Hoofdstuk 4 KLIMAATBESTENDIGHEID
De Provincie Noord-Holland zorgt voor een gezonde en veilige leefomgeving, in harmonie met water en door gebruik van duurzame energie. Het veranderende klimaat zorgt voor nieuwe opgaven op het gebied van waterveiligheid, zoetwatervoorziening en waterberging. De Provincie Noord-Holland streeft naar een klimaatbestendige ruimtelijke ordening. Dat doet zij door aandacht te geven aan aanpassing aan klimaatverandering (adaptatie) naast terugdringen van emissies (mitigatie). De Provincie weegt de effecten van locatiekeuze, ruimtelijke inrichting en indien nodig aanpassing op gebouwniveau bij (nieuwe) ruimtelijke ontwikkelingen mee. Ruimtelijke functies worden waar nodig aan het veranderende grondwaterpeil en de veranderende waterkwaliteit aangepast. De Provincie houdt bij nieuwe bouwlocaties en - grondgebruik rekening met de randvoorwaarden vanuit waterveiligheid (overstromingsrisico) en wateroverlast, functiefacilitering en duurzaam bouwen. Het op eigen grondgebied opwekken van duurzame energie is een onderdeel van de klimaatbestendige ruimtelijke ordening van de Provincie.
4.1 VOLDOENDE BESCHERMING TEGEN OVERSTROMING EN WATEROVERLAST
Met de gevolgen van klimaatverandering in beeld - het wordt natter, warmer, droger, zouter en het water komt hoger- wil de Provincie haar grondgebied klimaatbestendig maken. De Provincie Noord-Holland beschermt bewoners en bedrijven tegen de stijging van de zeespiegel en tegen wateroverlast door regenwater. Op sommige plekken kan dat alleen door de gevolgen van de toenemende wateroverlast te accepteren. Om bescherming te bieden tegen overstromingen vanuit kanalen, vaarten en boezemwater worden de regionale waterkeringen genormeerd, getoetst en waar nodig (innovatief) verbeterd met aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. In (bestaande) buitendijkse gebieden aan de Noordzeekust biedt de Provincie Noord-Holland geen aanvullende bescherming ten opzichte van het huidige beschermingsniveau dat is vastgesteld op Rijksniveau. Hier stelt de Provincie Noord-Holland, net als het Rijk, aanvullende voorwaarden aan ruimtelijke ontwikkeling. Noord-Holland blijft zeer terughoudend met betrekking tot elk plan voor bebouwing in het IJmeer, Markermeer en IJsselmeer. De Provincie hanteert als vertrekpunt over de gewenste bescherming een werknorm met een risico van gemiddeld één overstroming per 4000 jaar. Uitvoeringsprogramma:
4.1.1 Primaire waterkeringen
Primaire waterkeringen beschermen Noord-Holland tegen overstromingen vanuit de Noordzee, Waddenzee, IJssel- en Markermeer. In de Waterwet zijn voor deze waterkeringen veiligheidsnormen vastgelegd om deze bescherming voldoende te waarborgen. In de meeste gevallen nemen de waterschappen en Rijkswaterstaat het initiatief tot dijkversterkingen. Het kustfundament beschermt ons land tegen overstroming vanuit zee en bestaat uit het geheel van kustzee, strand, zeedijken, dammen en duingebied. In het kustfundament liggen kustplaatsen, havens, industriegebieden, natuurgebieden en waardevolle landschappen. De zeewaartse grens bestaat uit de doorgaande -20 meter NAP-lijn. Aan de landzijde omvat het kustfundament alle duingebieden en de zeekeringen (ook harde). De landwaartse grens valt bij smalle duinen en dijken samen met de grens van de waterkering inclusief de ruimtereservering voor tweehonderd jaar zeespiegelstijging. Daar waar de duinen breder zijn dan de waterkering hoort het hele duingebied bij het kustfundament. In de praktijk valt de begrenzing dan samen met de grenzen van de Natuurbeschermingswetgebieden, de Ecologische hoofdstructuur