligging een bijzondere ruimtelijke en groene kwaliteit. Met de binnenstad, de Rijn en stadsparken in combinatie met wonen, leren, werken en verblijven maakt het de stad vitaler. Arnhem wil een aantrekkelijke woonstad zijn en blijven voor haar huidige inwoners, maar wil ook meer studenten en midden- en hogere inkomens aan zich binden door het bieden van aantrekkelijke, levendige of bijzondere woonmilieus.
• Wijken met identiteit: Elke wijk heeft zijn eigen herkenbare identiteit die recht doet aan de beleving van haar inwoners. Met deze variëteit wil de stad inzetten op een duurzame woon- en leefomgeving waar bewoners trots zijn op hun wijk, waar ze zich thuis en ook zelf verantwoordelijk voor voelen. Dat palet van eigen identiteit en karakters van wijken draagt bij aan de aantrekkingskracht van Arnhem als woonstad.

Wonen, Welzijn en Zorg

Er ligt op het gebied van Wonen, Welzijn en Zorg een stevige fysieke huisvestingsopgave. Door meer levensloopgeschikte woningen aan de voorraad toe te voegen én bestaande woningen preventief aan te passen of op te plussen, kunnen mensen, gezond of beperkt, in verschillende levensfases van hun leven, een passende woonplek worden geboden. Arnhem faciliteert het (langer) zelfstandig wonen, door in de directe of nabije woonomgeving mogelijkheden te scheppen dat arrangementen van (thuis)zorg, begeleiding, ondersteuning of andere vormen van dienstverlening en welzijnsvoorzieningen kunnen worden geboden.

Toetsing van het initiatief aan de Arnhemse Woonprincipes 2025 en Plan van Aanpak: Woningbouwontwikkeling

Het plan voldoet programmatisch aan het Arnhemse woonbeleid. Het plan kent een gemixt programma dat voor 30% bestaat uit sociale corporatiehuurwoningen en 50% betaalbare/sociale woningen. Dit is een beleidsuitgangspunt in het Plan van Aanpak Woningbouwontwikkeling, welke is gestoeld op de Woondeal 1.0 ten tijden van de voorbereidingen van dit project.

Het lokale en regionale woonbehoefteonderzoek laat een grote behoefte zien aan koopwoningen in het betaalbare segment. Dit gebied is in de Woondeal 2.0 aangemerkt als onderdeel van regionaal significante gebieden waar een groot aandeel (samen 70% tot 75% tot 2030) van de regionale woningproductie moet komen. Het gebied Hes-Klingelbeek Arnhem-Renkum heeft een realisatiestart op afzienbare termijn en een focus vanuit de markt en overheid. Het gehele plan voorziet in 11% betaalbare koopwoningen (< betaalbaarheidsgrens €355.000,-) en 16% betaalbare huurwoningen (< €1.000,- p/maand). Daarnaast voorziet het totale plan van De Hes (Renkum en Arnhem) in 26% sociale huurwoningen. De Hes Oost (Arnhem) voorziet in 30% sociale corporatiehuurwoningen voor dit deel van het plangebied en 50% betaalbaar/sociaal en sluit daarmee aan bij de ambities zoals geformuleerd in de Woondeal 1.0, die ten grondslag ligt ten tijden van de voorbereiding van dit project. Tevens worden er zorgwoningen gerealiseerd volgens het intramurale zorgprincipe, om invulling te geven aan de opgaven op het gebied van wonen, welzijn en zorg.

3.6 Welstandsbeleid     

4.1 Inleiding     

Op grond van artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening moet in de toelichting op het bestemmingsplan een beschrijving worden opgenomen van de wijze waarop de milieukwaliteitseisen bij het plan zijn betrokken. Daarbij moet rekening gehouden worden met de geldende wet- en regelgeving en met de vastgestelde (boven)gemeentelijke beleidskaders. In dit hoofdstuk worden de verschillende milieu- en omgevingsaspecten onderbouwd.

4.2 Verkeer     

Inleiding

In het belang van een goede ruimtelijke ordening moet sprake zijn van een aanvaardbare afwikkeling van

alle soorten verkeer. Bij ruimtelijke planning dienen verkeerskundige aspecten afgewogen te worden,

omdat deze van grote invloed zijn op de het doelmatig functioneren van verschillende functies. Wanneer

nieuwe ontwikkelingen worden gepland, is het van belang te onderzoeken welke effecten dit heeft op de

verkeerskundige situatie om zo nodig passende maatregelen te kunnen nemen.

Onderzoek

De verkeerskundige aspecten zijn onderzocht voor het planvoornemen. Dit onderzoek is toegevoegd aan

Bijlage 2 van de toelichting van dit bestemmingsplan.

Parkeren, opgave behorend bij het Stedenbouwkundig Plan - Park De Hes

In het Stedenbouwkundig Plan is het programma voor Park De Hes beschreven. Onderdeel van het

programma is het parkeren, dat hoort bij de verschillende functies in de plansituatie. Voor het bepalen

van het benodigde parkeren wordt gebruik gemaakt van de gemeentelijke parkeernormen (gemeentelijk

parkeerbeleid) van gemeente Arnhem en gemeente Renkum. Rekenkundig is per type woning en voor

overige functies (horeca, COG) het benodigde parkeren bepaald. Vervolgens is getoetst of het parkeren

in het Stedenbouwkundig Plan voldoet aan het berekende aantal benodigde parkeerplaatsen. Dat blijkt

zo te zijn.

Verkeersafwikkeling

In het Stedenbouwkundig Plan is de verkeersstructuur beschreven. Veruit het meeste gemotoriseerd

verkeer dat van en naar Park De Hes rijdt is gericht op De Schutterij en in het verlengde ervan de

Utrechtseweg. Waar De Schutterij aansluit op de Utrechtseweg ligt een enkelstrooksrotonde. Deze

kruispuntvormgeving kan het verkeer in de huidige situatie goed verwerken. Voor de verkeersafwikkeling

is een doorrekening gemaakt van deze rotonde met de verkeersafwikkeling van Park De Hes. Gegeven

de situatie dat na afronding van de planvorming er nog een periode nodig is voor realisatie is 2027

aangehouden als jaar waarop Park De Hes volledig zou kunnen zijn bebouwd.

De berekening is gebaseerd op het programma uit het Stedenbouwkundig Plan. Daarboven is 10%

marge aangehouden op verzoek van Amvest. Voor het programma (inclusief 10%) is met kencijfers

(CROW) de gemiddelde verkeersgeneratie bepaald van Park De Hes in de uiteindelijke situatie. De

verkeersgeneratie is van etmaalperiode omgerekend naar een maatgevend drukste uur, de avondspits.

De intensiteiten van de avondspits zijn ingevoerd in een hulpprogramma Rotondeverkenner. Met dit

programma is bepaald dat het verkeer in 2027 met de huidige rotondevorm kan worden verwerkt.

Deelmobiliteit

In algemene zin is deelmobiliteit 'het door meerdere, verschillende gebruikers gebruikmaken van

hetzelfde vervoermiddel'. Hierbij kan het vervoermiddel bijvoorbeeld een deel(bak)fiets, deelscooter of

deelauto zijn. Herontwikkeling en/of nieuwbouw is een goede gelegenheid om het reis- en parkeergedrag

van (nieuwe) bewoners en bedrijven te beïnvloeden. Daarom is voor Park De Hes een verkenning

uitgevoerd naar mogelijkheden van deelmobiliteit. Inzet van deelmobiliteit draagt niet alleen bij aan het

beïnvloeden van reis- en parkeergedrag, maar kan ook leiden tot een lagere parkeerbehoefte. Daardoor

hoeven minder parkeerplaatsen te worden gerealiseerd, hetgeen de groene ruimtelijke en woonkwaliteit

ten goede komt. Vooralsnog is de verkenning niet verder uitgewerkt.

Verkeersstructuur

Om het landschap zoveel mogelijk de ruimte te geven wordt ingezet op een minimale infrastructuur met

een functionele ontsluiting van het woongebied. De door Park De Hes gelegen nieuwe Hesweg is een

woonstraat en ontsluit Park De Hes op De Schutterij in het noordoosten en op de Klingelbeekseweg in

het zuidwesten van het plangebied. Een klein deel van het plangebied wordt ontsloten direct vanaf De

Schutterij en een blok van 5 woningen, onderdeel van veld A2, wordt rechtstreeks ontsloten op de Klingelbeekseweg. De nieuwe Hesweg 'omsluit' de verschillende woonclusters. Tussen de woonclusters

liggen diverse voet- en fietspaden. Daarmee zijn loop- en fietsroutes korter en aantrekkelijk.

De nieuwe Hesweg krijgt een beperkte breedte die over het grootste deel 4,80 meter breed is. Alleen het

gedeelte vanaf De Schutterij tot de parkeerplaats onder de platanen wordt 5,80 meter. De nieuwe

Hesweg krijgt daarmee een profiel dat past bij een woonstraat. Voor de verkeersveiligheid kent de

nieuwe Hesweg enkele zijwegaansluitingen en diverse snelheidsremmende maatregelen

(standaardplateaus of -drempels 30 km/u). De nieuwe Hesweg is onderdeel van de openbare

wegenstructuur in de wijk Klingelbeek en daarmee onderdeel van de bestaande 30 km/u-zone. De

bestaande zijwegaansluiting van de nieuwe Hesweg op De Schutterij blijft behouden waarbij de huidige

vormgeving wordt verbeterd; de huidige voorrangssituatie wordt opgeheven en de nieuwe Hesweg sluit

gelijkwaardig aan (verkeer van rechts heeft voorrang). De Schutterij en de aansluiting met de Hesweg

worden met een plateau vormgegeven. Aldus ontstaat een duidelijke en standaard vormgeving passend

bij een 30 km/u-zone.

Een klein deel van het plangebied wordt ontsloten direct vanaf De Schutterij, ongeveer tegenover de

adressen De Schutterij nrs. 10 en 12. Deze ontsluiting biedt toegang aan dit deelgebied en wordt een

nieuwe (doodlopende) woonstraat met een nagenoeg vlak wegdeel aansluitend op De Schutterij. De

nieuwe woonstraat sluit gelijkwaardig aan (verkeer van rechts heeft voorrang) en wordt met een plateau

vormgegeven.

Een blok van 5 woningen wordt rechtstreeks ontsloten op de Klingelbeekseweg, waarbij verkeer op de

Klingelbeekseweg voorrang heeft. Door deze woningen op de Klingelbeekseweg te ontsluiten kan de

hoeveelheid verharding in het woongebied beperkt blijven. Het betreft een klein aantal woningen dat in

hoeveelheid verkeersbewegingen geen conflicten oplevert met de Klingelbeekseweg als belangrijke

doorgaande fietsroute.

Bereikbaarheid

Belangrijk is dat bij elk deelgebied (veld) parkeervoorzieningen komen voor gehandicapten, voor het

laden/lossen en voor noodhulpdiensten. Bij elk wooncluster is op maaiveld ruimte voor het inpassen van

openbare gehandicaptenparkeerplaatsen. Deze zijn beter toegankelijk, ook voor bezoekers, en in te

richtingen op maaiveld. Voor het laden/lossen worden geen aparte voorzieningen gerealiseerd. Het is

voor woonomgevingen gebruikelijk dat laden/lossen direct vanaf de rijbaan plaatsvindt. De rijbaan van de

route door Park De Hes is voldoende breed om een voertuig dat laadt/lost te kunnen passeren. Voor

pakketbezorgers wordt gewerkt met een aantal collectieve pakkettenhubs. Deze bevinden zich langs de

nieuwe Hesweg in de plint van de appartementengebouwen. Voor bezorgingen is stoppen op de rijbaan

toegestaan. Specifiek voor de doodlopende woonstraat in het zuidwesten van het plangebied komt een

keermogelijkheid (steken) op kruispunten en/of aansluitende fietspaden. Noodhulpdiensten maken

gebruik van de openbare weg en kunnen ook gebruikmaken van de paden in de groenstructuur. Bij de

woonblokken komen de benodigde opstelplekken voor de brandweer. De wegen en paden zijn ook voor

onderhoudswerkzaamheden en beheer toegankelijk.

Verkeersafwikkeling

Het gemotoriseerd verkeer van en naar Park De Hes zal hoofdzakelijk worden afgewikkeld via de

Utrechtseweg, de hoofdroute tussen Oosterbeek en Arnhem, en De Schutterij. Het is mogelijk maar

verkeer van/naar Park De Hes zal weinig gebruikmaken van de Klingelbeekseweg van/naar Oosterbeek,

omdat de Klingelbeekseweg ondergeschikt is aan de hoofdroute via Utrechtseweg.

Gemotoriseerd verkeer van/naar Park De Hes wordt via De Schutterij en Hoogstedelaan op de

bestaande enkelstrooksrotonde in de Utrechtseweg ontsloten. Om een indruk te krijgen van de

verkeerafwikkeling is met de CROW-publicatie 381 de verkeersgeneratie voor de plansituatie bepaald.

Door de ontwikkeling van Park De Hes worden per etmaal gemiddeld 2.458 verkeersbewegingen

gegenereerd. Op basis van deze ritgeneratie is het aandeel verkeer bepaald dat 's avonds van en naar

Park De Hes rijdt. Daarbij is zekerheidshalve een marge van +10% aangehouden. Uit doorrekening met

een rotondeverkenner volgt dat het verkeer op de rotonde Utrechtseweg in de plansituatie nog kan

worden afgewikkeld. Uit de berekeningen volgt dat met toevoeging van fietsverkeer op de rotonde de

verzadigingsgraad 0,74 is. Dit valt ruim onder de maximale verzadigingsgraad (I/C-verhouding) van 0,80.

Tegelijkertijd is juist de snelle fietsroute via de Klingelbeekseweg dé hoofdroute voor fietsers.

