2.2.1 Algemeen     

De natuurontwikkeling vindt plaats in een gebied dat vrijwel in zijn geheel onderdeel uitmaakt van het rijksmonumentale buitenplaatsensemble Burgst en bovendien het hart van de wijk Haagse Beemden vormt. Dat vraagt afstemming tussen de volgende aspecten die in het gebied voorkomen: de natuur- en cultuurhistorische, landschaps- en recreatieve aspecten.

De natuur- en cultuurhistorische, landschaps- en recreatieve aspecten zijn vertaald in een inrichtingsplan. In het inrichtingsplan zijn alle onderdelen op een integrale ontwerpende wijze op elkaar afgestemd in de vorm van een totaalbeeld voor de Landgoederenzone Haagse Beemden. Het inrichtingsplan is als bijlage 1 bij de toelichting gevoegd.

Totaalbeeld inrichtingsplan Landgoederenzone Haagse Beemden 

De vijf bouwstenen voor de her in te richten delen en de al bestaande structuren leiden gezamenlijk tot onderstaand totaalbeeld van de inrichting van Landgoederenzone Haagse Beemden. De vijf bouwstenen vormen het totaalbeeld, zoals weergegeven in figuur 2.1

Figuur 2.1: Totaalbeeld inrichtingsplan Landgoederenzone Haagse Beemden

Het inrichtingsplan bestaat uit vijf bouwstenen:

1. Cultuurhistorische identiteiten van deelgebieden als basis voor inpassingnatuurdoeltypen;
2. Ecologische, landschappelijke en stedenbouwkundige dragers versterken;
3. Beheer als onderdeel van de beeldregie;
4. Versterking van de landgoedidentiteit door samenhang in de vormgeving van utilitaire elementen binnen de Landgoederenzone Haagse Beemden;
5. Een bescheiden routenetwerk.

Hieronder wordt per deelgebied, aan de hand van vijf bouwstenen, toegelicht welk eindbeeld daarbij wordt nagestreefd, en welke natuurdoeltypen daarbij horen.

Bouwsteen I: Cultuurhistorische identiteiten van deelgebieden als basis voor inpassing natuurdoeltypen

De landschappelijke identiteiten die in het gebied aanwezig zijn vormen de kapstok voor de inpassing van de verschillende natuurdoeltypen over het gebied. Hierdoor ontstaan op gebiedsniveau zes deelgebieden. Figuur 2.2 toont de ligging van zes verschillende deelgebieden.

Zone A: kleinschalig mozaïek cultuurlandschap met akkers en hooi-/ weilanden richting de Mark

De zone ten noordoosten van het Heksenwiel aan weerszijden van de Emerparklaan maakt nu al onderdeel uit van het kleinschalige agrarisch cultuurlandschap dat door loopt richting de Mark. Het gebied bestaat uit met bomen/ struwelen omsloten akkers of weilanden waarbij er op perceelniveau een grote differentiatie is in de abiotische uitgangssituatie en het grondgebruik (een mozaïek landschap). Ruimtelijk wijkt het daarmee sterk af van de veel robuustere opzet van de Landgoederenzone Haagse Beemden ten zuiden van het Heksenwiel. Binnen dit gebied worden de ecologische kansen op perceelniveau maximaal benut en wordt de ecologische en ruimtelijke samenhang van de al deels aanwezige groenstructuren verder vergroot.

In deelgebied A worden meerdere natuurdoeltypen beoogd, te weten:

• N10.01 Nat schaalland (blauwgrasland en veldrusschraalland)
• N12.03 Glanshaver hooiland;
• N12.02 Kruidenrijk grasland;
• N12.05 Kruiden- en faunarijke akker;
• N16.03 Droog bos;
• L01.06 Struweelhaag.

Zone B: open kamers met flexibele invulling in een stevig groen frame langs de

Burgstsedreef

Van oudsher is de zone langs de Burgstsedreef een gebied geweest met grote opgaande structuren van bos, lanen en houtwallen met daarbinnen open ruimtes die als erf of weiland in gebruik waren. In dit gebied wordt allereerst geïnvesteerd in het verder verstevigen van dat groene frame met extra bosstroken, houtwallen en bomenrijen. Hierdoor neemt niet alleen de ruimtelijke helderheid van deze zone toe maar ook de ecologische samenhang en de mogelijkheid om nieuwe functies op te nemen.

Een deel van de kamers binnen dat frame zijn en blijven in gebruik als woning en tuin, weiland of erf. Binnen de nieuw te ontwikkelen delen wordt natuurbos ontwikkeld. In het noordelijk deel daarvan wordt een kleine bomenweide opgenomen. Deze plek maakt een natuurlijk onderdeel uit van het bos maar biedt wel de ruimte voor kleinschalige natuurlijke spelaanleidingen, informele zitplekken ten behoeve van natuureducatie, et cetera.

In deelgebied B worden meerdere natuurdoeltypen beoogd, te weten:

• N12.02 Kruidenrijk grasland;
• N16.03 Droog bos;
• Natuurbos - educatie;
• L01.06 Struweelhaag.