en de Natura 2000 gebieden (Vogel- en Habitatgebieden). De Provincie Noord-Holland ziet het belang van een innovatieve aanpak, nieuwe technieken en andere oplossingsrichtingen voor goede landschappelijke inpassing en mogelijke functiecombinaties voor toekomstige dijkversterkingen. De Provincie Noord-Holland vindt dit belangrijk omdat de beschikbare ruimte beperkt is en andere waarden op en rond de waterkeringen steeds zwaarder wegen bij dijkverbeteringen. De Provincie Noord-Holland zorgt dat versterkingen van primaire waterkeringen niet onmogelijk worden gemaakt door andere ontwikkelingen. De Provincie Noord-Holland wenst bij dijkverbeteringen robuustheid en ruimtelijke kwaliteit inclusief de cultuurhistorische, landschappelijke, recreatieve en ecologische waarden van waterkeringen en aangrenzende zones. Uitvoeringsprogramma:
4.1.2 Regionale waterkeringen
Noord-Holland heeft ruim tweeduizend kilometer aan regionale waterkeringen. Deze regionale waterkeringen bieden bescherming tegen overstromingen vanuit kanalen, vaarten en boezemwater. Verder dienen regionale waterkeringen als achtervang bij overstroming vanuit buitenwater. Uitvoeringsprogramma:
4.1.3 Calamiteitenberging
De Provincie Noord-Holland wijst polder De Ronde Hoep (Amstelscheg, ten zuiden van de A9) aan voor calamiteitenberging als ruimtelijke nevenfunctie. Dit zal geschieden met inachtneming van de ruimtelijke kwaliteit en de unieke cultuurhistorische waarde van deze polder. Daarbij zullen de gevolgen van de aanwijzing voor de bedrijfsvoering van de agrariërs en voor de overige bewoners van de polder in ogenschouw worden genomen. Uitvoeringsprogramma:
4.2.1 Functiefacilitering
Door klimaatverandering veranderen het grondwaterpeil en de waterkwaliteit. Hierdoor is Uitvoeringsprogramma:
4.2.2 Waterberging
Door klimaatverandering moet in de toekomst anders worden omgegaan met grond- en oppervlaktewater. Het huidige afwateringssysteem zal niet meer voldoen door heviger regenval, daarom is meer bergingscapaciteit nodig. Drogere periodes komen vaker voor waardoor een zoetwatertekort kan ontstaan. De Provincie Noord-Holland heeft op basis van het Nationaal Bestuursakkoord Water de wateroverlastopgave vastgesteld. Provincie Noord-Holland zorgt voor ruimte voor (zoet)waterberging door de hele provincie aan te wijzen als zoekgebied voor fijnmazige waterberging. De waterschappen realiseren deze fijnmazige waterberging en doen dat op integrale wijze. In gebieden waar diverse grote opgaven op gebied van water, natuur, recreatie, woningbouw enzovoorts samenkomen is de provincie trekker van integrale gebiedsprojecten. Uitvoeringsprogramma:
4.2.3 Zoetwateropgaven
Door klimaatverandering is vaker sprake van een zoetwatertekort, met nadelige gevolgen voor landbouw en natuur. De Provincie Noord-Holland stelt de drinkwatervoorziening veilig. Het IJsselmeer moet als zoetwaterbekken behouden blijven om ook in droge tijden voldoende zoet water aan te voeren voor drinkwater en de landbouw. Het peil in het IJsselmeergebied moet de aanwezige belangen (drinkwater, beroepsvaart, recreatievaart, natuur, visserij) optimaal faciliteren en doelmatig waterbeheer mogelijk maken tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Uitvoeringsprogramma:
Link naar Waterplan - bijlage 10 tot 12.
4.2.4 Strategische waterdoelen en ruimtelijk waterbelang
Bij achterblijven van het behalen van strategische waterdoelen en ruimtelijk waterbelang zal de Provincie Noord-Holland het provinciaal belang behartigen door gebiedsontwikkeling of inpassingsplannen. Uitvoeringsprogramma:
Link naar Waterplan - bijlage 10 tot 12.