Parkeren

De planontwikkeling moet voorzien in voldoende parkeergelegenheid. Voor bewoners wordt in voldoende

mate voorzien in bergingen en stallingsruimte voor het stallen en parkeren van de fiets. Zie hiervoor het

Stedenbouwkundig Plan. Voor gemotoriseerd verkeer is er voldoende parkeergelegenheid als het aantal

parkeerplaatsen minimaal gelijk is aan de gestelde parkeernormen. Uitgangspunt zijn de parkeernormen

van de gemeente Arnhem en gemeente Renkum (voor respectievelijk het Arnhemse en het Renkumse

grondgebied). De gemeentelijke parkeernormen maken onderscheid naar verschillende woontypen en

verschillende overige functies, zoals horeca en commerciële functies. Wanneer parkeerplaatsen zowel

gebruikt worden door bewoners als werkers (horeca, commerciële functies) als bezoekers, mag een

correctie worden doorgevoerd volgens de zogenaamde 'aanwezigheidspercentages'. Dit is alleen

toegepast op de deelgebieden waar woonfuncties gecombineerd worden met andere functies. De

verschillende woontypen en functies, bijbehorende parkeernorm en berekend aantal parkeerplaatsen zijn

weergegeven in onderstaande tabel 4.1 en 4.2.

Vervolgens wordt het aantal berekende parkeerplaatsen gecorrigeerd op basis van de

'aanwezigheidspercentages'. Hieruit volgt het aantal benodigde parkeerplaatsen. De benodigde

parkeerplaatsen en aantallen parkeerplaatsen zoals opgenomen in het stedenbouwkundig plan zijn ook

weergegeven in onderstaande tabel 4.1.

Tabel 4.1 en 4.2: Woontypen, functies, parkeernorm en berekend aantal parkeerplaatsen.

Uit bovenstaande blijkt dat er meer parkeerplaatsen in het stedenbouwkundig plan zijn opgenomen dan

benodigd volgens de berekeningen (op basis van parkeernormen en correctie met

'aanwezigheidspercentages'). In de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan biedt dat

mogelijkheden om het parkeren te optimaliseren en/of parkeerplaatsen toe te kennen aan

(woon)functies.

De planontwikkeling van Park De Hes betreft een 'eigen' gebied begrensd door spoorlijn, Utrechtseweg,

De Schutterij en Klingelbeekseweg. Met voldoende parkeergelegenheid in het plangebied is

parkeeroverlast in de bestaande omgeving van het plangebied niet te verwachten. Hiermee wordt voldaan

aan het gemeentelijk parkeerbeleid. Binnen het plangebied en vooral binnen de nieuwe Hesweg liggen

tussen de woonclusters diverse voet- en fietspaden. Daarmee zijn loop- en fietsroutes korter en

aantrekkelijk. De meeste parkeergelegenheid ligt nabij of onder de woningen. Om parkeeroverlast langs

de nieuwe Hesweg tegen te gaan worden natuurlijke barrières (boomstronken, grondwallen, laag groen)

aangebracht.

Park De Hes ligt nabij bestaande bushaltes (Utrechtseweg) en aan goede fietsroutes. De locatie is

daarmee niet volledig auto-afhankelijk. Er is ook een verkenning uitgevoerd naar deelmobiliteit.

Vooralsnog leidt het inzetten op deelmobiliteit tot een te beperkt voordeel. Toekomstige ontwikkelingen,

waarbij ook gedacht wordt aan een stadsrandhub, maken het interessant om dan alsnog deelmobiliteit

in te voeren en daarbij het aantal parkeerplaatsen (en het aantal gemotoriseerde verkeersbewegingen) te

laten afnemen, ten gunste van de woonkwaliteit.

Conclusie

Het aspect verkeer vormt geen belemmering voor het planvoornemen.

4.3 Geluid     

Wettelijk kader

De Wet geluidhinder (Wgh) biedt een toetsingskader voor het geluidniveau op de gevels van

geluidgevoelige bestemmingen, zoals woningen en scholen. De wet kent een ondergrens, de

zogenaamde voorkeursgrenswaarde. Wanneer de geluidbelasting lager is dan deze waarde, zijn de

voorwaarden die de Wet geluidhinder stelt aan het realiseren van geluidgevoelige bestemmingen niet van

toepassing. Daarnaast is er in de wet een bovengrens opgenomen, de maximaal toelaatbare

geluidbelasting. Indien de geluidbelasting hoger is dan deze waarde, is het realiseren van

geluidgevoelige bestemmingen in principe niet mogelijk. Wanneer de geluidbelasting tussen de

voorkeursgrenswaarde en de maximaal toelaatbare geluidbelasting ligt, is het realiseren van

geluidgevoelige bestemmingen aan beperkingen gebonden en alleen onder voorwaarden mogelijk. Dit

wordt een 'hogere waarde' genoemd ('hoger' in de zin van hoger dan de voorkeursgrenswaarde) en wordt

via een formele procedure vastgelegd.

Wegverkeerslawaai

De Wet geluidhinder (Wgh) biedt het wettelijk kader voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting voor

nieuwe geluidgevoelige objecten (zoals woningen) binnen de geluidzone van een weg. Het wettelijke

Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 (Rmg2012) stelt de regels voor het bepalen van de

geluidbelastingen. Uitgangspunt voor het bepalen van de toekomstige geluidbelasting is volgens het

Rmg2012 het zogenoemde maatgevende jaar. Dit is doorgaans het 10de jaar na vaststelling van het

bestemmingsplan.

Voordat wordt getoetst aan de grenswaarden in de Wgh dient volgens art. 110g Wgh de berekende

geluidbelasting vanwege het wegverkeer te worden gecorrigeerd. In art. 3.4, lid 1 RMG2012 is de aftrek

van art. 110g Wgh omschreven. Deze aftrek is:

1. 3 dB voor wegen waarvoor de representatief te achten snelheid van lichte motorvoertuigen 70 km/uur of meer bedraagt en de geluidsbelasting vanwege de weg zonder toepassing van artikel 110g van de Wet geluidhinder 56 dB is;
2. 4 dB voor wegen waarvoor de representatief te achten snelheid van lichte motorvoertuigen 70 km/uur of meer bedraagt en de geluidsbelasting vanwege de weg zonder toepassing van artikel 110g van de Wet geluidhinder 57 dB is;
3. 2 dB voor wegen waarvoor de representatief te achten snelheid van lichte motorvoertuigen 70 km/uur of meer bedraagt en de geluidbelasting afwijkt van de onder a. en b. genoemde waarden;
4. 5 dB voor de overige wegen.

Voor de wegen in het onderzoeksgebied geldt dat de snelheid overal lager is dan 70 km/uur dus de

aftrek bedraagt 5 dB.

In de Wet geluidhinder wordt voor nieuw te bouwen geluidgevoelige objecten binnen de zone van een

weg een voorkeurswaarde gehanteerd van 48 dB. Het is mogelijk hogere geluidbelastingen toe te staan.

In de onderstaande tabel zijn de grenswaarden samengevat.

Tabel 4.3: Grenswaarden.

De nieuwe woningen sluiten aan op de bebouwde kom van Arnhem. We gaan ervan uit dat deze binnen

de bebouwde kom zullen zijn gelegen, dus in stedelijk gebied. Hiervoor geldt een maximale

ontheffingswaarde van 63 dB.

Railverkeerslawaai

Voor spoorwegen wordt geen onderscheid gemaakt in stedelijk en buitenstedelijk gebied. In de

onderstaande tabel zijn de grenswaarden samengevat.

Tabel 4.4: Grenswaarden.

Indien de voorkeurswaarde wordt overschreden moet worden onderzocht of er maatregelen kunnen

worden getroffen om de overschrijding van de grenswaarde te beperken.

Industrielawaai

Rondom dit woningbouwplan bevinden zich een aantal bedrijven die mogelijk relevant zijn.

Om de ruimtelijke inpasbaarheid van de woningbouwontwikkeling te beoordelen in relatie tot de

bestaande bedrijven, wordt aangesloten bij de VNG-publicatie "Bedrijven en milieuzonering". Deze geeft

per bedrijfscategorie een maximale richtafstand voor het milieu-aspect geluid. De beoordeling hiervan

vindt plaats middels stappen.

Stap 1:

Indien de richtafstand niet wordt overschreden kan verdere toetsing in beginsel achterwege blijven. Het

plan is dan zonder meer inpasbaar.

Stap 2:

Indien stap 1 niet toereikend is, dient nader akoestisch onderzoek te worden uitgevoerd. Hierbij worden

alle geluidsbronnen beschouwd (ook die conform het Activiteitenbesluit uitgesloten zijn van toetsing).

De richtwaarden die hierbij gelden zijn afhankelijk van het type gebied: rustige woonwijk, danwel

gemengd gebied. Voor een rustige woonwijk gelden bij de woningen de volgende richtwaarden:

• 45 dB(A) langtijdgemiddelde beoordelingsniveau LAr,LT (etmaalwaarde);
• 65 dB(A) maximale geluidniveaus LAmax (etmaalwaarde).

Bij gemengd gebied kan de richtafstand met 1 stap worden verlaagd, en gelden bij de woningen de

volgende richtwaarden:

• 50 dB(A) langtijdgemiddelde beoordelingsniveau LAr,LT (etmaalwaarde);
• 70 dB(A) maximale geluidniveaus LAmax (etmaalwaarde).

Stap 3

Indien stap 2 niet toereikend is, kan het bevoegd gezag na goede motivering besluiten een hogere

geluidsbelasting toe te laten. Hierbij zijn geluidsniveaus toelaatbaar tot maximaal 5 dB hoger dan

weergegeven onder stap 2, met uitzondering van de maximale geluidniveaus, waarvoor onveranderd een

eis geldt van 70 dB(A) etmaalwaarde.

Gemeentelijk beleid

De gemeente Arnhem heeft beleid opgesteld voor het toestaan van hogere grenswaarden: Beleidsplan

geluid d.d. augustus 2008. In onderstaande tabel zijn de beleidswaarden voor wegverkeer weergegeven.

Tabel 4.5: Beleidswaarden voor wegverkeer.

 

Geconcludeerd kan worden dat de maximale plafondwaarde gelijk is aan de maximale

ontheffingswaarde uit de Wet geluidhinder. Betreffende de maximaal te vergunnen geluidsbelasting

vormt het gemeentelijk beleid van de gemeente Arnhem geen aanvullende verzwaring van de eisen, ten

opzichte van de Wet geluidhinder. Wel zal aandacht nodig zijn voor de aanwezigheid van geluidluwe gevels.

Ten aanzien van geluidluwe gevels geeft het geluidbeleid van de gemeente Arnhem aan:

• Bij woningen/appartementen wordt er minimaal 1 geluidsluwe buitenruimte gecreëerd (tuin of balkon);
• Er wordt minimaal een verblijfsruimte aan de geluidsluwe zijde gerealiseerd.

Ter plaatse van de geluidsluwe zijde moet voldaan worden aan de voorkeursgrenswaarde uit de Wet

geluidhinder.

Onderzoek

Er is een akoestisch onderzoek uitgevoerd voor het planvoornen. Dit onderzoek is toegevoegd aan

Bijlage 3 van de toelichting van dit bestemmingsplan. In het kader van de vereiste

bestemmingsplanwijziging is een geluidsonderzoek verricht op de onderdelen wegverkeerslawaai,

railverkeerslawaai en industrielawaai. Hieruit wordt het volgende geconcludeerd:

Wegverkeerslawaai

Vanwege de N225 is er geen sprake van een overschrijding van de maximale ontheffingswaarde van

63 dB. Er is wel sprake van een overschrijding van de voorkeurswaarde van 48 dB (aan de noordzijde).

Er moeten hogere waarden worden verleend.

Vanwege de overige 30 km/uur wegen in het plangebied zijn de geluidsbelastingen relatief beperkt.

Betreffende de 30 km/uur wordt voldaan aan het principe van een goede ruimtelijke ordening.

Railverkeerslawaai

Ter plaatse van de geplande woningen vinden er geen overschrijdingen plaats van de maximale

ontheffingswaarde van 68 dB, bij het realiseren van maximaal 5 bouwlagen. Eventuele woningen met

maximaal 8 bouwlagen zullen buiten de aangegeven 68 dB contour moeten worden gerealiseerd, danwel worden voorzien van een dove gevel of een vliesgevel. Er moeten hogere waarden worden verleend.

Industrielawaai

Voor Jan Bouwman jr. B.V. (Klingelbeekseweg 59) geldt, betreffende geluid, een invloedsfeer van circa

50 m vanaf de terreingrens.

Deze afstanden moeten worden aangehouden tussen de gevels van de woningen en de grens van de

inrichtingen. Op basis van het stedenbouwkundig plan wordt er voldoende afstand aangehouden tussen

de inrichting en het bouwvlak.

Conclusie

Uit onderzoek blijkt dat er geen sprake is van een overschrijding van de maximale ontheffingswaarde

voor zowel weg- als railverkeerslawaai. Ten aanzien van weg- en railverkeerslawaai moeten wel hogere

waarden worden verleend.

4.4 Luchtkwaliteit     

Wettelijk kader

In de Wet milieubeheer zijn in hoofdstuk 5, titel 5.2 (luchtkwaliteitseisen) kwaliteitseisen ter

bescherming van de gezondheid van de mens voor de buitenruimte opgenomen. In 2009 zijn aanvullende regels van kracht geworden om de bepalingen vanuit de Europese richtlijn luchtkwaliteit in de wetgeving

op te nemen.

De volgende regelgeving is van toepassing bij toetsing van de luchtkwaliteit:

• regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 en de uitgebrachte wijzigingen;
• EU-richtlijn luchtkwaliteit 2008 (2008/50/EG).

In bijlage 2 van de Wet milieubeheer zijn de toetsingswaarden van de luchtkwaliteit voor verschillende

stoffen weergegeven. In het onderzoek zijn de berekende waarden getoetst aan de relevante

grenswaarden.