Zone C: grootschalige open wei- en hooilanden tussen vloeigracht en boszone

Het oostelijk deel van de Landgoederenzone Haagse Beemden bestaat uit een open deel waarbinnen grote kansen liggen om te komen tot een grotere ecologische afwisseling van verschillende types wei en hooilanden. Grofweg valt het gebied uiteen in twee delen. Ten zuiden van het Wilderdpad is het gebied natter met sloten waar verschillende types hooiland (variërend van nat schraalland, vochtig hooiland tot glanshaverhooiland) ontwikkeld kunnen worden. Ten noorden van het Wilderdpad is het gebied droger en wordt een groot complex kruidenrijk grasland ontwikkeld in combinatie met een geregisseerde vorm van verruiging. Met jaarrond begrazingsbeheer door grote grazers ontstaat er in het noordelijk deel geleidelijk aan een mozaïek van verschillende vegetatietypen, waar ook natuurlijke verruiging en opslag bij hoort. Deze variatie op kleine schaal geeft een hoge diversiteit in habitats waar veel soorten flora en fauna hun plek vinden.

Cultuurhistorisch is het belangrijk dat de brede zichtlijn in noord-zuid richting in stand blijft waarbij de totale breedtemaat van deze ruimte beleefbaar blijft. Een deel van de knotwilgen die haaks op de noord-zuid gerichte zichtlijnen staan worden daarom verplant om dit te herstellen. Voor het totaalbeeld is het echter wel belangrijk om de grote noord-zuidzichtlijn over een breedte van minimaal 100 meter open te houden, dit zal via aanvullend maaibeheer in de zuidoosthoek van de begrazingseenheid plaatsvinden.

In deelgebied C worden meerdere natuurdoeltypen beoogd, te weten:

• N10.01 Nat schaalland (blauwgrasland en veldrusschraalland);
• N10.02 Vochtig hooiland;
• N12.03 Glanshaver hooiland;
• N12.02 Kruidenrijk grasland;
• L01.06 Struweelhaag.

Zone D: open hooilanden tussen de Kersterenloop en de wal van Burgst

Ten oosten van de hogere dekzandrug waarop het landgoed Burgst ligt zijn van oudsher al verschillende kleinere open hooilanden aanwezig. Bij de ontwikkeling van de wijk zijn deze delen bewust niet bebouwd waardoor de wijk niet tegen de bosrand aan ligt maar de kern van Burgst los in de open ruimte van de Landgoederenzone Haagse Beemden ligt. Later zijn delen in de zuidoosthoek alsnog beplant waardoor deze heldere opzet hier verloren is gegaan. Er is geen aanleiding of noodzaak om de hier groeiende vegetatie te verwijderen. Daarom wordt hier alleen ingezet op het verbreden van de sloot zodat daarmee een deel van de heldere opzet wordt teruggebracht. De bestaande hooilanden worden verder doorontwikkeld waarbij de maat en schaal kleinschaliger is dan de overige zones (met uitzondering van zone A).

In deelgebied D worden meerdere natuurdoeltypen beoogd, te weten:

• N10.01 Nat schaalland (blauwgrasland en veldrusschraalland);
• N10.02 Vochtig hooiland;
• N12.02 Kruidenrijk grasland;
• N12.05 Kruiden- en faunarijke akker.

Zone E: de historische kern ‘binnen de wal van Burgst’

Het hart van de Landgoederenzone Haagse Beemden vormt het historische complex van het domein van Burgst dat bestaat uit het ensemble van de Cingeltjes, het middeleeuwse akkercomplex, de grote en kleine hoeve en de omwalling die het geheel omspande. Binnen dit deel ligt de focus op de ontwikkeling van de historische akkercomplexen van monotone productieakkers tot kruiden- en faunarijke akkers die door hun maat en schaal een enorme verrijking opleveren qua biodiversiteit en ecologische betekenis van de Landgoederenzone Haagse Beemden. Ook hier staat het behoud van de openheid van het centrale akkercomplex centraal. Voor het overige worden kleinschaliger biotopen toegevoegd die passend zijn bij het cultuurhistorisch agrarisch landschapsbeeld en extra biodiversiteit en variatie genereren zoals een hoogstamboomgaard, struweelhagen en bomengroepen.

In deelgebied E worden meerdere natuurdoeltypen beoogd, te weten:

• N12.02 Kruidenrijk grasland;
• N12.05 Kruiden- en faunarijke akker;
• L01.06 Struweelhaag.

Zone F: geënsceneerd arcadisch landschap van huis Burgst

Het ruimtelijk ensemble van het achttiende-eeuwse buitenhuis Burgst strekte zich vanuit de kern via het klassieke lanenstelsel in het ‘binnenpark’ uit tot voorbij het bosgebied. Onder meer met een zichtlijn op de kapel van Gageldonk die later door Tummers/ Maas in het plan voor de Haagse Beemden werd overgenomen. In de negentiende eeuw ontwikkelde het gebied buiten het binnenpark zich tot een ruimtelijk ontworpen ensemble waarbij agrarische onderdelen zoals de weilanden, de beide hoeves, Cingeltjes en de eendenkooi werden geïntegreerd in een groot wandelpark. De zuidelijke open weide in de Landgoederenzone Haagse Beemden nam binnen dat ensemble een belangrijke plaats in. Hier is naast de openheid ook het gecultiveerde parkachtige karakter van groot belang. Om die reden wordt hier gekozen voor het behoud van begrazing met runderen die ervoor zorgen dat het grasland hier een meer cultuuruitstraling zal houden dan in de noordelijke begrazingseenheid. Het geënsceneerde landgoed karakter wordt verder versterkt door het terugdringen van de oprukkende verwildering qua begroeiing in de noordoosthoek en het stileren van de al aanwezige groep bomen tot duidelijk ‘clump’ bomen die los in de ruimte staat.

In deelgebied F worden meerdere natuurdoeltypen beoogd, te weten:

• N10.01 Nat schaalland (blauwgrasland en veldrusschraalland);
• N12.02 Kruidenrijk grasland;
• N16.03 Droog bos.