4.3 VOLDOENDE RUIMTE VOOR HET OPWEKKEN VAN DUURZAME ENERGIE
Door ondertekening van het Energie- en Klimaatakkoord met het Rijk onderschrijft de Provincie Noord-Holland de energie- en klimaatdoelen van het Rijk en ondersteunt ze het Rijk bij realisatie van deze doelen. Deze doelen zijn: De Provincie Noord-Holland zorgt ervoor dat in 2012 430 MW aan windenergie op land is gerealiseerd (met als niet-bindende streefwaarde 500 MW). Onder het begrip ‘windenergie op land’ worden ook verstaan de nearshore locaties in het IJsselmeer. De nearshore locatie Wieringermeerdijk, gelegen in het IJsselmeer voor de kust van Wieringermeer en Medemblik, maakt deel uit van het zoekgebied Noord-Holland Noord. De Provincie reserveert voor de realisatie van een extra circa 600 MW (grootschalige) windenergie in de periode 2012-2025 een zoekgebied in Noord-Holland Noord. De provincie is overtuigd dat in Noord-Holland Noord voldoende ruimte is om windturbines op verantwoorde wijze als een nieuw element op te nemen in het landschap. Onder randvoorwaarden van ruimtelijke kwaliteit en aan de hand van heldere ontwerpprincipes kunnen windturbines bijdragen aan het ontstaan van een nieuw polderlandschap. Studie naar de beschikbare ruimte voor windturbines en de plaatsingsmogelijkheden in relatie tot het landschap wijst dit uit. Daarbij is gekeken naar hoogte van de turbines, de wijze van opstelling (in lijn, in rasterverband of als ‘zwerm’/los verband), en de omvang in aantal turbines. Op basis van deze studie formuleert de provincie ontwerpprincipes en instrumenten om te komen tot ruimtelijke ontwerpen voor windprojecten. Ruimtelijk ontwerp maakt deel uit van een integraal windplan, waarin naast ruimtelijke ook technische, economische en organisatorische aspecten moeten worden betrokken. In Noord-Holland Noord neemt de Provincie het voortouw in een regionale aanpak van windenergie met aandacht voor ruimtelijke kwaliteit, participatie en herstructurering. Daarnaast reserveert de Provincie ruimte voor het opwekken en distribueren van grootschalige duurzame energie, zodat Noord-Holland op termijn veel minder CO2 en andere broeikasgassen uitstoot. Tegelijk stimuleert en ondersteunt de Provincie Noord-Holland kleinschalige vormen van duurzame energie. Hiermee anticipeert zij op de verminderde beschikbaarheid van fossiele energiegrondstoffen en de naar verwachting daarmee gepaard gaande sterke prijsstijging van die stoffen. Kortom, de Provincie Noord-Holland werkt en leeft toe naar een situatie waarin we onafhankelijk zijn van beperkt beschikbare grondstoffen. De omschakeling van fossiele naar vernieuwbare energie zal naar verwachting gepaard gaan met veranderingen in het landschapsbeeld. De omslag van een centrale energievoorziening naar meer decentrale voorzieningen en netwerken heeft consequenties voor de identiteit en ruimtelijke kwaliteit van gebieden, regio’s en daarmee de hele provincie. Het opwekken van duurzame energie is een prioriteit en daarom geeft de Provincie Noord-Holland de ruimte aan deze ontwikkelingen, onder de voorwaarde van zo goed mogelijke landschappelijke inpassing. De Provincie wil ook ruimte bieden voor het kleinschalig opwekken van duurzame energie, zoals de benutting van restwarmte en de vergisting van biomassa. Daarnaast wil de Provincie gemeenten stimuleren om waar mogelijk warmte-koude opslag toe te passen. Op deze manier biedt de Provincie ook mogelijkheden voor innovatie, bijvoorbeeld in de land- en tuinbouw, waarmee wordt bijgedragen aan de versterking van de economische structuur. Door innovatie te stimuleren bevordert de Provincie Noord-Holland niet alleen de toepassing van duurzame energie, maar ook energiebesparing. Uitvoeringsprogramma:
|