Onderzoek

Voor dit plan is een luchtkwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek is toegevoegd aan Bijlage 4.

In bijlage III van het luchtkwaliteitsonderzoek zijn de berekende concentraties stikstofdioxide en (zeer)

fijn stof opgenomen in de vorm van contourkaarten. Bijlage III toont per stof de contourkaart voor de

bronbijdrage door het plan en de totale jaargemiddelde concentratie (= achtergrondconcentratie +

bronbijdrage). De jaargemiddelde concentratie stikstofdioxide loopt in het plangebied uiteen van ca. 10

tot 12 µg/m^3. Voor fijn stof en zeer fijn stof is dit achtereenvolgens 14,1 – 14,5 µg/m3 en 7,9 – 8,1 µg/m^{3. U}it de contourkaarten blijkt dat nergens binnen het plangebied en in de omgeving een

grenswaarde wordt overschreden.

De contourkaarten in bijlage III van het luchtkwaliteitsonderzoek zijn gebaseerd op berekeningen ter

hoogte van ruim 1.800 gridpunten. In onderstaande tabel zijn de maximaal berekende totale

concentraties weergegeven (beschouwd over alle gridpunten). Achter de concentraties is tussen

haakjes de berekende hoogste bronbijdrage door het plan weergegeven.

Tabel 4.6: Maximaal berekende totale concentraties.

In bovenstaande tabel is de hoogste berekende concentratie gegeven ter hoogte van alle gridpunten. Uit

de berekeningen blijkt duidelijk dat de normen voor luchtkwaliteit niet worden overschreden door het

plan.

Op basis van onderhavig luchtkwaliteitsonderzoek wordt geconcludeerd dat binnen het plangebied De

Hes (en daarbuiten) wordt voldaan aan de grenswaarden zoals opgenomen in bijlage 2 van de Wet

milieubeheer. Op basis van voorgaande kan worden geconcludeerd dat Titel 5.2 van de Wet

milieubeheer geen belemmering vormt voor verdere besluitvorming. Omdat binnen het plangebied

ruimschoots wordt voldaan aan de grenswaarden kan eveneens worden geconcludeerd dat sprake is van

een "goede ruimtelijke ordening".

Conclusie

Het aspect luchtkwaliteit vormt geen belemmering voor het planvoornemen.

4.5 Bedrijven en milieuzonering     

Beleidsmatig kader

Bedrijfsactiviteiten kunnen hinder voor de (woon-)omgeving veroorzaken door lawaai, onaangename

geuren, stof, trillingen, verkeers- en parkeeroverlast. Daarom is het nodig om bedrijfsactiviteiten (of

andere functies die het leefmilieu belasten) op een aanvaardbare afstand van woningen of andere

hindergevoelige functies te situeren, al dan niet gecombineerd met het treffen van speciale maatregelen.

Voor de milieuzonering in dit plan is gebruik gemaakt van de publicatie 'Bedrijven en milieuzonering

(VNG, 2009).

Methodiek

In de publicatie worden bedrijfsactiviteiten ingedeeld in zes categorieën, variërend van lichte tot zeer

zware milieuhinder. Per milieucategorie zijn richtafstanden tot hindergevoelige functies opgenomen.

Hierbij wordt onderscheid gemaakt in twee gebiedstypen: een rustige woonwijk en een gebied met een

menging van functies. In onderstaande tabel zijn deze richtafstanden weergegeven. Deze afstanden zijn

gebaseerd op de mate van verspreiding van geluid, stof, gevaar en geur.

Tabel 4.7: Richtafstandentabel VNG.

Milieucategorie	Richtafstanden in 'rustige woonwijk'	Richtafstanden in 'gemengd gebied'
1	10 meter	0 meter
2	30 meter	10 meter
3	50-100 meter	30-50 meter
4	200-300 meter	100-200 meter
5	500-1.000 meter	300-700 meter
6	1.500 meter	1.000 meter

De VNG-publicatie is geen wet, maar wel een algemeen aanvaarde richtlijn voor de toepassing van

milieuzonering in een ruimtelijk plan. Niettemin gaat de publicatie uit van richtafstanden, die in

algemene zin bepaald zijn op basis van gemiddelde productieprocessen. Dat betekent dat bij de

toepassing van de publicatie altijd ook de feitelijke situatie ter plaatse in ogenschouw moet worden

genomen.

Beoordeling

Bedrijven

De inrichtingen die zich binnen het plangebied bevinden zullen verdwijnen. Ten zuiden van het

plangebied bevinden zich een aantal bedrijven. Deze zijn beschreven in onderstaande tabel met

bijbehorende milieucategorie. De grootste richtafstand is bij beiden bedrijven aangegeven bij het aspect

geluid.

Indien woningbouw wordt gepland binnen een afstand tot de terreingrens van het betreffende bedrijf die

kleiner is dan de genoemde richtafstand, dient nader onderzoek plaats te vinden.

Tabel 4.8: Bedrijven in de nabijheid plangebied.

In onderstaande tabel is de richtaftand per aspect aangegeven voor deze bedrijfslocaties.

Tabel 4.9: Richtafstanden.

Omschrijving	Afstanden in meters
	Geur	Stof	Geluid	Gevaar
Jansen Recycling & Transport BV, Groothandel in afval en schroot	10	30	100	10
Jan Bouwman jr. B.V., verhuur van hijskranen	10	0	50	10

Het bedrijf aan de Klingelbeekseweg 57 zal verhuizen naar een andere locatie. Daarom is dit bedrijf niet

verder beoordeeld in deze paragraaf.

De grootste richtafstand van 50 meter van het bedrijf aan de Klingelbeekseweg 59 te Oosterbeek reikt

niet tot aan het plangebied. De aspecten geur, stof, geluid en gevaar vormen dus geen belemmering

voor het planvoornemen.

Rioolgemaal

Aan de zuidkant van het gebied, aan de Klingelbeekseweg, bevindt zich een ondergronds rioolgemaal met daar bovenop een kast voor de installatie en een kleine ontluchtingspijp. Voor een rioolgemaal geldt op basis van de VNG-uitgave Bedrijven en milieuzonering een richtafstand van 30 meter voor geur en een richtafstand van 10 meter voor geluid in een gebied dat kan worden aangeduidt als 'rustige woonwijk' (zie tabel 4.7 in paragraaf 4.5). Aangezien het betreffende gemaal een ondergronds gemaal betreft, waarbij alleen incidenteel bij zeer warme weersomstandigheden geur kan ontsnappen uit de ontluchtingspijp, kan worden voldaan met een richtafstand van 10 meter voor het aspect geur.

De dichtstbijzijnde woningen (volgens het SP) liggen binnen een afstand van 10 meter. De bouw van deze woningen binnen deze afstand tot de ontluchtingspijp van het gemaal (aspect geur) en de installatie (aspect geluid) is echter aanvaardbaar wanneer aangetoond kan worden dat door te nemen (technische) maatregelen aan het gemaal en/of de woningen een goed woon- en leefklimaat is gewaarborgd. Om dit te waarborgen is in de planregels 4.3 sub c een voorwaarde verbonden aan de situering van woningen binnen een afstand van 10 meter tot het gemaal. Een woning op een afstand van minder dan 10 meter is alleen toegestaan wanneer is aangetoond dat met maatregelen sprake is van een goed woon-en leefklimaat. Dit geldt voor zowel het aspect geur én voor het aspect geluid. De planregels zijn zo opgesteld dat maatregelen om geur- en geluidhinder voldoende af te vangen, in de vorm van bouwwerken, geen gebouw zijnde, mogelijk zijn. Daarmee is het tevens mogelijk om maatregelen te treffen om het gemaal aan het zicht te onttrekken en landschappelijk in te kapselen. Het rioolgemaal vormt daarmee voor het aspect geur en geluid geen belemmering voor het planvoornemen.

Conclusie

Bedrijven en milieuzonering vormt geen belemmering voor het planvoornemen. Andersom heeft het plan De Hes geen invloed op hindergevoelige functies in de omgeving.

4.6 Geurhinder     

Wettelijk kader

Geur kan in de leefomgeving hinder veroorzaken en brengt om die reden ook gezondheidsrisico's met

zich mee. Bij geur van bedrijven gaat het om de geuruitstoot (emissie) van bedrijven die zich verspreidt

via de lucht en een geurbelasting veroorzaakt op de woon- en leefomgeving. Onder geurbelasting (of

‘immissie') verstaan we de hoeveelheid geur, uitgedrukt in odour units per kubieke meter lucht, die op

een geurgevoelig object zoals een woning ‘terecht' komt. Deze hoeveelheid kan worden gemeten of

berekend.

Voor geurhinder door industrie en bedrijven gelden planologisch gezien geen wettelijke kaders. Deze

vorm van geurhinder maakt deel uit van de methode 'Bedrijven en milieuzonering' (VNG, 2009).

Voor geurhinder door veehouderijen gelden deels andere regels. Voor veehouderijen gelden de Wet

Geurhinder en Veehouderij en het Besluit landbouw milieubeheer. In het Besluit landbouw zijn afstanden

vastgelegd die aangehouden moeten worden tussen een veehouderij en een geurgevoelig object.

Afhankelijk van de aard van het agrarisch bedrijf en het type geurgevoelig object kan deze afstand 20, 50 of 100 meter bedragen.

Onderzoek

De woningen worden gezien als geurgevoelige objecten. Binnen een straal van 100 meter van de

woongebieden liggen geen agrarische bedrijven.

Voor het bedrijf van Bouwman, aan de Klingelbeekseweg 59, geldt een richtafstand van 10 meter voor het aspect geur. De afstand tot het plangebied bedraagt meer dan 10 meter. Daarmee vormt dit bedrijf voor het aspect geur geen belemmering voor dit bestemmingsplan.

Conclusie

Het aspect geur vormt geen belemmering voor het planvoornemen.

4.7 Externe veiligheid     

Wettelijk kader

Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi)

Het Bevi legt veiligheidsnormen op aan bedrijven die een risico vormen voor personen buiten het

bedrijfsterrein. Het gaat daarbij onder meer om bedrijven die onder het BRZO vallen, LPG-tankstations,

opslagplaatsen (PGS), ammoniakkoelinstallaties en spoorwegemplacementen. Het besluit bevat eisen

voor het plaatsgebonden risico (PR) en regels voor het groepsrisico (GR). Het verplicht gemeenten en

provincies bij het verlenen van milieuvergunningen en het maken van bestemmingsplannen hiermee

rekening te houden.

Regeling externe veiligheid inrichtingen (Revi)

In de regeling staan regels over de veiligheidsafstanden en berekening van het plaatsgebonden risico en

het groepsrisico. Op grond van het Bevi zijn in de Revi voor een aantal bedrijfscategorieën (zoals

LPG-tankstations, ammoniakkoelinstallaties, opslagplaatsen) vaste veiligheidsafstanden opgenomen.

Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb)

Op 1 januari 2011 is het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) in werking getreden. Dit besluit

is vergelijkbaar met het Bevi, maar dan van toepassing op buisleidingen voor het transport van

gevaarlijke stoffen. Het gaat om buisleidingen voor aardgas met een uitwendige diameter van meer dan

50 mm (1,97 inch) en een druk van meer dan 1600 kPa (16 bar) en om buisleidingen voor

aardolieproducten, met een uitwendige diameter van meer dan 70 mm (2,76 inch) en een druk van meer

dan 1600 kPa. Buiten de regels over het plaatsgebonden risico en de verantwoording van het

groepsrisico is in het Bevb bepaald dat in een bestemmingsplan de ligging van buisleidingen wordt

weergeven en dat een regeling wordt opgenomen voor de belemmeringenstrook. Deze

belemmeringenstrook ligt op vijf meter aan weerszijden van de buisleiding of vier meter in geval van

aardgasleidingen met een druk tussen 1600 en 4000 kPa.

Onderzoek

Er is een externe veiligheidsonderzoek uitgevoerd voor het planvoornemen. Het onderzoek is toegevoegd

aan Bijlage 5 van de toelichting van dit bestemmingsplan.

Op basis van de Signaleringskaart is onderzocht welke risicobronnen in de omgeving van het plangebied

relevant zijn in het kader van externe veiligheid. Onderstaande afbeelding geeft de ligging van de

risicobronnen ten opzichte van het plangebied weer.

Onderstaande tabel geeft aan onder welke wetgeving de risicobron valt en of deze relevant is voor het

planvoornemen. Een risicobron is relevant wanneer het invloedsgebied of de veiligheidsafstand over het

plangebied valt. Dit is het geval wanneer de grootte van het invloedsgebied of veiligheidsafstand groter is

dan de afstand tussen de risicobron en het plangebied. Op de figuur onder de tabel is de ligging van de risicobronnen ten opzichte van het plangebied De Hes.

Tabel 4.10: Risicobronnen.

Nummer op kaart	Risicobron	Afstand tot plangebied [m]	Invloedsgebied/ veiligheids- afstand [m]	Wet- en regelgeving	Relevant?
1	Spoorlijn Ressen Noord - Arnhem West (Route 62)	10	>4000	Bevt	Ja
2	Buisleiding N-568-10	340	95	Bevb	Nee

Afbeelding 4.1: Ligging risicobronnen.

Relevante risicobron

Het planvoornemen maakt kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten mogelijk binnen het invloedsgebied

van de spoorlijn Ressen-Noord – Arnhem West. Deze risicobron is relevant in het kader van de

verantwoordingsplicht groepsrisico. De spoorlijn is tevens getoetst aan het plaatsgebonden risico (PR)

en het groepsrisico (GR).