Figuur 2.2: Deelgebieden Landgoederenzone Haagse Beemden

Bouwsteen II: ecologische, landschappelijke en stedenbouwkundige dragers versterken

Zowel de ecologische, landschappelijke als cultuurhistorische kwaliteit van de Landgoederenzone Haagse Beemden wint aan kwaliteit als de dragers van die kwaliteiten met elkaar samenvallen. Vooral lijnvormige elementen zoals lanen, watergangen of wallen bieden daarbij kansen om met een paar eenvoudige ingrepen winst op meerdere vlakken te genereren.

Als onderdeel van het inrichtingsplan wordt een drietal lijnvormige structuren versterkt (zie figuur 2.3). Allereerst (1) wordt de laanstructuur van de Burgstsedreef waar nodig aangevuld zodat het weer een aansluitend geheel is. De watergangen op de overgang tussen wijk en Landgoederenzone Haagse Beemden vormen een tweede belangrijk lijnvormig element (2) met zowel een ruimtelijke, cultuurhistorische als ecologische en recreatieve betekenis. Het is wenselijk om de delen waar deze watergangen aan openbare ruimtes grenzen zoals bij het Kesterenpad (zuid-westhoek) of het Moerenpad (noord-oosthoek) meer kwaliteit te geven door breder uit te voeren. Daarmee neemt de samenhang en de betekenis van deze structuur van watergangen op wijkniveau toe. Ter hoogte van de vloeigracht in het oostelijk deel is dit niet wenselijk omdat het verbreden van de watergangen daar een negatief effect heeft op de grondwaterstand in de natte percelen in de Landgoederenzone Haagse Beemden.

Een derde structuur(3) waar win-win kansen liggen is het weer met elkaar verbinden van de fragmenten van de omwalling van de kern Burgst. Aan de westzijde wordt deze omwalling weer zichtbaar gemaakt op de grens tussen de hoger gelegen akkers en de lagergelegen hooilanden. Daarmee wordt de overgang ruimtelijk extra geaccentueerd maar wordt ook een extra biotoop voor wilde bijen gerealiseerd. Door de wal ook te combineren met een reeks poelen wordt een extra gradiënt toegevoegd wat de ecologische potentie van dit nieuwe stukje omwalling vergroot.

Aangezien de watergangen rondom de Landgoederenzone Haagse Beemden een belangrijke rol in de afwatering van de omliggende wijken hebben, en als gevolg daarvan ook een slechte waterkwaliteit door de extreem hoge fosfaatbelasting heeft aanpassing van de steile oevers hier weinig potentie voor het verhogen van de natuurwaarden. Ontwikkeling van hoogwaardige oevervegetatie heeft hier geen kans en verflauwing van de oever zal alleen leiden tot verdere verruiging. Waar binnen de Landgoederenzone Haagse Beemden de oevers natuurlijkvriendelijker worden uitgevoerd, blijven de oevers van de omliggende watergangen steil. Hierdoor wordt ook het ruimtelijk scheidende karakter van de watergangen rondom de Landgoederenzone Haagse Beemden versterkt. De slechte waterkwaliteit van de watergangen maakt dit water ook ongeschikt voor gebruik in peilbeheer van de grondwaterstanden in de natte hooilanden. Buiten de scope van het inrichtingsplan om verdient het wel aanbeveling om de oorzaak van de slechte waterkwaliteit in de watergangen te achterhalen en deze zo mogelijk op te lossen.

Aan de oostzijde bij de Kleine Hoeve wordt de omwalling eveneens teruggebracht. Ook hier wordt met de wal een extra biotoop gerealiseerd in combinatie met de aangrenzende graslanden en bosranden. Bovendien zorgt de wal ervoor dat het erf van de zorgboerderij aan deze zijde ruimtelijk beter wordt ingepast en er een heldere grens komt tussen erf en weiland. Door de wal op een aantal plekken met losse bomen te beplanten wordt het zicht op de niet historische gebouwen van het erf verzacht en de wal ruimtelijk extra benadrukt.

Tot slot wordt als onderdeel van het inrichtingsplan de zichtlijn op de oude Kapel van Gageldonk weer opengewerkt door opslag van wilg en ruigte langs de waterpartijen van de Nieuwe Kievitsloop selectief te verwijderen die de zichtlijn belemmeren.

Figuur 2.3: Belangrijkste lijnvormige structuren in de Landgoederenzone Haagse Beemden

Bouwsteen III: beheer als onderdeel van de beeldregie

De identiteit van de Landgoederenzone Haagse Beemden als levend agrarisch cultuurlandschap wordt versterkt door het beheer dat nodig is om de in het inrichtingsplan benoemde natuurdoeltypen te behalen.

De hooilanden in de Landgoederenzone Haagse Beemden worden conform de beheerkeuzes in dit inrichtingsplan gemaaid. Weilanden worden begraasd. Het type vee en de begrazingsdichtheid dat daarbij wordt ingezet is bepalend, zowel vanuit ecologie als beeld. Daarom wordt ingezet op een gedifferentieerd begrazingsbeheer. In het zuidelijk deel (het arcadisch geënsceneerd landschap van huis Burgst) worden runderen ingezet waarbij de voorkeur vanuit het culturele landgoedkarakter uitgaat naar een Oud-Hollands ras zoals het Brandrode rund.

