Hoofdstuk 2 Huidige situatie

2.1 Algemeen

Dit hoofdstuk beschrijft de huidige, ruimtelijke situatie van de Kraaijenbergse Plassen. Om een weloverwogen ruimtelijk beleid te voeren is het zaak om kennis te hebben van de geschiedenis van het gebied en de daardoor ontstane ruimtelijke structuur en functies. De huidige situatie vormt de basis voor nieuwe ontwikkelingen.

2.2 Bouwgeschiedenis en ruimtelijke structuur

Sinds 1968 vinden er binnendijkse ontgrondingen plaats in Cuijk. Het gebied waar de ontgrondingen plaatsvinden maakt deel uit van de oude Beerse Overlaat. Tot 1942 functioneerde dit als noodoverloopgebied bij hoogwater. Vanwege deze functie was het een open gebied met vrij weinig begroeiing en bebouwing.

In de begintijd van de ontgrondingen werden plassen van beperkte omvang gegraven zoals plas 1 en plas 2. Eind jaren ’80 heeft de voormalige gemeente Beers besloten om grootschalige ontgronding

toe te staan mits voldaan werd aan een aantal voorwaarden. De provincie was en is de vergunningverlener in het gehele traject. Gemiddeld werd ruim 10 ha. cultuurgrond per jaar afgegraven tot een diepte van 30 tot 40 meter. Het gaat met name om de winning van hoogwaardig industriezand (circa 60%), grind (10%) en ophoogzand met een deklaag van klei (30%).

Vanaf de jaren ’90 is steeds in de ontgrondingvergunningen een groot aantal maatregelen

voorgeschreven, die gericht zijn op herinrichting van het gebied in overeenstemming met de beoogde

nieuwe functies. Daarnaast zijn ook maatregelen verplicht ter compensatie van natuur- en

landschapswaarden die verloren of aangetast zijn. Een voorbeeld hiervan is de aanleg van heggen en

tunnels voor de das. Ook zijn er poelen, plasdras zones en eilandjes aangelegd waar watervogels en -planten, en amfibieën zich goed thuis voelen.

Het voormalige agrarische dorp Linden ligt door de ontgrondingen tegenwoordig op een schiereiland. Het schiereiland wordt gekenmerkt door een mengeling van wonen, natuur en receatie. De relatie natuur, recreatie en water is duidelijk aanwezig, de relatie wonen en water minder. Bij de recente ontgrondingen is het doel om de ontgrondingen zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de nieuwe bestemming die het water zal krijgen.

In hoofdstuk 4 leest u meer in de paragraaf 'Notitie Plassengebied Cuijk'.

De plassen 2, 3, 4, 7 en 8 vallen in het plangebied

2.3 Functies

Er is ter plaatse een inventarisatie gemaakt van de functies in het plangebied en de directe omgeving (januari 2012). De aangetroffen functies zijn ingedeeld naar de hoofdgroepen van bestemmingen uit de Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen 2008 (hierna: SVBP2008). Deze hoofdgroepen moeten verplicht gebruikt worden bij het opstellen van een bestemmingsplan. Per hoofdgroep wordt een korte beschrijving gegeven van de bijzonderheden.

2.3.1 Agrarisch

Op het 'schiereiland' Linden liggen vijf locaties die agrarisch gebruikt worden. Het betreft extensieve graslanden zonder boerderij of andere bebouwing.

Ten zuidoosten van De Geest 8 liggen agrarische gronden met bijzondere natuur- en landschapswaarden. Het betreft aardkundig waardevol gebied dat aansluit op de moerasoevers van de Kraaijenbergse Plassen, het toekomstige natuurgebied 'De Riet' en omliggende natuur- en bosgronden.

2.3.2 Bedrijf

Ín het plangebied zijn geen productiegerichte bedrijven aanwezig, maar wel een rioolgemaal aan de Steegstraat bij Linden. Het rioolgemaal pompt rioolwater naar een ander gemaal op het industrieterrein Haven Cuijk. Aan de Oostermeerweg staat een tweede gemaal aan het einde van de Lindense Sluisgraaf. Dit gemaal zorgt voor de afwatering naar de Maas.

2.3.3 Groen

Ongeveer twintig procent van de oevers zijn landschappelijk ingericht en hebben een functie als groenvoorziening of grasland. Deze gronden vervullen een functie voor de extensieve recreatie en als struinnatuur.

2.3.4 Natuur

Ongeveer zeventig procent van de oevers zijn natuurlijk ingericht en hebben een functie als natuurgebied. Het gaat vooral om eilandjes en moerasgronden. Het gebied 'De Riet' wordt ontgrond. Vervolgens wordt nieuwe grond teruggebracht en het gebied ingericht voor natuurontwikkeling. De dam tussen natuurplas (5) is ingericht als natuurgebied met als extensief recreatief medegebruik een naturistenstrand. Het gaat daarbij om een klein strand met zeer beperkte voorzieningen.

2.3.5 Recreatie

Op het schiereiland Linden ligt op de westelijke punt aan de Eindsestraat 22 een recreatief bedrijf, plaatselijk bekend als Huize Linden. Het bedrijf is gericht op kleinschalige toeristische, recreatieve, culturele en educatieve doeleinden met behoud van de woonfunctie, met beperkte logiesfunctie en beperkte kleinschalige horeca afgestemd op de overige functies.

2.3.6 Verkeer

Binnen het plangebied liggen diverse lokale en ontsluitingswegen, waarvan De Geest, Eindsestraat en Steegstraat de belangrijkste zijn. De rijksweg A73 ligt buiten het plangebied. In het toekomstige natuurgebied 'De Riet' wordt het mogelijk gemaakt om tijdens de ontgrondingswerkzaamheden wegen te verleggen.

2.3.7 Water

Het overgrote deel van het plangebied bestaat uit water. Het gaat om de Kraaijenbergse Plassen en om een A-watergang parallel aan de rijksweg A73. De A-watergang heeft een specifieke functie voor de waterhuishouding van het schiereiland Linden, de A73, Vianen en het bedrijventerrein De Beijerd en 't Riet. Het water in de plassen heeft hoofdzakelijk een bedrijfsmatige en recreatieve functie. De bedrijfsmatige ontgronding wordt gedurende de planperiode gestaakt. Er blijft wel een permanent grinddepot aanwezig in plas 4 waarvoor in beperkte mate bedrijfsmatige vervoersbewegingen worden toegestaan. De recreatieve functie van de plassen neemt toe nadat de ontgrondingen zijn afgerond.

Aan de noordzijde van plas 3 grenst het plangebied aan de waterkering van de Maas.

2.3.8 Wonen

Er bevinden zich een aantal burgerwoningen op het schiereiland Linden en bij Camping Op den Drul. Het betreft in de meeste gevallen voormalige boerderijen of herenhuizen met betrekkelijk veel grond. Deze woningen worden gezien als woningen in het landelijk gebied.

2.3.9 Transportleidingen

In het plangebied liggen twee bovengrondse hoogspanningsverbindingen en één ondergrondse rioolpersleiding. De hoogspanningsverbindingen zijn noord-zuid georiënteerd en liggen op de dam tussen plas 4 en 5 (380 kV) en parallel aan de A73 (150 kV). De 380 kV hoogspanningsverbinding maakt deel uit van het landelijke kernnetwerk dat ook aangesloten is op het buitenland.

De rioolleiding ligt ondergronds en verbindt het rioolgemaal bij Linden met het gemaal aan de Lange Linden bij het industrieterrein Haven Cuijk.