• Plaatsgebonden risico: Het PR vormt geen beperkingen voor de ontwikkeling van de planvoornemens.
• Groepsrisico: Het groepsrisico neemt niet toe en ligt op 0,075 maal de oriëntatiewaarde. Het groepsrisico ligt daarmee onder 10% van de oriëntatiewaarde. Het groepsrisico vormt daarmee geen beperking voor de ontwikkeling van het planvoornemen.
• PAG: De spoorlijn heeft geen PAG, dit vormt geen beperking voor de ontwikkeling van het planvoornemen.
• Conform het Bevt dient het bevoegd gezag een beperkte verantwoording groepsrisico (VGR) uit te voeren.

Elementen verantwoordingsplicht groepsrisico

De verantwoordingsplicht groepsrisico bestaat uit een aantal standaard afwegingen betreffende

bestrijdbaarheid en zelfredzaamheid. De verantwoordingsplicht is een taak van het bevoegd gezag. Het

bevoegd gezag dient advies in te winnen bij de Veiligheidsregio Gelderland-Midden ten minste ten

aanzien van bestrijdbaarheid en zelfredzaamheid.

Conclusie

Het aspect externe veiligheid vormt geen belemmering voor het planvoornemen. Het bevoegd gezag

moet nog wel advies inwinnen bij de Veiligheidsregio Gelderland-Midden.

4.8 Groen en ecologie     

Wettelijk kader

De bescherming van natuur in Nederland is vastgelegd in Europese en nationale wet- en regelgeving,

waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen soortenbescherming en gebiedsbescherming. Voorheen

was de soortenbescherming in Nederland geregeld in de Flora- en faunawet en de gebiedsbescherming

in de Natuurbeschermingswet 1998. Sinds 1 januari 2017 zijn de Natuurbeschermingswet, Flora- en

faunawet en de Boswet opgegaan in één nieuwe wet: de Wet natuurbescherming.

Wet natuurbescherming

De Wet natuurbescherming heeft tot doel in het wild voorkomende planten- en diersoorten in stand te

houden en te beschermen. De wet kent daardoor zowel verbodsbepalingen, gebiedsbescherming als

een algemene zorgplicht. De zorgplicht geldt te allen tijde voor alle in het wild levende dieren en planten

en hun leefomgeving. De verbodsbepalingen zijn gebaseerd op het 'nee, tenzij'-principe. Alle schadelijke

handelingen ten aanzien van beschermde planten- en diersoorten zijn in principe verboden, maar er kan

worden afgeweken van de verbodsbepalingen middels ontheffingen. Door middel van

gebiedsbescherming wordt een beschermingskader geboden voor de flora en fauna binnen aangewezen

beschermde gebieden. Hieronder vallen de speciale beschermingszones volgens de Europese Vogel- en

Habitatrichtlijn, gebieden die deel uitmaken van het natuurnetwerk Nederland (NNN, voormalige EHS),

beschermde natuurmonumenten en staatsnatuurmonumenten.

Onderzoek

Quickscan flora en fauna

Voor het plangebied is een quickscan flora en fauna uitgevoerd. Dit onderzoek is toegevoegd aan Bijlage 6 van de toelichting van dit bestemmingsplan. In het plangebied komen mogelijk beschermde soorten

voor. Voor vrijwel alle beschermde soorten die mogelijk in het plangebied aanwezig zijn, is nader

onderzoek nodig naar de functie(s) van het plangebied voor deze soorten. In onderstaande tabel is een

samenvatting opgenomen van de soorten waarvoor nader onderzoek nodig is.

Tabel 4.11: Soorten waarvoor nader onderzoek is benodigd.

Nader ecologisch onderzoek (soortenbescherming)

Er is nader onderzoek uitgevoerd naar de soorten huismus, gierzwaluw, vleermuizen, eekhoorn,

boommarter, steenmarter, kleine martersoorten, steenuil, kerkuil, roofvogels waaronder ransuil en

boomvalk, ringslang, hazelworm, Alpenwatersalamander, rugstreeppad, grote vos, glad biggenkruid en

grote gele kwikstaart. Dit onderzoek is toegevoegd aan Bijlage 7 van de toelichting van dit

bestemmingsplan. Hierin wordt het volgende geconcludeerd ten aanzien van deze soorten.

Huismussen

Er zijn geen huismusnesten vastgesteld binnen het projectgebied waardoor een negatief effect van de

werkzaamheden op huismussen is uitgesloten. Een ontheffing in het kader van de Wet

natuurbescherming is voor huismussen niet nodig.

Gierzwaluwen

Er zijn geen gierzwaluwnesten in het projectgebied vastgesteld, waardoor een negatief effect van de

werkzaamheden op gierzwaluwen is uitgesloten. Een ontheffing in het kader van de Wet

natuurbescherming is voor gierzwaluwen niet nodig.

Steenuil

Er zijn geen waarnemingen van steenuil binnen het projectgebied of in de directe omgeving van het

projectgebied, waardoor een negatief effect van de werkzaamheden op de steenuil is uitgesloten. Een

ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is voor de steenuil niet nodig.

Kerkuil

De kerkuil is waargenomen binnen het projectgebied en er zijn sporen van de kerkuil aangetroffen die

duiden op een rustplaats. Bij de werkzaamheden gaat deze rustplaats verloren. Een ontheffing in het

kader van de Wet natuurbescherming is voor de kerkuil van toepassing.

Roofvogels

Er zijn geen roofvogelnesten aangetroffen, waardoor een negatief effect van de werkzaamheden op

roofvogels is uitgesloten. Een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is voor roofvogels

niet nodig.

Grote gele kwikstaart

Er is geen broedterritorium van de grote gele kwikstaart aangetroffen binnen het projectgebied, waardoor

een negatief effect van de werkzaamheden op de grote gele kwikstaart is uitgesloten. Een ontheffing in

het kader van de Wet natuurbescherming is voor de grote gele kwikstaart niet nodig.

Vleermuizen

Er zijn vijf zomerverblijfplaatsen en zes paarverblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis vastgesteld

binnen het projectgebied. Er is geen overlap tussen de locaties van de zomerverblijfplaatsen en de

locaties van de paarverblijfplaatsen. Werkzaamheden aan de bebouwing leveren een negatief effect op

voor vleermuizen. Een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is nodig. Mitigatie en

compensatie zijn hierbij aan de orde.

Het gebied wordt slechts door enkele vleermuizen gebruikt om te passeren. In de omgeving zijn andere

potentiële vliegroutes aanwezig waar vleermuizen ook gebruik van kunnen maken. Hiermee is deze

vliegroute geen essentiële vliegroute. Een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is voor

vliegroutes van vleermuizen niet nodig.

Eekhoorn

Tijdens de bomencontroles zijn er geen eekhoornnesten of holtes die geschikt zijn voor de eekhoorn

aangetroffen binnen het projectgebied, waardoor een negatief effect van de werkzaamheden op

verblijfplaatsen van de eekhoorn is uitgesloten. Nesten zijn mogelijk aanwezig in de bosrijke omgeving.

De eekhoorn heeft foerageergebied in het projectgebied waardoor er bij de werkzaamheden een negatief

effect optreedt op het foerageergebied. Een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is van

toepassing.

Boommarter

Er zijn geen boommarterverblijfplaatsen aangetroffen binnen het projectgebied, waardoor een negatief

effect van de werkzaamheden op de boommarter is uitgesloten. Een ontheffing in het kader van de Wet

natuurbescherming is voor boommarters niet nodig.

Steenmarter

Er zijn twee verblijfplaatsen van steenmarter aangetroffen in gebouw H11-H16 en gebouw H01. De sloop

van deze gebouwen levert een negatief effect op voor de steenmarter. Tevens wordt het terrein als

leefgebied gebruik. Een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is nodig.

Kleine marters

De bunzing is binnen het projectgebied waargenomen. De bunzing heeft leefgebied binnen het

projectgebied en de aanwezigheid van een verblijfplaats is niet uit te sluiten. Een ontheffing in het kader

van de Wet natuurbescherming is nodig.

Reptielen

Er zijn enkele waarnemingen van de ringslang door externen gedaan bij het projectgebied. Dit betrof

doortrekkende exemplaren, waardoor migratieroutes door de werkzaamheden verstoord worden. Er gaan

geen verblijfplaatsen verloren maar er dient bij de herinrichting van het terrein rekening gehouden te

worden met het projectgebied als doortrekgebied voor de ringslang. Een ontheffing in het kader van de

Wet natuurbescherming is nodig.

Amfibieën

Er zijn geen zwaar beschermde amfibieën binnen het projectgebied of in de omgeving van het

projectgebied waargenomen, waardoor een negatief effect van de werkzaamheden op zwaar

beschermde amfibieën is uitgesloten. Een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is voor

amfibieën niet nodig. Voor de algemene amfibiesoorten die zijn aangetroffen moet aan de zorgplicht

worden voldaan.

Grote vos

De grote vos is binnen het projectgebied of in de directe omgeving van het projectgebied niet

waargenomen, waardoor een negatief effect van de werkzaamheden op de grote vos is uitgesloten. Een

ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming is voor de grote vos niet nodig.

Glad biggenkruid

Glad biggenkruid is binnen het projectgebied niet aangetroffen, waardoor een negatief effect van de

werkzaamheden op glad biggenkruid is uitgesloten. Een ontheffing in het kader van

de Wet natuurbescherming is voor glad biggenkruid niet nodig.

Worst-case scenario

Het onderzoek van Ekoza in Bijlage 8 is uitgegaan van een worst-case scenario waarbij alle vegetatie

verwijderd zou worden. Inmiddels is meer bekend over de werkzaamheden. Nu blijkt dat er voldoende

foerageergebied voor de eekhoorn en een (eventuele) migratieroute voor ringslang beschikbaar blijft.

Deze conclusie is ook voorgelegd aan de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA). Deze delen de

conclusie waardoor een ontheffing voor eekhoorn en ringslang niet noodzakelijk is.

Dassenonderzoek

Er komen vaste voortplantings- en rustplaatsen van das voor in het plangebied. Het plangebied maakt

voor een deze beschermde soorten onderdeel uit van een essentieel leef- en/of foerageergebied. Er is

een dassenonderzoek uitgevoerd. Dit rapport is toegevoegd aan Bijlage 8.

De voorgenomen ontwikkeling voldoet voor de onder artikel 3.10 beschermde 'Andere soorten' aan een

geldig wettelijk belang. Voor de onder artikel 3.10 beschermde 'Andere soorten' (das) is op basis van

het onderzoek te concluderen dat het plangebied als algeheel leefgebied bestempeld kan worden in

samenhang met aanwezige vaste voortplantings- en rustplaatsen. Dat houdt in dat een aantasting van

omliggend essentieel leefgebied een direct negatief effect heeft op de functionaliteit van aanwezige vaste

voortplantings- en rustplaatsen van das.

De voorgenomen ontwikkeling is – gezien aanwezigheid van alternatieve leefgebieden in de omgeving en

eventuele mogelijkheden voor optimalisatie van leefgebied binnen het nieuwbouwplan – naar verwachting

te verenigingen met de voorwaarde om geen afbreuk te doen aan de (gunstige) staat van instandhouding

van das. In het kader van een ontheffingsaanvraag is het belangrijk dat er voldoende alternatieven

(ontwerp, werkwijze en planning realisatie) zijn afgewogen welke minder effect hebben op aanwezige

beschermde soorten. Daarbij geldt ook dat er een toereikend pakket mitigerende en/of compenserende

maatregelen beschreven moet worden.

Het is belangrijk dat deze afweging van alternatieven en een toereikende set mitigerende maatregelen

ten aanzien van das worden vastgelegd in een nader op te stellen activiteitenplan. Dit document is de

basis voor een ontheffingsaanvraag ten aanzien van de das en zal als zodanig door het bevoegd gezang

(de provincie Gelderland) moeten worden goedgekeurd.

Onderzoek gebiedsbescherming en houtopstanden

Voor het onderdeel gebiedsbescherming is een een oplegnotitie gemaakt, deze is toegevoegd aan

bijlage Bijlage 9. In deze oplegnotitie wordt beoordeeld of er negatieve effecten zijn te verwachten voor

de onderdelen houtopstanden en planologische gebiedsbescherming in het kader van de Wet

natuurbescherming. In de oplegnotitie wordt het volgende geconcludeerd:

Natura 2000

Het dichtstbijzijnde Natura 2000-gebied betreft de Veluwe. Dit gebied is op circa 300 meter gelegen van

het plangebied. De voorgenomen werkzaamheden en toekomstig inrichting leiden mogelijk tot een

toename van depositie op Natura 2000-gebieden. Een nadere beoordeling met een

AERIUS-berekening is vereist. Andere effecten dan stikstofdepositie zijn op basis van de afstand van

het projectgebied tot Natura 2000-gebied bij voorbaat uitgesloten.

Voor het plan is een stikstofdepositieonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek is toegevoegd aan Bijlage 10.

Door de herontwikkeling van De Hes verdwijnen permanent stikstofemissies door gasgestookte

verwarmingsinstallaties en verkeer. Hierdoor ontstaat in de aanlegfase per saldo een afname van

de stikstofdepositie van maximaal 0,13 mol N/ha/jaar. In de gebruiksfase zal er ten opzichte van het bestaand gebruik ook een permanente afname van de stikstofdepositie plaatsvinden. De afname bedraagt per saldo maximaal 0,21 mol N/ha/jaar. Zowel in de aanlegfase als de gebruiksfase ontstaat ten opzichte van de referentiesituatie geen toename van de stikstofdepositie. Significant negatieve gevolgen voor gebieden met stikstofgevoelige habitattypen zijn met deze interne saldering daardoor uitgesloten. Binnen het kader van de Wet natuurbescherming ten aanzien van gebiedsbescherming is daarmee de herontwikkeling van De Hes uitvoerbaar en tevens niet vergunningplichtig.

Figuur 4.2: Ligging van het plangebied (rood omlijnd) ten opzichte van Natura 2000-gebieden (groen).