In de grotere begrazingseenheid wordt ingezet op een jaarrondbegrazing met Exmoorpony’s om daarmee een grotere structuurvariatie van de vegetatie te realiseren inclusief spontane ruigte-/ struweelvorming. De precieze ontwikkeling daarvan kan gestuurd worden door de begrazingsdichtheid en waar nodig aanvullend beheer om struweelvorming terug te zetten op de plekken waar dat vanuit het beeld niet gewenst is.

De stichting van de zorgboerderij De Kleine Hoeve speelt een rol in het beheer van de directe omgeving rond De Kleine Hoeve. Op de zorgboerderij wonen mensen met een beperking waarbij zij op een eigen manier een bijdragen leveren aan het werk op de boerderij. Voor het vervullen van de maatschappelijke functie huurt De Kleine Hoeve omliggende gronden van de Gemeente Breda. Door afspraken over het extensieve gebruik en de extensieve begrazing worden ook op deze percelen de natuurdoelen gerealiseerd en worden de maatschappelijke doelen van de stichting versterkt. Concreet gaat het daarbij om het beweiden van het weiland tussen de boscomplexen van Burgst met de twee Galloways van de zorgboerderij, de begrazing met paarden van het aansluitende perceel en het beheer van de hoogstamboorgaard.

Bouwsteen IV: versterking van de landgoedidentiteit door samenhang in de vormgeving van utilitaire elementen binnen de Landgoederenzone Haagse Beemden

De Landgoederenzone Haagse Beemden is geen stadspark maar een robuust stuk agrarisch cultuurlandschap. De identiteit wordt daarbij bepaald door het landgoedkarakter dat zich vanuit de kern van het landhuis uitstrekt over het totale gebied. Kenmerkend voor een landgoed is dat er sprake is van een ensemble met ruimtelijke samenhang. Dat gaat niet alleen over structuren, maar ook over kleinere inrichtingselementen die duidelijk maken wat tot het landgoed behoort. Denk daarbij aan de traditie om de grenzen van een landgoed te markeren met stenen, luiken van pachtboerderijen een gelijke kleur te geven, et cetera.

In de Landgoederenzone Haagse Beemden biedt de transformatie kans om die samenhang ook op dat schaalniveau een impuls te geven door ervoor te kiezen om alle utilitaire elementen die nodig zijn vanuit samenhang te ontwerpen. De bedoeling is daarbij nadrukkelijk niet om allerlei opvallende accenten te realiseren maar juist op een subtiele manier een gevoel van herkenning en eenheid te bewerkstelligen.

Omdat de toe te passen elementen sterk uiteenlopen van hekwerken tot informatieborden, stuwtjes tot bruggetjes en verlichting is het materiaalgebruik de samenbindende factor. In alle elementen is blank onbewerkt hout daarbij een terugkerend element. De manier hoe dat wordt toegepast is afhankelijk van de functie waarbij er (waar dat logisch is) gebruik gemaakt wordt van standaard elementen zoals grof geschaafde houten palen met stalen afrasteringen bij delen die uitgerasterd moeten worden of een standaard gekozen type hek. De uitstraling is vooral functioneel: vorm volgt functie, onopvallend maar wel robuust en kwaliteitsvol.

Binnen de beleving van de Landgoederenzone Haagse Beemden zijn de plekken waar je het gebied betreedt belangrijke momenten. Juist daar is een subtiel accent passend dat duidelijk maakt dat je de ene wereld verlaat en de andere binnengaat.

Bouwsteen V: Een bescheiden routenetwerk

Als onderdeel van de herinrichting wordt een tweetal nieuwe recreatieve wandelroutes door de Landgoederenzone Haagse Beemden aangebracht en een kleine ‘missing link’ langs het Moerenpad gerealiseerd (buiten de Landgoederenzone Haagse Beemden). Figuur 2.4 toont de toekomstige recreatieve structuur. Door die twee nieuwe wandelverbindingen wint de Landgoederenzone Haagse Beemden aan betekenis voor de omliggende wijken en worden de natuur- en landschapskwaliteiten van het gebied beter beleefbaar en wordt gebruik van de buitenruimte gestimuleerd. Uitgangspunt is dat de routes geen verstoring op mogen leveren voor de te ontwikkelen natuurwaardes en de beschermde cultuurhistorische waarden. Daarom wordt er maar op beperkte schaal een aantal verbindingen gelegd en wordt er niet geïnvesteerd in een routing in noord-zuid richting die mogelijk verstoring voor wild in de bosranden op kan leveren. Bovendien worden er alleen onverharde wandelpaden aangelegd waarop (binnen de Landgoederenzone Haagse Beemden) honden alleen aangelijnd zijn toegestaan. De toegankelijkheid voor ander verkeer dan voetgangers wordt bij de entrees voorkomen door toevoegen van voorzieningen (klaphekjes/ overklimbare hekjes etc.).

Als aanvulling op de bestaande oost-west verbinding in het noordelijk deel langs het Wilderdpad wordt er zuidelijker een nieuwe oost-west wandelverbinding gerealiseerd tussen de Kersterendreef en de Raaimoeren. Deze verbinding is op de schaal van de Landgoederenzone Haagse Beemden een logische aanvulling qua verdeling van het aantal doorsteken. Bovendien kan daarmee het akkercomplex, de daar te ontwikkelen hoogstamboomgaard, de omgeving van de Kleine Hoeve en de (herstelde) omwalling van het complex Burgst beter beleefd worden.

Daarnaast wordt er vanaf de bestaande wandelroute direct ten noorden van het Wilderdpad een verbinding gemaakt richting het voetpad tussen de Regenwulp en de Groen Hil zodat men deze oost-west verbinding niet half via het fietspad en half via een wandelpad hoeft te lopen, maar volledig los van het fietspad kan worden genomen. Deze route wordt ter hoogte van de begrazingseenheid uitgerasterd zodat er geen verstoring van honden optreedt. Tot slot wordt (buiten de Landgoederenzone Haagse Beemden) een kleine verbindende schakel aangelegd die het onverharde laarzenpad langs het Moerenpad verbindt met de wandelroute langs de Vloeigracht richting het Wilderdpad.

Figuur 2.4: Recreatieve structuur Landgoederenzone Haagse Beemden

2.2.2 Paardenbak     

Nabij 'De Kleine Hoeve' is een paardenbak gelegen, deze wordt in het kader van de herinrichting van de Landgoederenzone Haagse Beemden verplaatst van de oostzijde naar de westzijde. Deze verplaatsing is benodigd om aan de oostzijde natuur te kunnen realiseren. De locatie waar de paardenbak wordt gerealiseerd betreft een deel van het Natuurnetwerk Nederland als 'nog om te vormen' natuur. De nieuwe locatie van de paardenbak is reeds lange tijd verpacht aan de Zorgboerderij. Het perceel is in gebruik geweest als moestuin en was daarmee een cruciaal onderdeel voor de dagbesteding van de clienten. De omvorming naar natuur wordt nog niet gerealiseerd zolang het perceel benodigd is voor de zorgboerderij. Op de verbeelding is een aanduiding opgenomen om de locatie van de paardenbak vast te leggen en in de regels zijn de bouwmogelijkheden vastgelegd.

3.1.1 Ontstaansgeschiedenis landschap     

De Landgoederenzone Haagse Beemden is voor een groot deel een beschermd rijksmonument en bevat daarnaast een aantal specifieke cultuurhistorische waarden die grotendeels ook een beschermde status kennen. Landgoed Burgst vormt daarbij het dragende element. De cultuurhistorische waarde van de Landgoederenzone Haagse Beemden kent echter een grotere gelaagdheid dan alleen de beschermde waarden vanuit de vroegmoderne en middeleeuwse periode van het cultuurlandschap. Op (inter-)nationaal niveau is vooral de ruimtelijke betekenis van de Landgoederenzone Haagse Beemden als onderdeel van de ontwikkeling van de Haagse Beemden in de jaren zeventig en tachtig van grote cultuurhistorische waarde. Dit komt door de vernieuwende wijze waarop stedenbouwkundige Tummers en landschapsarchitect Maas in die periode met hun revolutionaire stedenbouwkundig plan voor de Haagse Beemden voor een paradigma-breuk zorgden in de Nederlandse planningstraditie. In tegenstelling tot wat in die periode gebruikelijk was namen zij het landschap als uitgangspunt voor de opzet van een nieuwe wijk. Bij de visie op de verstedelijking van de Haagse Beemden werd zo het principe ‘het land in de stad’ ontwikkeld dat later bekendheid verwierf onder de naam landschappelijke stedenbouw.

Uitgangspunt van deze stedenbouwkundige visie is dat stad en landschap in relatie tot elkaar worden ontworpen. Essentieel daarin was dat er niet werd geïnvesteerd in een schaalverkleining van het toen aanwezige landschap of een doorontwikkeling tot stadspark. De openheid en opzet van het landschap als totaal werd als uitgangspunt genomen en geconserveerd. Een strategie die tot op de dag van vandaag goed herkenbaar is en daarmee een hoge uniciteit en gaafheid heeft. Door de overtuigende manier waarop dit hier voor het eerst op deze schaal werd toegepast in Nederland werd de Haagse Beemden inclusief de Landgoederenzone Haagse Beemden in 2010 opgenomen in de Canon van de Ruimtelijke Ordening en wordt door de gemeente Breda het ensemble van de Haagse Beemden en de Landgoederenzone Haagse Beemden ook als jong erfgoed gewaardeerd.

3.1.2 Reliëf     

Het plangebied helt in oostelijke richting af. Het westelijke deel van het plangebied is gelegen op circa 2,5 meter +NAP, het oostelijke deel daarentegen is gelegen op circa 0,5 meter +NAP. Figuur 3.1 geeft een globale indruk van het reliëf in het plangebied.

Figuur 3.1 Hoogtekaart (bron: AHN viewer)

3.1.3 Geomorfologie en landschapsstructuur     

Het plangebied van de Landgoederenzone Haagse Beemden is gelegen tussen de bebouwing van de Haagse Beemden. Bij de aanleg van de Haagse Beemden heeft het landschap een belangrijke rol gespeeld. Het is dan ook niet vreemd dat de geomorfologische ondergrond van de Landgoederenzone Haagse Beemden bestaat uit een dekzandrug welke is omringd door een beekdalbodem met veen.

Figuur 3.2: Geomorfologie (bron: Provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl)

3.1.4 Landschapstypen / Landschappelijke waarden     

Het plangebied is gelegen op de Brabantse zandgronden, ten noorden van het plangebied gaat deze zone over in het overgangsgebied zand-klei. Het plangebied loopt qua landschapstypen behoorlijk uiteen.

Centraal in het plangebied is, op de dekzandrug, het historische complex van het domein van Burgst gelegen. Het domein van Burgst bestaat uit het ensemble van de Cingeltjes, het middeleeuwse akkercomplex, de grote en kleine hoeve en de omwalling die het geheel omspande.

De westzijde van het plangebied is van oudsher een gebied geweest met grote opgaande structuren van bos, lanen en houtwallen met daarbinnen open ruimtes die als erf of weiland in gebruik waren. De oostzijde van het plangebied is daarentegen van oudsher kleinschaliger en voornamelijk in gebruik geweest als hooilanden.