Houtopstanden

Een deel van het plangebied is gelegen binnen de gebieden aangewezen als beschermde houtopstand

binnen de Wet natuurbescherming. Indien hier meer dan 10 are of 20 bomen in lijnbeplanting worden

gerooid dient een melding gedaan te worden bij de Provincie Gelderland en geldt er een

herplantingsplicht.

Figuur 4.3: Ligging van het plangebied (rood omlijnd) ten opzichte van beschermde houtopstanden (rood gearceerd).

Natuurnetwerk Nederland

De beoogde herontwikkeling van de Hes heeft geen negatieve effecten op de wezenlijke kenmerken van

het Natuurnetwerk Nederland gebied. De Slijpbeek is onderdeel van het NNN en blijft behouden en de

kwaliteit van de beek wordt verbeterd door het bovengronds halen van het noordelijk deel. Omdat

negatieve effecten zijn uitgesloten is een 'Nee-tenzij' toets niet vereist.

Figuur 4.4: Ligging projectgebied ten opzichte van het Gelders natuurnetwerk (NNN) (Bron:

Omgevingsverordening Provincie Gelderland).

Conclusie

Op basis van bovenstaande kan geconcludeerd worden dat er een ontheffing Wet natuurbescherming

nodig is voor de soorten kerkuil, gewone dwergvleermuis, steenmarter, bunzing en das. Voor de andere

soorten is geen ontheffing nodig. Voor het aanvragen van deze ontheffingen is het noodzakelijk om een

activiteitenplan aan te leveren met daarin de te nemen maatregelen.

Daarnaast zijn er geen negatieve effecten te verwachten voor de onderdelen houtopstanden en

planologische gebiedsbescherming in het kader van de Wet natuurbescherming. Ten aanzien van

gebiedsbescherming is er geen vergunningsplicht voor de ontwikkeling van De Hes.

4.9 Water     

Inleiding

In Nederland heeft water een eigen plaats gekregen in de ruimtelijke besluitvorming via de watertoets.

De watertoets houdt in dat bij het maken van ruimtelijke plannen al in een vroeg stadium bekeken moet

worden wat de gevolgen zijn voor water en de ruimtelijke ordening. De watertoets is een proces waarbij

overleg wordt gevoerd met de waterbeheerder. De waterbeheerder stelt in dit proces de kaders vast en

geeft een wateradvies voor verschillende waterhuishoudkundige aspecten. De watertoets resulteert

uiteindelijk in een waterparagraaf, die in de toelichting van het ruimtelijke plan wordt opgenomen.

Onderzoek

Het uitvoeren van een watertoets is één van deze onderzoeken die doorlopen moet worden ten behoeve

van de ruimtelijke procedure. In een vroeg stadium wordt bekeken wat de gevolgen zijn voor water en de

ruimtelijke ordening. Deze rapportage is daarbij uitgebreid met de gevolgen voor hitte en droogte van het

plan zodat meer inzicht wordt verkregen in een klimaatbestendige inrichting (klimaattoets). De

klimaattoets is toegevoegd aan Bijlage 11 van de toelichting van dit bestemmingsplan. In de klimaattoets

is ook het beleid vanuit het Waterschap Rijn en IJssel, Waterschap Vallei en Veluwe en gemeente

Arnhem opgenomen. Uit de klimaattoets blijkt het volgende:

Oppervlaktewater

Midden door het plangebied loopt de watergang de Slijpbeek. Deze oude gegraven sprengenbeek loopt

af van het noordwesten naar het zuidoosten van het plangebied om uiteindelijk uit te komen in de

Nederrijn. De Slijpbeek tot aan de Klingelbeekseweg en het gebied ten oosten daarvan is in beheer bij

waterschap Rijn en IJssel; ten westen van de Slijpbeek valt het plangebied in het beheergebied van

waterschap Vallei en Veluwe. Momenteel bestaat de Slijpbeek grotendeels uit een aantal vijverpartijen

en loopt de Slijpbeek deels ondergronds (duikers). De beek is deels voorzien van een betonvloer en

betonklinkers en is deels dichtgeslibd. Op deze manier blijft de beek watervoerend, zonder deze

sliblaag of de betonvloer zou het water uit de Slijpbeek wegzijgen naar de ondergrond. De Slijpbeek

heeft een groot verval van ca. 4,5m (van ca. NAP +17,9m tot streefpeil NAP +13,46m) binnen het

plangebied. Het peil wordt bepaald en gestuwd door een zestal duikers en een drietal stuwen.

Rondom de Slijpbeek en oppervlaktewater zijn door het waterschap zogenaamde beperkingsgebieden

aangewezen zoals beschermingszones en kernzones. In onderstaande figuur is hiervan een overzicht

gegeven. In deze gebieden mogen alleen onder bepaalde voorwaarden van waterschap Rijn en IJssel

werkzaamheden uitgevoerd worden.

Figuur 4.5: Overzicht beperkingsgebieden Waterschap Rijn en IJssel.

De Slijpbeek is verder een waterloop waaraan de Provincie Gelderland een specifieke ecologische

doelstelling (SED-water) heeft toegekend (zie figuur ). Een SED-water kent enige menselijke

beïnvloeding, maar heeft een ecologische waarde of kan die door een relatief geringe inspanning krijgen.

De provincie wil vooral de natuurwaarden herstellen en beschermen.

Figuur 4.6: Overzicht locaties SED-water (bron: waterschap Rijn en IJssel).

Waterwingebied

Onderstaande figuur geeft het waterwingebied en de boringsvrije van pompstation Oosterbeek weer. Het

westelijke gedeelte van het onderzoeksgebied is gelegen in een boringsvrije zone. Deze zone wordt

ingesteld voor diepe grondwaterwinningen die door een slecht doorlatende laag worden beschermd

tegen verontreinigingen als gevolg van activiteiten aan het maaiveld. Binnen een boringsvrije zone geldt

een verbod of beperking (per provincie verschillend) op het uitvoeren van boringen.

In de boringsvrije zone van Oosterbeek mogen alleen werkzaamheden uitgevoerd worden boven de

kleilaag die de diepe winning van het waterbedrijf beschermd, in dit geval alleen in het eerste

watervoerende pakket. Voor deze werkzaamheden dient een vergunning aangevraagd te worden.

Figuur 4.7: Ligging waterwingebied (bron: Provincie Gelderland).

Vuilwaterafvoer

In de toekomstige situatie wordt het vuilwater gescheiden ingezameld van het hemelwater afkomstig van

daken en verhardingen. Het vuilwater wordt zoveel mogelijk onder vrijverval afgevoerd naar het bestaande

gemengde rioolstelsel deels in de Klingelbeekseweg en deels naar het bestaande pompgemaal

eveneens gelegen aan de Klingelbeekseweg. Beiden voeren het vuilwater af naar het gemeentelijke

stelsel van de gemeente Arnhem.

Hemelwaterafvoer

Het hemelwater afkomstig van daken en verhardingen wordt gescheiden verwerkt van het vuilwater.

Uitgangspunt is om het hemelwater van de daken en de verhardingen binnen het plangebied zoveel

mogelijk direct op te vangen, te bergen en te infiltreren. Hiervoor worden verzamel- en infiltratiegreppels naast de bouwvlakken aangelegd en infiltratieputten verdeeld over het plangebied aangebracht. Hemelwater afkomstig van daken en verhardingen in de bouwblokken worden bovengronds afgevoerd naar deze lokale voorzieningen.

Uitgeefbare delen

Hemelwater afkomstig van daken en verhardingen in de bouwblokken wordt bovengronds afgevoerd naar

lokale bergings-/infiltratievoorzieningen. Hierbij wordt in ieder geval 40 mm (in 45 minuten) aan berging

gerealiseerd. Het surplus aan regenwater wordt bovengronds afgevoerd naar de openbare ruimte.

Openbare ruimte

De ontsluitingsweg wordt, dusdanig ontworpen dat afstromend hemelwater optimaal geïnfiltreerd kan

worden in het aanliggende openbare groen met indien noodzakelijk afvoer naar diverse infiltratieputten en

greppels.

Indien de lokale capaciteit van de voorzieningen onvoldoende is om de regenbui op te vangen, wordt het

water bovengronds afgevoerd naar bovengrondse infiltratiezones gelegen naast de Slijpbeek maar ook

aan de lage zijde van de bouwblokken in de openbare ruimte. De infiltratiezones vangen, indien nodig,

ook het hemelwater op van de afstromende groene oppervlakken. Deze zones worden voldoende groot

gedimensioneerd zodat hevige buien opgevangen kunnen worden. Alleen bij zeer extreme buien zal

vanuit de infiltratiezones regenwater overstorten op de Slijpbeek. Doordat de infiltratiezones ingericht

worden met graskruiden zal het regenwater daarnaast ook natuurlijk gezuiverd worden. Leegloop van de

wadi’s vindt plaats via infiltratie in de bodem.

In onderstaande figuur is een overzicht gegeven van het principevoorstel van de hemelwaterafvoer

binnen het plan.

Figuur 4.8: Principevoorstel hemelwaterafvoer plangebied De Hes.

Indien de lokale capaciteit van de voorzieningen onvoldoende is om de regenbui op te vangen, wordt het

water bovengronds afgevoerd naar bovengrondse infiltratiezones gelegen naast de Slijpbeek maar ook

aan de lage zijde van de bouwblokken (in de openbare ruimte). De infiltratiezones vangen, indien nodig,

ook het hemelwater op van de afstromende groene oppervlakken. Deze zones worden voldoende groot

gedimensioneerd zodat hevige buien opgevangen kunnen worden. Alleen bij zeer extreme buien zal

vanuit de infiltratiezones regenwater overstorten op de Slijpbeek. Doordat de infiltratiezones ingericht

worden met graskruiden zal het regenwater daarnaast ook natuurlijk gezuiverd worden. Leegloop van de

wadi’s vindt plaats via infiltratie in de bodem.

Figuur 4.9: Principe werking watersysteem plangebied De Hes.

Benodigde compensatie waterberging

Zoals aangegeven is in overleg met de waterschappen en de gemeenten afgesproken dat het beleid van

Renkum wordt gevolgd met betrekking tot de waterberging, aangezien dit een aantal verdergaande maatregelen/eisen kent. Formeel blijft het beleid van Arnhem en de waterschappen leidend.

De gemeente Renkum stelt dat bij nieuwe ontwikkelingen 40mm per m2 verhard oppervlak aan

benodigde waterberging aangebracht dient te worden. Dit betreft inclusief het oppervlak afstromend

groen waarbij de helling groter is dan 5%. Een eventuele reductie van de wateropgave is mogelijk indien

een goede waterdoorlatendheid van de ondergrond kan worden aangetoond middels het bepalen van de

k-waarden van de ondergrond op basis van korrelgrootte-analyses en/of doorlatendheidsproeven. De

berekening van de dynamische berging in relatie tot de leeglooptijd dient per (deel)locatie aangeleverd te

worden.

Voor de bepaling van de benodigde waterberging dient als eerste inzicht verkregen te worden in de

toekomstige oppervlakken waarbij een onderverdeling wordt gemaakt in verharde oppervlakken en

onverharde oppervlakken. Het Stedenbouwkundig plan De Hes is daarbij het uitgangspunt. In figuur 5.11

is de verdeling weergegeven van de toekomstige oppervlakken.

Figuur 4.10: Overzicht verhardingen o.b.v. Stedenbouwkundig Plan De Hes.

Vervolgens is een analyse van het percentage onverharde oppervlakken op een helling >5% uitgevoerd.

Deze is in eerste instantie bepaald op basis van de bestaande maaiveldhoogte (AHN3 met rastergrootte

0,5*0,5m). Bij de verdere uitwerking van het plan dient een nadere analyse uitgevoerd op het

hellingspercentage op de toekomstige maaiveldhoogte.

In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de toekomstige oppervlakken waarbij een

onderverdeling is gemaakt tussen de gemeente Renkum en gemeente Arnhem.

In de huidige situatie is er 46.859 m² verhard. In onderstaande tabel is de toekomstige situatie

weergegeven.

Tabel 4.12: Verhard oppervlak toekomstige situatie.

Op basis van de eisen van de gemeente Renkum is vervolgens de benodigde waterberging bepaald. In de berekening van de wateropgave is het oppervlak aan halfverharding hierbij als verhard oppervlak meegenomen. Daarnaast is het openbare groen met een hellingpercentage van >5% niet meegenomen in de wateropgave. Het collectieve groen tussen en rondom de bouwblokken is wel meegenomen waarbij is uitgegaan dat ca. 55% van dit groen op een hellingspercentage van 5% ligt. Verder is bij de bepaling van de wateropgave in deze fase uitgegaan van een reductie op de benodigde waterberging als gevolg van infiltratie in de bodem.

Voor deze fase wordt in eerste instantie aangenomen dat de ondergrond van het plan bestaat uit fijn tot matig fijn zand. Op basis van de notitie 'Bepalingen omvang van hemelwater- c.q. infiltratievoorzieningen', versie 5 d.d. 5 mei 2021 van de gemeente Renkum mag in dat geval 15mm op de benodigde waterberging van 40mm in vermindering worden gebracht. De benodigde waterberging wordt in dit geval 25mm over het verhard oppervlak.

In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de benodigde waterberging in het plangebied. In het overzicht is een onderverdeling gemaakt in de benodigde waterberging op het Renkumse deel en het Arnhemse deel. In het Renkumse deel is de benodigde waterberging bepaald op 974 m³; in het Arnhemse deel is de benodigde waterberging bepaald op 340 m³. In totaal zal er 1.314 m³ aan waterberging aangebracht dienen te worden.

Tabel 4.13. Benodigde waterberging plangebied De Hes Oost, Arnhem.