Het noordelijke deel van het plangebied is een kleinschalige agrarisch cultuurlandschap dat doorloopt richting de Mark. Het gebied bestaat uit met bomen/ struwelen omsloten akkers of weilanden.

In en rond het plangebied liggen geen provinciaal aangeduide aardkundig waardevolle gebieden.

3.2.1 Algemeen     

In de nota 'Erfgoed in context ErfgoedVisie Breda 2008-2015' is vastgesteld dat het Bredase erfgoed de basis vormt van de Bredase identiteit en mede de basis vormt van ruimtelijke ontwikkelingen in Breda. Om het erfgoed in brede zin op herkenbare wijze te kunnen inpassen in nieuwe ruimtelijke ontwikkelingsprocessen is een goede inventarisatie noodzakelijk. In deze toelichting op het bestemmingsplan wordt het aanwezige cultureel erfgoed (te verdelen in archeologie, historische geografie en gebouwd erfgoed) in beeld gebracht en wordt aangegeven hoe deze waarden beschermd worden.

Geomorfologisch is het gebied te omschrijven als een reliëfrijk gebied dat gedurende perioden te nat is geweest voor menselijke bewoning en waar in het verleden archeologische resten ter hoogte van de vlakte (noordrand van de Haagse Beemden) mogelijkerwijs verspoeld zijn. Dergelijke natte gebieden met hogere en lagere delen hebben altijd aantrekkingskracht op de historische mens gehad. Deze gebieden waren zeker gedurende de prehistorie uitstekende locaties voor het zoeken van voedsel door middel van jacht en verzamelen. Vondsten uit de Haagse Beemden bestaan overwegend uit vuursteen artefacten en laatmiddeleeuws aardewerk. De vuursteenvondsten kunnen hierin gezien worden als de resten van jacht- en extractiekampementen gedurende de prehistorie. Het vondstmateriaal daterend uit de late middeleeuwen moeten gezien worden als het begin van het ontginnen van het lager gelegen gebied van de huidige Haagse Beemden. Een deel van deze vondsten (vanaf het materiaal na de vijftiende eeuw) kan worden gezien als mogelijk afval van de verschillende militaire linies die hier zijn aangelegd.

Figuur 3.3: Uitsnede beleidsadvieskaart Breda’s Erfgoed, deel 1 Archeologie

Om de archeologische waarden in het gebied te beschermen conform het vastgestelde gemeentelijk beleid, de Monumentenwet 1988, waarin besloten ligt de Wet op de Archeologische Monumentenzorg 2007, is de dubbelbestemming ‘Waarde-Archeologie’ opgenomen voor de gebieden die conform de Beleidsadvieskaart Breda’s Erfgoed, deel 1. Archeologie (figuur 3.3) zijn gekenmerkt als gebieden met een archeologische verwachting anders dan laag. Hetzelfde geldt voor de gebieden van archeologische waarden en gemeentelijke archeologische monumenten. Ter plaatse van gronden met een dubbelbestemming dient voorafgaand aan bepaalde ontwikkelingen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De resultaten van het archeologisch onderzoek worden door het bevoegd gezag, in deze de gemeente Breda, middels een selectiebesluit vervolgens vastgesteld.

3.2.2 Historische geografie     

In de Haagse Beemden zijn cultuurhistorisch waardevolle middeleeuwse verkavelingspatronen, dijken en waterlopen aanwezig, evenals akkercomplexen. Het gehele gebied is omzoomd door een complex van beemdenwegen, dat grotendeels bewaard is gebleven. In de Haagse Beemden bevonden zich weinig nederzettingen. Op Achter Emer was sprake van enige verspreide bewoning, met name boerderijen, langs de weg en rondom de hoeve Muizenberg een huizengroep. De laatste is nog grotendeels aanwezig. Oorspronkelijk doorsneden de linies van het beleg van 1624-1625 en 1637 de zuidoostzijde van het gebied. Hier bevond zich ook de schans van Gageldonk. Eén van de weinige bewaard gebleven militaire relicten is een wal naar de Mark uit 1637. Deze liep parallel aan de huidige Schapendreef en is in 2006 vergraven.

Figuur 3.4: Topkaart van 1967

Van de gevangenis bij landgoed Burgst en de galgenakker (beiden uit de zestiende eeuw) zijn nog sporen bewaard gebleven. Daarnaast ligt het schootsveld van de Spinolaschans deels in het plangebied. Het landgoed Burgst in de landgoederenzone vormt de centrale, groene as van de Haagse Beemden die ook nu nog duidelijk zichtbaar is. Het huis met de bijgebouwen, de parkaanleg en de overige elementen zijn beschermd. Het boscomplex daaromheen is duidelijk te zien op de kaart van 1967 (figuur 3.4). Ook herkenbaar is de stevige laanbeplanting van de Burgstsedreef richting het noorden, de toegangsweg tot het landgoed.

Figuur 3.5: Cingeltjes van Burgst

Het terrein met de laatmiddeleeuwse kasteelaanleg de Cingeltjes van Burgst (figuur 3.5) is het enige in de gemeente zijnde archeologisch rijksmonument. Samen met het open gebied tussen het boscomplex en de dreef vormt dit landgoed Burgst. Dit is het centraal gelegen deel van de landgoederenzone.

In de zuidoostelijke hoek, bij Gageldonk, bevindt zich de kapel van de Heilige Maagd uit de zestiende eeuw. Ten noordoosten van het plangebied staat het negentiende eeuwse landhuis IJzer Hek met bijgebouwen. Dit landgoed ligt aan de buitenkant van het woongebied en vormt de schakel met het landschap van de Mark. De opgaande beplanting van beide landgoederen, dus de bossen en de lanen, bepalen sterk de vorm en opbouw van de landgoederenzone. De structuur van de woonwijken wordt weer bepaald door het onderliggende landschap: een organisch geheel van knikkende straten op het kleinschalig verkavelde dekzandlandschap, en lange rechte straten in het rivierenlandschap van langgerekte kavels. De landgoederen in de Haagse Beemden met de bijbehorende landerijen, parken, dreven en zichtassen zijn door de bijzondere stedenbouwkundige opzet van de woonwijken in de Haagse Beemden grotendeels bewaard gebleven.

3.2.3 Gebouwd erfgoed     

Het monumentenbestand in het plangebied bestaat hoofdzakelijk uit enkele landgoederen of delen daarvan en verspreid liggende boerderijen. De cultuurhistorische context van deze monumenten is door het stedenbouwkundig ontwerp uit het laatste kwart van de twintigste eeuw grotendeels intact gebleven. Een zorgvuldige omgang met het stedenbouwkundige ontwerp van Tummers en dus de cultuurhistorische context is noodzakelijk.

3.4.1 Bodemopbouw     

De bodemkaart van het buitengebied weerspiegelt de geomorfologisch/ landschappelijke opbouw van het buitengebied. De volgende hoofdbodemgroepen zijn in het plangebied aanwezig:

Zandgronden

Zandgronden bestaan bijna overal vanaf het maaiveld geheel uit zand zonder moerige laag. Binnen de zandgronden worden onderscheiden:

• Enkeerdgronden: Deze gronden hebben een dikke (dikker dan 50 cm) humushoudende bovengrond. Het zijn de oudste cultuurgronden, door eeuwenlange plaggenbemesting ontstaan rond de eerste nederzettingen. Ze liggen meestal, mede door de ophoging, relatief hoog in het terrein. Het zijn de voedselrijkste gronden.
• Podzolgronden: Nagenoeg alle overige zandgronden zijn podzolgronden. Het zijn de voedselarmere zandgronden.
• Moerige en veengronden: Een karakteristieke bodemwaarde in Buitengebied Noordoost zijn de moerige en veengronden in de Lage Vuchtpolder en De Moeren. Bij moerige gronden is de nog aanwezige moerige laag dunner dan 40 cm, de zandondergrond begint ondieper. Hoewel veel veen in het verleden is ontgonnen zijn nog restanten aanwezig. Deze zijn landschappelijk karakteristiek en belangrijk voor de ecologische waarden en potenties in het gebied (zie paragraaf 3.6). Daarnaast spelen veengronden een belangrijke rol is de klimaatverandering: als door verdroging venen door komen te liggen, komt door oxidatie van het veen veel CO2 vrij, wat bijdraagt aan het opwarmen van de aarde.

Figuur 3.7: Bodemtypen (Bron: Provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl.)

3.4.2 Bodemkwaliteit     

Volgens de bodemkwaliteitskaart van de gemeente Breda voldoet het gehele plangebied gemiddeld gezien aan de achtergrondwaarde en is de bodemkwaliteit over het algemeen goed. Dat wil niet zeggen dat dit lokaal ook overal geldt. De bodemkwaliteitskaart is een weergave van de gemiddelde bodemkwaliteit van de verschillende gebieden in Breda.

3.5.1 Oppervlaktewater     

Waterlopen

Nabij het plangebied zijn twee hoofdwaterlopen (figuur 3.8) aanwezig, ten oosten van het plangebied op circa 1.000 meter is de Mark gelegen en ten westen van het plangebied op circa 600 meter is direct naast de A16 een hoofdwaterloop gelegen.

Figuur 3.8: Waterlopen (bron: Provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl)

In het plangebied zijn diverse sloten aanwezig (figuur 3.9). De sloten zijn voornamelijk in de lager gelegen delen van het plangebied gelegen. De gemiddelde grondwaterstand is in deze delen van het plangebied lager.

Figuur 3.9: Sloten en greppels (bron: Provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl)

Waterhuishouding

Volgens de legger van het waterschap ligt het plangebied buiten de kern- en beschermingszone van waterkeringen.

Waterberging

Ten noorden van het plangebied is een groot gebied aanwegezen als reserveringsgebied waterberging (figuur 3.10). Voor de reserveringsgebieden waterberging geldt dat de waterbergingsfunctie bescherming vraagt. In het plangebied is er geen waterberging of reserveringsgebied voor waterberging aanwezig.

Figuur 3.10 Reserveringsgebied waterberging (bron: Provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl)

3.5.2 Grondwater     

Kwel en infiltratie

In de Landgoederenzone Haagse Beemden treedt kwel uit door aanvoer van regionaal grondwater. Lokale verschillen in keileemvoorkomens e.d. geven een verschil in de situatie. De kwelgebieden binnen het projectgebied is weergegeven in figuur 3.11. Uit deze figuur blijkt dat een gemiddelde kwelflux tussen 0,1 en 0,5 mm/dag kan worden verwacht.

 

Figuur 3.11: Kwel en infiltratie in mm/dag (bron: klimaateffectatlas.nl)

Grondwatertrappen

De grondwatertrappen in het gebied variëren van Grondwatertrap VI tot VIII op de hoge zandgronden.