Bij de verdere uitwerking van het plan dient de doorlatendheid van de ondergrond ter plaatste van de infiltratievoorzieningen nader bepaald te worden middels korrelgrootte-analyses. Op basis van deze bepaling kan dan onderbouwd worden of de aangenomen reductie van de benodigde waterberging als gevolg van infiltratie in de bodem terecht is.

Invulling benodigde waterberging

Het voorstel is om de benodigde waterberging in het plan te vinden in infiltratiegreppels, infiltratieputten en infiltratiezones. Gelet op de bodemopbouw waarbij de bovenste laag bestaat fijn tot matig zand (zuidelijk deel) en uit gestuwde afzettingen met grote variaties in de doorlatendheid (noordelijk deel), is het de verwachting dat met de juiste ligging van de greppels, putten en infiltratiezones regenwater zal infiltreren in de bodem.

Op basis van het stedenbouwkundig plan (mei 2023) is een eerste verkenning uitgevoerd op de beschikbare waterberging in het plangebied. Een overzicht van de beschikbare waterberging is opgenomen in onderstaande tabel. De beschikbare waterberging in het Renkumse deel is daarbij bepaald op 1.584 m³. Uitgaande van een benodigde waterberging van 974 m³ (gebaseerd op 25mm waterberging: 40mm – 15mm reductie i.v.m. infiltratie), wordt er een overschot van 611 m³ aan waterberging berekend. Voor het Arnhemse deel is de beschikbare waterberging bepaald op 920 m³. Uitgaande van een benodigde waterberging van 340 m³, wordt er in dit deel een overschot van 580 m³ aan waterberging berekend.

Tabel 4.14: Beschikbare waterberging op basis van het Stedenbouwkundig Plan De Hes.

Indien op basis van nadere analyses van de doorlatendheid van de ondergrond bij de verdere uitwerking blijkt dat er geen reductie van de waterbergingsopgave mogelijk is dan zal er 40mm per verhard oppervlak geborgen dienen te worden. In principe is er in dat geval voldoende waterberging aanwezig maar zal naar de verdeling van hemelwater over de voorzieningen gekeken dienen te worden.

Hitterisico

Hitteberekeningen zijn uitgevoerd om de impact van de ruimtelijke veranderingen op de hitterisico's in

beeld te brengen. Deze zijn uitgevoerd met de Hitte Monitor van RHDHV. De rekenmethodiek maakt

gebruik van klimaatdata van KNMI, in dit project afkomstig van meetstation Deelen.

Uit het hitte-onderzoek volgt:

• Hittegolven zullen in het toekomstig klimaat vaker voorkomen en langer duren, blijkt uit de klimaatdata van KNMI.
• Het projectgebied ligt relatief gunstig met veel groen in de omgeving en in het projectgebied. Hittegezondheidsrisico's door de bebouwde omgeving zijn in grote delen van projectgebied niet aan de orde.
• Een deel van het gebied heeft vanwege de bebouwing te maken met het hitte-eilandeffect dat doorwerkt in het aantal tropische nachten en in de potentiële gezondheidsrisico's voor kwetsbare doelgroepen. In de projectsituatie neemt dit risicogebied in omvang toe.

Doogterisico

Om de mogelijke gevolgen van klimaatverandering te beoordelen is gekeken naar KNMI scenario 2050

(hoog). Deelonderwerpen die besproken worden zijn het effect op bodemdaling, risico's op het grondwatersysteem en het oppervlaktewatersysteem.

Bodemdaling

Het risico op bodemdaling in het plangebied wordt als miniem beschouwd. Volgens de analyses van

Deltares, WenR, TNO (2021) is bodemdaling op de locatie van plangebied de Hes verwaarloosbaar

klein. Verder wijst het stedenbouwkundig plan erop dat de morfologie en het natuurlijke reliëf van het

plangebied behouden wordt, wat duidt op geen significante verhogingen of verlagingen van het

landschap. Ook gezien de bodemopbouw, bestaande uit een gestuwd complex van zand en leemlagen,

wordt het risico op bodemdaling als miniem beschouwd.

Grondwater

Plangebied de Hes bestaat uit een erosiedal waar de Slijpbeek doorheen stroomt. De Slijpbeek is een

spreng waar onder druk staand grondwater naar boven komt in de vorm van kwel. Verder ligt de locatie

op de rand van de Veluwe dat gekenmerkt wordt door hoge zandgronden waar de grondwaterstand

relatief ver onder het maaiveld ligt (>2 m-mv). De grondwaterstand rondom de Slijpbeek staat dichter bij

het maaiveld dan in de hoger gelegen Steilrand en het Bos. Uitgaande van een droge periode zal een

toename van verdamping het meest effect hebben rondom de Slijpbeek. In de Steilrand en het Bos heeft

een toename van verdamping relatief weinig effect op de grondwaterstand aangezien deze vrij diep ligt.

Daarom worden de gevolgen van droogte op de Steilrand en het Bos als verwaarloosbaar beschouwd.

De Slijpbeek zelf ligt in een zogenoemde overgangszone waar de grondwaterstand beïnvloed wordt door

een toename van verdamping. In extreem droge periodes kan hier de grondwaterstand verder uitzakken

waardoor droogteschade kan optreden. In droge periodes is dit al eens waargenomen bij de Slijpbeek

wanneer er te weinig kwelwater opkomt om de Slijpbeek te voorzien van water. De voorgestelde plannen

in het stedenbouwkundig plan (aanleg van wadi's, groen en meer oppervlaktewater) zullen een positief

effect hebben op infiltratie in het plangebied en watertoevoer richting de Slijpbeek. Het

grondwatersysteem zal door de nieuwe plannen beter bestendig zijn tegen droogte.

Conclusie

Op basis van het onderzoek mag worden geconcludeerd dat het aspect water geen belemmering vormt

voor het planvoornemen.

4.10 Bodem     

Inleiding

In verband met de uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan dient onderzoek verricht te worden naar de

(te verwachten) bodemkwaliteit in het plangebied door het raadplegen van beschikbare bodemgegevens.

Een nieuwe bestemming mag pas worden toegekend als is aangetoond dat de bodem geschikt is (of

geschikt te maken is) voor de nieuwe of aangepaste bestemming. Daar waar sprake is van

consoliderend bestemmen van bestaande situaties kan een diepgaand inzicht in de bodemsituatie

vooraf achterwege blijven, tenzij een redelijk vermoeden moet bestaan van een saneringssituatie.

Bij bouwactiviteiten is ook in het kader van de omgevingsvergunning onderzoek naar de kwaliteit van de

bodem benodigd. Het bouwen is alleen toelaatbaar als de bodem geschikt is (of geschikt is gemaakt)

voor het beoogde doel. Daarom dient bij iedere nieuwe bouwactiviteit de bodemkwaliteit door middel van

onderzoek in beeld te worden gebracht. De bodemonderzoeken voor eventuele nieuwe (vervangende)

bouwactiviteiten mogen niet te oud zijn en moeten een vastgestelde informatiekwaliteit bieden. Indien

aan die voorwaarden niet kan worden voldaan, dient aanvullend onderzoek plaats te vinden. Wanneer uit

het onderzoek blijkt dat de bodem niet geschikt is voor het beoogde doel, dient vóór aanvang van de

bouwwerkzaamheden een bodemsanering te worden uitgevoerd om de bodem wel geschikt te maken, of

dient de omgevingsvergunning te worden geweigerd.

Onderzoek

Er is een verkennend bodemonderzoek voor het terreindeel De Hes Oost uitgevoerd. Dit onderzoek is

toegevoegd aan Bijlage 12 van de toelichting van dit bestemmingsplan.

De resultaten van het bodemonderzoek kunnen als volgt worden samengevat:

• de bodem bestaat tot op 5,0 meter beneden maaiveld uit grindhoudend zand met grindlaagjes. Op het zuidelijke terreindeel, rond Gebouwen H11-H16 komt plaatselijk tussen 0,5 en 3,1 meter diepte een 0,5 tot 1,5 meter dikke leemlaag voor. In veel van de diepe boringen is tot 5 meter diepte geen grondwater aangetroffen. In de boringen nabij de Slijpbeek en rond Gebouwen H11-H16 is ondiep wel grondwater aangetroffen. Het niveau van het ondiepe grondwater lag hier tijdens het veldonderzoek op 1,0 tot 3,5 meter beneden het maaiveld;
• bij het veldonderzoek is in enkele boringen een zwakke- tot incidenteel sterke bijmenging met (baksteen)puin waargenomen. Incidenteel is onder de klinkerverharding een 0,4 meter dikke laag puingranulaat gevonden. Incidenteel bevat de grond behalve puin ook sporen kolengruis. Enkele boringen moesten in verband grote keien voortijdig worden gestaakt. In boring HO21 is tussen 0,3 en 0,5 meter diepte slibhoudend zand aangetroffen. Verder zijn zintuiglijk geen afwijkingen aan de grond aangetroffen, die zouden kunnen wijzen op bodemverontreiniging. Ook bij bemonstering van de peilbuizen zijn zintuiglijk aan het opgepompte grondwater geen bijzonderheden waargenomen;
• in de bovengrond zijn hooguit licht verhoogde gehalten gemeten van de stoffen waarop is onderzocht. Ter plaatse van de gedempte watergang nabij Gebouw H15 bevat de ondergrond licht verhoogde gehalte zware metalen en PAK. Voor het overige zijn in de ondergrond geen verontreinigingen gemeten;
• het grondwater is licht beïnvloed met barium, VAK, VCK en minerale olie;
• nabij de defensiehaven een grondwaterverontreiniging met VOCL-componenten (sterk verontreinigd) aangetroffen. met VOCL-componenten. Aangezien de grondwaterstroming zuidelijk is gericht richting de Rijn heeft de verontreiniging geen effect op het plan De Hes.

Voor de volledigheid wordt opgemerkt, dat een verkennend bodemonderzoek conform NEN 5740 niet

specifiek gericht is op het vaststellen van de mogelijke aanwezigheid van asbest in de bodem. Gelet op

de onderzoeksresultaten wordt de kans op een belangrijke asbestverontreiniging op de

onderzoekslocatie als klein beoordeeld.

Leemlagen

Binnen het plangebied zijn, in opdracht van Kema, diverse bodemonderzoeken uitgevoerd. In Bijlage 8 is

een analyse van de aangetroffen leemlagen versus de thans geplande ontwikkeling opgenomen. Alleen

beperkt in de noordoosthoek van het Renkum’s deel (veld C1) en aan de zuidkant van Arnhem (veld A)

is bij de uitgevoerde boringen leem aan getroffen in de ondergrond. Op basis van de analyse is het

mogelijk om de funderingen van de woningen en de parkeergarage van C1 aan te brengen boven de

leemlaag.

In onderstaande figuur XX zijn de boringen waarbij leem is aangetroffen in plangebied De Hes zichtbaar

als donkeroranje punten. In het plangebied De Hes Oost zijn verschillende boorpunten aanwezig in

gebied A waarbij er een leemlaag is aangeboord. In onderstaande figuur is de aangeboorde leemlaag

uitgedrukt ten opzichte van het N.A.P.

Op basis van de beschikbare profielen uit het beeldkwaliteitsplan (figuur XX) en de vloerpeilen (figuur

XX) behorende bij de geprojecteerde woningen, blijkt dat de leemlagen ongeroerd blijven.

Figuur 4.11: Locaties grondboringen met in donkeroranje de aangetroffen leemlagen (in hoogte t.o.v.

N.A.P.) in het totale plangebied.

Figuur 4.12: Aangetroffen leemlagen (donkeroranje) ten opzichte van N.A.P.

Figuur 4.13: Vloerpeilen uitgedrukt ten opzichte van N.A.P.

Conclusie

Samengevat is op het overgrote deel van de locatie in de bodem geen noemenswaardige verontreiniging

vastgesteld. De bodemkwaliteit op de locatie is op een representatieve wijze vastgelegd. De

aangetroffen lichte verontreinigingen leggen geen beperkingen op aan het huidige- of toekomstige

terreingebruik. Daarnaast kan worden geconcludeerd dat de aanwezige leemlaag in De Hes Oost niet

wordt aangetast met het planvoornemen.

4.11 Trillingen     

Toetsingskader

In 2019 is de Handreiking Nieuwbouw en Spoortrillingen gepubliceerd hierin is omschreven hoe binnen

een zone van 100 m moet worden omgegaan en er wordt qua normstelling verwezen naar de SBR B

richtlijn "hinder voor personen in gebouwen". In de gebruiksfase van de infrastructuur is de SBR

B-richtlijn "hinder voor personen in gebouwen" als normstelling te hanteren. Ook is de SBR A-richtlijn

"schade aan gebouwen" als normstelling te hanteren met betrekking tot de aanlegfase. De

beoordelingssystematiek in de SBR B-richtlijn "hinder voor personen in gebouwen" kent streefwaarden.

Onderzoek

Voor het planvoornemen is een onderzoek verricht naar het aspect trillingen. Dit onderzoek is

toegevoegd aan Bijlage 13 van de toelichting van dit bestemmingsplan. In het onderzoek wordt

geconcludeerd dat de woningen op basis van het stedenbouwkundig ontwerp en de aannames voor de

vloeren in het ontwerp naar verwachting voldoen aan de beoordelingssystematiek voor het aspect

trillingen. Er zijn naar verwachting geen aanvullende mitigerende maatregelen nodig ten opzichte van het

beschouwde. Hiermee is aangetoond dat er een ontwerp mogelijk is, zodat de trillingsgevoelige objecten

in het bestemmingsplan ruimtelijk zorgvuldig zijn gescheiden van de bestemming spoor.

Conclusie

Het aspect trillingen vormt geen belemmering voor het planvoornemen.

4.12 Cultuurhistorie en archeologie     

Wettelijk kader

Erfgoedwet

Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet in werking getreden. Deze wet bundelt meerdere wetten en regelingen

op gebied van behoud en beheer van cultureel erfgoed, waaronder de Monumentenwet 1998. Het deel

van de Monumentenwet dat betrekking heeft op de fysieke leefomgeving gaat over naar de

Omgevingswet welke naar verwachting in 2019 in werking treedt. Tot die tijd valt dit onderdeel binnen de

overgangsregeling van de Erfgoedwet. Hierin staat dat bij de vaststelling van een bestemmingsplan

rekening dient te worden gehouden met de in de grond aanwezige danwel te verwachten monumenten.

Onderzoek

Archeologie

Er is een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd voor het plangebied. Dit onderzoek is toegevoegd aan

Bijlage 14 van de toelichting van dit bestemmingsplan.

Binnen het plangebied geldt op basis van het landschap een middelhoge tot hoge archeologische

verwachting vanaf de vroege prehistorie. Het plangebied is van oudsher aantrekkelijk geweest voor

bewoning en menselijke activiteit, met name in de gradientzones bij de Rijn en de

Slijpbeek/Klingelbeek. In de nabije omgeving is sprake van vondstmateriaal uit de periode vanaf het

Mesolithicum/Neolithicum. Op basis van historisch kaartmateriaal is sprake van bebouwing in ieder

geval vanaf 1736 aan de Renkumse zijde van de Slijpbeek, met de papierfabriek, en de molen De Hesch

die teruggaat tot minimaal de 15e eeuw, en aan Arnhemse zijde met aantoonbare bebouwing op de

Kadastrale Minuut van 1811-1832. Resten uit de vroege prehistorie bestaan naar verwachting uit

artefacten van vuursteen en aardewerk en eventueel paal-of haardkuilen. Deze sporen en resten zullen

naar verwachting dicht onder het maaiveld voorkomen.

Resten van bewoning vanaf het Neolithicum tot en met de Late Middeleeuwen/Nieuwe tijd kunnen

bestaan uit een spreiding van vondstmateriaal zoals aardewerk, dierlijk bot, bewerkt vuur-/natuursteen,

en sporen zoals (verkavelings)greppels, paalgaten en afvalkuilen, eventueel voor de Late

Middeleeuwen/Nieuwe tijd aangevuld met periode specifiek keramiek (aardewerk/steengoed/ porselein)

en bouwmateriaal (baksteen/dakpan), metaal, glas, natuursteen. Verder bestaat er een hoge

verwachting op het aantreffen van resten van agrarisch landgebruik (greppels/sloten) uit de Late

Middeleeuwen/Nieuwe tijd. Met betrekking tot de meest recente geschiedenis bestaat de kans op de

aanwezigheid van resten uit de Tweede Wereldoorlog

Binnen het plangebied geldt een hoge archeologische verwachting op het aantreffen van resten vanaf de

vroege prehistorie.

Geadviseerd wordt in het bestemmingsplan een dubbelbestemming ‘Waarde – archeologie hoge

verwachting’ op te nemen voor het grootste deel van het plangebied, en de locaties met historische

bebouwing en bekende archeologische vindplaatsen te voorzien van een buffer, met dubbelbestemming

‘Waarde – archeologisch waardevol gebied’. Voor deze zones kan een vrijstellingsgrens gelden die

aansluit bij die van de gemeentelijke archeologische maatregelenkaart, wat betekent dat voor zones met

een hoge archeologische verwachting archeologisch vervolgonderzoek noodzakelijk is bij ingrepen groter

dan 200 m2 en dieper dan 40 cm -mv, en voor archeologisch waardevolle gebieden bij ingrepen groter dan 30 m2 en dieper dan 40 cm -mv (zie onderstaande advieskaart).

Indien in deze zones ingrepen plaatsvinden die deze vrijstellingsgrens overschrijden, dan adviseert

Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie vervolgstappen in het kader van de Archeologische

Monumentenzorg (AMZ). Geadviseerd wordt om voor de zone met een hoge archeologische verwachting

eerst een vervolgonderzoek uit te voeren door middel van verkennende boringen. Bij de zone

archeologisch waardevol gebied is een proefsleuvenonderzoek de meest geëigende prospectiemethode.

Opgemerkt dient te worden dat voor het plangebied een grote kans bestaat op het aantreffen van

explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Eventuele graaf- of andere bodemroerende werkzaamheden

dienen eerst te worden vrijgegeven op het aantreffen van Ontplofbare Oorlogsresten (OO).

Onderstaande figuur geeft inzicht in de te verwachten archeologische waarden in het gebied.

Figuur 4.14: Advieskaart (bron: archeologisch vooronderzoek, Vestigia).

Cultuurhistorie

De cultuurhistorische DNA-kaart van de Provincie Gelderland (figuur 4.15) toont alle cultuurhistorie in

Gelderland. In het plangebied wordt alleen de Slijpbeek als cultuurhistorisch lijn-element aangegeven.

Verder zijn geen cultuurhistorische waarden aangewezen in het plangebied. De Slijpbeek wordt in het

plan behouden en en is landschappelijk ingepast in het plan.

Figuur 4.15: Uitsnede cultuurhistorische DNA-kaart van de provincie Gelderland.

Conclusie

Archeologie en cultuurhistorie vormen geen belemmering voor het planvoornemen. De

dubbelbestemmingen in de advieskaart uit het archeologisch vooronderzoek zijn overgenomen in de

verbeelding van dit plan.

4.13 Duurzaamheid     

Rijksbeleid

Nieuwe gebouwen en woningen moeten volgens landelijke regelgeving voldoen aan het Bouwbesluit. In het bouwbesluit worden de energieprestaties voor nieuwe gebouwen en woningen fasegewijs aangescherpt. Per 1 januari 2015 is de Energieprestatiecoëfficient (EPC) voor nieuwbouw van woningen aangescherpt tot 0,4. Voor overige gebouwen is de EPC afhankelijk van de functie.

Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe gebouwen in Nederland bijna energieneutrale gebouwen (BENG) zijn. Dit vloeit voort uit het Energieakkoord voor duurzame groei en uit de Europese richtlijn EPBD. Voor overheidsgebouwen geldt dat zij vanaf 1 januari 2019 voldoen aan de BENG eisen.

Gemeentelijk beleid

De gemeente Arnhem hanteert de volgende voorkeursvolgorde inzake de ambities voor nieuwbouw:

• Energieneutraal
• Bijna energieneutraal (BENG)

Beoordeling

De woningen moeten voldoen aan de geldende landelijk wetgeving. Dit betekent dat deze woningen niet zijn aangesloten op het gas en dus op een duurzame manier worden verwarmd. Daarnaast geldt vanaf 1 januari 2021 dat alle nieuw te bouwen gebouwen moeten voldoen aan de Bijna Energieneutrale Gebouw eisen (BENG). Daarmee worden strengere eisen gesteld om zo het energiegebruik te verlagen.

4.14 M.e.r. - beoordeling     

Wettelijk kader

Op grond van hoofdstuk 7 van de Wet milieubeheer en het Besluit milieueffectrapportage (Besluit m.e.r.)

is het noodzakelijk om ten behoeve van een bestemmingsplan dat kaderstellend is voor of een besluit

neemt over projecten met grote milieugevolgen een milieueffectrapportage te doorlopen. Onderdeel C

van de bijlage Besluit m.e.r. geeft de omvang van dergelijke projecten. Van andere projecten moet het

bevoegd gezag beoordelen of deze projecten belangrijke negatieve gevolgen voor het milieu kunnen

hebben. Deze projecten staan in onderdeel D van de bijlage Besluit m.e.r.

Hierbij geldt de omvang van een project als richtwaarde, en niet als absolute drempelwaarde. Daarom is

vrijwel altijd een toets noodzakelijk of sprake is van een project met grote milieugevolgen. Deze toets

dient plaats te vinden aan de hand van de criteria van Bijlage III, van de EU-richtlijn m.e.r. De

hoofdcriteria waaraan moet worden getoetst zijn: kenmerken van de projecten, plaats van de projecten

en kenmerken van het potentiële effect.

Beoordeling

De ontwikkeling van De Hes moet worden gezien als een stedelijk ontwikkelingsproject zoals

opgenomen in de D-lijst van het Besluit m.e.r. (categorie D11.2). Op grond daarvan is sprake van een

m.e.r.-beoordelingsplicht. Bij een stedelijk ontwikkelingsproject gaat het om de aanleg, wijziging of

uitbreiding van woningen, voorzieningen als winkelcentra en parkeerterreinen, kantoorruimten.

In het geval van het plan voor de Hes valt de activiteit ver onder de drempelwaarde van 100 ha. Het plan

betreft namelijk circa 15ha. Ook blijft de ontwikkeling met ca. 400-445 woningen onder de

drempelwaarde van 2000 woningen. Om deze redenen kan worden volstaan met een zogeheten

vormvrije m.e.r. beoordeling waarover een m.e.r.- beoordelingsbesluit wordt genomen. Op basis van

deze vormvrije m.e.r.-beoordeling kunnen er twee uitkomsten zijn:

• Belangrijke nadelige milieugevolgen kunnen niet uitgesloten worden: er dient een m.e.r.-procedure doorlopen te worden;
• Belangrijke nadelige milieugevolgen treden niet op: er wordt gemotiveerd aangegeven dat geen m.e.r.-procedure hoeft te wordt doorlopen.

De initiatiefnemer van een activiteit waarvoor een plicht tot een vormvrije m.e.r.-beoordeling geldt, moet

dat voornemen schriftelijk mededelen aan het bevoegd gezag. In dit project is deze mededeling

vormgegeven door het opstellen van een aanmeldnotitie, deze is toegevoegd aan Bijlage 15.

In de beoordeling van de milieugevolgen is aangesloten bij Bijlage III van de Europese Richtlijn

milieueffectbeoordeling. In hoofdstuk 2 en 3 zijn de kenmerken van het project (criterium 1) en de locatie

en omgeving van het project (criterium 2) beschouwd. Daaruit volgt dat de voorgenomen activiteit

voornamelijk beperkt is tot het plangebied en er de invloeden op de omgeving beperkt zijn. In hoofdstuk

4 zijn de potentiële effecten beschreven (criterium 3). Gebleken is dat de voorgenomen activiteit over het

algemeen geen negatieve effecten heeft op verkeer, geluid, luchtkwaliteit, geur, water, trillingen en

klimaat.

Voor een aantal thema's zijn (mitigerende) maatregelen of is aanvullend onderzoek of borging in het

bestemmingsplan nodig om risico's op negatieve effecten uit te kunnen sluiten. Dit is het geval voor

externe veiligheid, bodem, archeologie, en natuur & ecologie. De gevolgen zijn allen lokaal en er zijn ter

plaatse geen andere ontwikkelingen waarmee de effecten tot grote gevolgen zouden kunnen cumuleren.

De conclusie is daarom dat, mits de voorgestelde maatregelen in acht worden genomen, er geen sprake

is van belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu. Deze maatregelen worden hierna voor deze thema's

toegelicht.

Externe veiligheid

Het bevoegd gezag moet invulling geven aan de verantwoordingsplicht groepsrisico. Dit geldt ten

aanzien van de spoorlijn Ressen-Noord – Arnhem West.

Bodem

Er is een onderzoeksplan opgesteld waarin nader onderzoek naar drie punten wordt voorgesteld. Nader

onderzoek naar PFAS en asbest is daarin nodig. Nader onderzoek naar verontreiniging van zink en lood

is niet noodzakelijk, maar wel gewenst.

Archeologie

Geadviseerd wordt om voor de zones met een hoge archeologische verwachting eerst een

vervolgonderzoek uit te voeren door middel van verkennende boringen. Bij de zone

archeologisch waardevol gebied is een proefsleuvenonderzoek de meest geëigende prospectiemethode. Opgemerkt dient te worden dat voor het plangebied een grote kans bestaat op het aantreffen van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Eventuele graaf- of andere bodemroerende werkzaamheden dienen eerst te worden vrijgegeven op het aantreffen van Ontplofbare Oorlogsresten (OO).

Natuur

Indien er meer dan 10 are of 20 bomen in lijnbeplanting worden gerooid dient een melding gedaan te

worden bij de Provincie Gelderland en geldt er een herplantingsplicht t.a.v. houtopstanden.

Er is een ontheffing Wet natuurbescherming nodig is voor de soorten kerkuil, gewone dwergvleermuis,

steenmarter, bunzing en das. Voor de andere soorten is geen ontheffing nodig. Voor het aanvragen van

deze ontheffingen is het noodzakelijk om een activiteitenplan aan te leveren met daarin de te nemen

maatregelen. Inmiddels is bovendien meer bekend over de werkzaamheden. Nu blijkt dat er voldoende

foerageergebied voor de eekhoorn en een (eventuele) migratieroute voor de ringslang beschikbaar blijft.

Daardoor is er geen ontheffing voor eekhoorn en ringslang noodzakelijk.

Conclusie

Wanneer de juiste werkprotocollen en aandachtspunten (externe veiligheid, bodem, archeologie, en

natuur & ecologie) uit deze m.e.r.-beoordeling worden gevolgd, worden er voor geen van de

milieuthema's belangrijke negatieve en significante gevolgen voor het milieu verwacht. Volgens de

initiatiefnemer duidt deze m.e.r-beoordeling aan dat belangrijke negatieve effecten voor het milieu als

gevolg van het voornemen niet aan de orde zijn of van dien aard; dat er geen volledige m.e.r.-procedure

doorlopen hoeft te worden ten behoeve van de realisatie van De Hes tot een nieuw woon- en

werklandschap.

5.1 Opzet regels en verbeelding     

De regels en de verbeelding vormen samen het juridisch bindende gedeelte van het bestemmingsplan.

De toelichting is niet juridisch bindend, maar kan wel gebruikt worden als nadere uitleg bij de regels.

Op de verbeelding zijn alle noodzakelijke gegevens ingetekend. Er wordt onderscheid gemaakt in

(dubbel)bestemmingen en aanduidingen. De bestemmingen zijn de belangrijkste elementen. De op de

verbeelding opgenomen bestemmingen zijn in overeenstemming met de Standaard Vergelijkbare

Bestemmingsplannen (SVBP2012). Door deze standaarden wordt de kleur en de codering van de

bestemmingen bepaald. De bestemmingen zijn op het renvooi weergegeven in alfabetische volgorde.

Elke op de verbeelding weergegeven bestemming is gekoppeld aan een bestemmingsregel in de regels.

De regels laten vervolgens bij elke bestemming zien op welke wijze de gronden binnen de

desbetreffende bestemming gebruikt en bebouwd mogen worden. Daarbij wordt onder meer verwezen

naar aanduidingen op de verbeelding. Aanduidingen in samenhang met de regels, geven duidelijkheid

over datgene wat binnen een bestemmingsvlak al dan niet is toegestaan. De regels zijn onderverdeeld

in vier hoofdstukken: 1. De 'Inleidende regels', bestaande uit een begrippenlijst en regels met betrekking

tot de 'wijze van meten'; 2. De 'Bestemmingsregels', die in dit bestemmingsplan te onderscheiden zijn in

regels voor 'gewone', rechtstreekse bestemmingen en dubbelbestemmingen; 3. De 'Algemene regels'

die in principe betrekking hebben op alle bestemmingen die in het plangebied voorkomen; 4. De

'Overgangs- en slotregels' die bestaan uit het overgangsrecht (voor bestaande bouwwerken en bestaand

gebruik dat van het bestemmingsplan afwijkt) en de naam waaronder het bestemmingsplan moet

worden aangehaald.

Deze volgende paragrafen bevatten een beschrijving van de bestemmingen, waarbij per bestemming het

doel of de doeleinden worden aangegeven. Daarnaast wordt in deze paragrafen ingegaan op de overige

regels uit het bestemmingsplan. Conform SVBP2012 zijn de regels onderverdeeld in vier hoofdstukken.

5.2 Hoofdstuk 1 - Inleidende regels     

Artikel 1 Begrippen

In dit artikel zijn de begrippen verklaard die genoemd worden in de planregels. Dit artikel voorkomt dat er

bij de uitvoering van het plan onduidelijkheden ontstaan over de uitleg van bepaalde regelingen.

Artikel 2 Wijze van meten

In dit artikel is bepaald hoe de voorgeschreven maatvoering in het plan gemeten moet worden. Evenals

de begripsbepalingen voorkomen de bepalingen inzake de wijze van meten interpretatieverschillen bij de

toepassing van de planregels.

5.3 Hoofdstuk 2 - Bestemmingsregels     

Artikel 3 Gemengd

In dit artikel zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Gemengd' op de

verbeelding behorend bij dit bestemmingsplan. De gronden zijn bestemd voor gestapelde woningen, zorgwoningen, dienstverlenende bedrijven en horeca 1 en 3 (met aansluitend terras), waarbij de laatste vier gebonden zijn aan een minimale oppervlakte aan vierkante meters. Daaraan ondergeschikt zijn deze gronden ook bestemd voor ondergeschikte toegangswegen en (fiets-)paden, groenvoorzieningen, speelvoorzieningen, parkeervoorzieningen, nutsvoorzieningen, water en waterhuishoudkundige voorzieningen, straatmeubilair. Bijbehorende bouwwerken zijn niet toegestaan. Ten behoeve van de Wet geluidhinder zijn er op basis van weg- en railverkeerhinder gebiedsaanduidingen opgenomen.

Artikel 4 Groen - Landschap en park

In dit artikel zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Groen - Landschap

en park'' op de verbeelding behorend bij dit bestemmingsplan. Deze gronden zijn bestemd voor

groenvoorzieningen, een aansluiting op de ontsluitingweg, uitsluitend ter plaatse van de aanduiding

'ontsluiting' en een parkeerterrein, uitsluitend ter plaatse van de aanduiding 'parkeerterrein'. Daaraan

ondergeschikt zijn deze gronden ook bestemd voor ondergeschikte (fiets-)paden, speelvoorzieningen,

nutsvoorzieningen, water en waterhuishoudkundige voorzieningen, straatmeubilair en kunst(werken),

met de daarbij behorende bouwwerken, geen gebouwen zijnde. Gebouwen zijn niet toegestaan.

Artikel 5 Verkeer - Verblijfsgebied

In dit artikel zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Verkeer - Verblijfsgebied' op de verbeelding behorend bij dit bestemmingsplan. Deze gronden zijn bestemd voor (woon)straten, buurtwegen, pleinen en trottoirs met een inrichting hoofdzakelijk gericht op

bestemmingsverkeer en verblijfsfuncties, parkeervoorzieningen, groen- en watervoorzieningen, wandelgebieden en speelgelegenheden, nutsvoorzieningen, onderdoorgangen, alsmede toegangen tot ondergrondse voorzieningen ten behoeve van direct aangrenzende bestemmingen.

Artikel 6 Water

In dit artikel zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Water' op de

verbeelding behorend bij dit bestemmingsplan. Deze gronden zijn bestemd voor water en

waterhuishoudkundige voorzieningen, het behoud, herstel en ontwikkeling van wateren die primair

afhankelijk zijn van de waterkwaliteit ter plaatse en de watervoerendheid en doorstroming, het behoud,

herstel en ontwikkeling van ter plaatse voorkomende dan wel aan deze gronden eigen natuur-,

ecologische- en landschapswaarden. Daaraan ondergeschikt zijn deze gronden bestemd voor daarbij

behorende oevers en taluds, bruggen en duikers voor kruisingen met wegverkeer. Op of in deze gronden

mogen geen gebouwen worden gebouwd.

Artikel 7 Wonen

In dit artikel zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Woongebied' op de

verbeelding behorend bij dit bestemmingsplan. Deze gronden zijn bestemd voor woonhuizen met daarbij

behorende met daarbij behorende, erven en tuinen, toegangswegen- en paden, groenvoorzieningen,

speelvoorzieningen, parkeervoorzieningen, waterlopen, waterpartijen, waterberging en

waterhuishoudkundige werken, zoals duikers. Tevens dienen er binnen de bestemming twee groene zones (doorzichten) te worden gecreëerd met een minimale oppervlakte van in totaal 800 m².

Bijbehorende bouwwerken zijn niet toegestaan. Om de aanzichten en uitstraling van het beeldkwaliteitsplan te beschermen is in de planregels opgenomen dat er geen achtererfgebied bestaat ter plaatse van de aanduiding 'specifieke bouwaanduiding uitgesloten - vergunningvrij bouwen' en er dus geen vergunningvrije bouwwerken zijn toegestaan.

Ten behoeve van de Wet geluidhinder is er op basis van railverkeerhinder een gebiedsaanduiding opgenomen.

Artikel 8 Waarde - Archeologie hoge verwachting, Artikel 9 Waarde - Archeologisch waardevol gebied

In deze artikelen zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Waarde -

Archeologie hoge verwachting' en het gebied 'Archeologisch waardevol gebied' op de verbeelding

behorend bij dit bestemmingsplan.

De dubbelbestemmingen 'Waarde - Archeologie hoge verwachting', 'Waarde - Archeologisch waardevol

gebied' zijn opgenomen ter bescherming van de in grond potentieel (te verwachten) aanwezige

archeologische relicten. De gebieden met deze bestemmingen hebben een beschermingsregime

gekregen met een bouwverbod en een omgevingsvergunningstelsel voor het uitvoeren van een werk,

geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden.

In de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie hoge verwachting' is het verboden om gebouwen en

bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten behoeve van de eindbestemmingen te bouwen indien de

oppervlakte meer dan 200 m² betreft en de ondergrondse diepte (in de grond) meer dan 0,4 meter

bedraagt. Voor de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologisch waardevol gebied' geldt dit voor een

oppervlakte van 30 m² en een diepte van 0,4 meter. Een zelfde bepaling geldt ook voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden.

Voor deze archeologische dubbelbestemmingen geldt verder dat het college van burgemeester en

wethouders met een omgevingsvergunning af kan wijken voor het bouwen of het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden overeenkomstig de regels van de eindbestemmingen. Dat wil

zeggen dat op die manier gebouwd kan worden met een grotere oppervlakte en een grotere

ondergrondse diepte indien op basis van bijvoorbeeld een ingesteld archeologisch onderzoek geen

archeologische waarden aanwezig zijn of geen onevenredige aantasting plaatsvindt van de

archeologische waarden van de gronden waarop gebouwd gaat worden, dan wel dat de archeologische

waarden anderszins veilig worden gesteld.

Artikel 10 Waarde - Geomorfologie

In dit artikel zijn de planregels opgenomen behorende bij het gebied aangeduidt als 'Waarde -

Geomorfologie' op de verbeelding behorend bij dit bestemmingsplan. Het is verboden gebouwen en

andere bouwwerken te bouwen dieper dan 1,5 meter beneden maaiveld. Het is verboden

zonder of in afwijking van een schriftelijke vergunning van het bevoegd gezag (omgevingsvergunning) de

volgende werken, geen bouwwerken zijnde, of werkzaamheden uit te voeren: het afgraven van gronden;

het wijzigen van de grondwaterstand door drainage, grondwateronttrekking of andere wijze; het

verrichten van boringen dieper dan 1,5 m beneden het maaiveld, waaronder begrepen boringen ten behoeve van (verkennend) onderzoek.

5.4 Hoofdstuk 3 - Algemene regels     

In dit hoofdstuk zijn de regels opgenomen die betrekking hebben op het gehele plangebied en alle

andere regels in het bestemmingsplan.

5.5 Hoofdstuk 4 - Overgangs- en slotregels     

6.1 Economische uitvoerbaarheid     

Financiële uitvoerbaarheid

Conform artikel 3.1.6. van het Besluit ruimtelijke ordening dient de toelichting van een bestemmingsplan

inzicht te geven over de uitvoerbaarheid van het plan. In deze paragraaf wordt ingegaan op de

economische (financiële) uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan.

Het planvoornemen wordt door de initiatiefnemer gefinancierd.

Exploitatieplan

Volgens de Wro moet de gemeente een exploitatieplan vaststellen voor gronden waarop een bij

algemene maatregel van bestuur aangewezen bouwplan is voorgenomen, tenzij het kostenverhaal op

een andere wijze is gegarandeerd.

In dit geval is voor het planvoornemen een anterieure overeenkomst afgesloten tussen intitiatiefnemer en

gemeente Arnhem.

Conclusie

Gelet op het bovenstaande is de conclusie dat het plan financiëel uitvoerbaar is.

6.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid     

Inspraak en maatschappelijk overleg

Op grond van artikel 3.1.6 onder e van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) gaan een bestemmingsplan

alsmede een ontwerp hiervoor, vergezeld van een beschrijving van de wijze waarop burgers en

maatschappelijke organisaties bij de voorbereiding van het bestemmingsplan zijn betrokken.

De manier waarom inspraak en maatschappelijk oveleg is gevoerd staat beschreven in bijgevoegd

participatieverslag in Bijlage 16.

Overleg met andere overheden

Op grond van artikel 3.1.1, lid 1 juncto artikel 3.1.6, lid 1 onder c Bro pleegt het bestuursorgaan dat

belast is met de voorbereiding van een bestemmingsplan, daarbij overleg met de besturen van betrokken

gemeenten en waterschappen en met die diensten van provincie en Rijk die betrokken zijn bij de zorg

voor de ruimtelijke ordening of belast zijn met de behartiging van belangen welke in het plan in het

geding zijn.

PM vooroverlegreacties

Zienswijzen

Op grond van artikel 3.8 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) heeft het ontwerpbestemmingsplan

gedurende zes weken voor een ieder ter visie gelegen.

PM - nota van zienswijzen

Bijlage 1 Stedenbouwkundig plan De Hes

Bijlage 2 Verkeerskundig onderzoek

Bijlage 3 Akoestisch onderzoek

Bijlage 4 Luchtonderzoek

Bijlage 5 Externe veiligheidsonderzoek

Bijlage 6 Quickscan flora en fauna

Bijlage 7 Nader ecologisch onderzoek

Bijlage 8 Dassenonderzoek

Bijlage 9 Oplegnotitie gebiedsbescherming

Bijlage 10 Onderzoek stikstofdepositie

Bijlage 11 Water- en klimaattoets

Bijlage 12 Verkennend bodemonderzoek

Bijlage 13 Trillingenonderzoek

Bijlage 14 Archeologisch onderzoek

Bijlage 15 M.e.r.-beoordeling

Bijlage 16 Participatieverslag

Artikel 1 Begrippen     

Artikel 2 Wijze van meten     

Bij toepassing van deze regels wordt als volgt gemeten

Artikel 3 Gemengd     

Artikel 4 Groen - Landschap en park     

Artikel 5 Verkeer - Verblijfsgebied     

Artikel 6 Water     

Artikel 7 Wonen     

Artikel 8 Waarde - Archeologie (archeologisch waardevol gebied)     

Artikel 9 Waarde - Archeologie (hoge verwachting)     

Artikel 10 Waarde - Geomorfologie     

Artikel 11 Anti-dubbeltelregel     

Grond die eenmaal in aanmerking is genomen bij het toestaan van een bouwplan waaraan uitvoering is gegeven of alsnog kan worden gegeven, blijft bij de beoordeling van latere bouwplannen buiten beschouwing.

Artikel 12 Algemene bouwregels     

Artikel 13 Algemene gebruiksregels     

Artikel 14 Algemene aanduidingsregels     

Artikel 15 Algemene afwijkingsregels     

Artikel 16 Overige regels     

Artikel 17 Overgangsrecht     

Artikel 18 Slotregel     

Deze regels worden aangehaald als:

Regels van het bestemmingsplan Chw De Hes.

Bijlage 1 Beeldkwaliteitsplan De Hes