Grondwateronttrekking/drinkwaterwinning

In en nabij het plangebied zijn geen waterwingebieden of grondwaterbeschermingsgebieden gelegen.

3.5.3 Beschermde gebieden waterhuishouding     

De inrichting en het beheer van het Natuurnetwerk Brabant (zie paragraaf Natuur) is gericht op behoud, herstel en ontwikkeling van gezonde en goed functionerende ecosystemen. Dat houdt ook in dat de water-condities in deze gebieden op orde zijn. Daarom is in de provinciale Interim Omgevingsverordening een aantal gebieden op kaart aangewezen waarin aanvullende eisen voor grondwateronttrekkingen zijn opgenomen: de beschermde gebieden waterhuishouding, natte natuurparels en attentiegebieden. In het plangebied zijn enkele attentiegebieden gelegen.

Figuur 3.12: Uitsneden ruimtelijke plannen, in bruin aangeduid attentiezone waterhuishouding, in groen aangeduid Natuur Netwerk Brabant (bron: Ruimtelijke plannen)

3.5.4 Waterkwaliteit     

Algemeen

De waterkwaliteit (oppervlaktewater/grondwater) in het buitengebied is niet gebiedsdekkend bekend. De waterkwaliteit is naar verwachting samenhangend met de bodemkwaliteit en het bodemgebruik (agrarisch, natuur, waterwinning) met relatief hoge concentraties fosfaat, stikstof. Deze voedingsstoffen zijn in belangrijke mate afkomstig van de landbouw, door uit- en afspoeling.

Kaderrichtlijn water (KRW)

Binnen het plangebied bevinden zich geen KRW-oppervlaktewaterlichamen. De omliggende waterlopen Mark, Markkanaal en (verder weggelegen) Wilhelminakanaal zijn wel aangewezen als KRW-oppervlaktewaterlichamen. Voor KRW-oppervlaktewaterlichamen zijn ecologische kwaliteitseisen geformuleerd. Ontwikkelingen mogen geen negatieve effecten hebben op de kwaliteitseisen.

3.6.1 Algemeen     

Binnen de Landgoederenzone Haagse Beemden is een grote diversiteit aan biotopen aanwezig, maar is er tegelijk sprake van een geleidelijke afname van het aantal soorten dat typerend is voor het kleinschalige agrarisch cultuurlandschap dat hier eeuwenlang aanwezig was. Er is echter grote potentie om met gerichte inrichtingsmaatregelen de ecologische betekenis als habitat en verbindingszone weer te vergroten. Bij de ecologische analyse is er niet gekeken naar de huidige situatie, maar vooral naar de potentiële natuurwaarden in het gebied, gebaseerd op de abiotische en biotische kenmerken (bodemtype, geologie, hydrologie en het voorkomen van soorten).

3.6.2 Plant- en diersoorten     

Binnen het plangebied is geschikt biotoop aangetroffen voor beschermde soorten (Wnb) waarvoor geen algemene vrijstelling geldt. Het gaat om soorten uit de volgende soortgroepen: algemene broedvogels, jaarrond beschermde nesten, marterachtigen, vleermuizen, amfibieën en insecten. Een nadere beschrijving van de conclusies ten aanzien van deze beschermde soorten is weergegeven in paragraaf 5.8.

3.6.3 Beschermde natuurgebieden     

Natura-2000-gebied

Het plangebied ligt niet in of direct nabij Natura2000-gebied. Het dichtstbijzijnd gelegen (circa 8 km) Natura2000-gebied is het Ulvenhoutse Bos, een klein bosgebied ten zuidoosten van Breda, direct ten noordoosten van Ulvenhout (figuur 3.13). Het Natura 2000-gebied wordt grofweg begrensd door het dorp Ulvenhout en de snelwegen A58 en A27. Het gebied heeft een oppervlakte van circa 110 hectare. Voor het Natura 2000-gebied is een beheerplan opgesteld. In het beheerplan zijn maatregelen vastgelegd die nodig zijn om de aanwezige habitattypen, planten en dieren in het natuurgebied te beschermen. Het Ulvenhoutse Bos is met name gevoelig voor stikstofdepositie (verzuring en vermesting) en verdroging.

Figuur 3.13 Natura 2000-gebieden in de omgeving van plangebied Buitengebied Noordoost (bron: provincie Noord-Brabant / www.brabant.nl)

Natuurnetwerk Brabant

Het merendeel van het plangebied is onderdeel van het Natuurnetwerk Brabant (NNB, onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN), voorheen Ecologische Hoofdstructuur (EHS) genoemd) (zie figuur 3.14).

Figuur 3.14 Natuurnetwerk Brabant (bron: provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl)

Binnen het NNB van de Landgoederenzone Haagse Beemden zijn meerdere natuurtypen aanwezig. Voor de verschillende biotopen zijn natuurbeheertypen aanwezig (zie figuur 3.22).

Centraal in het plangebied staan bosschages tussen de agrarische percelen. Deze bosschages zijn zowel Droogbos met productie (N16.03) als Vochtig bos met productie (N16.04). In en nabij de bosschages zijn waterpartijen gelegen (Zoete plan, N04.02). Tevens zijn in de omgeving nog enkele gronden ingericht als Kruiden- en faunarijk grasland (N12.02).

Het merendeel van het plangebied is echter nog in gebruik als agrarische gronden, deze gronden zijn in het Natuur Netwerk Brabant aangeduid als nog om te vormen landbouwgrond naar natuur (inrichting) (N00.01). De voorgenoemde omvorming is wat dit bestemmingsplan, met bijbehorende inrichtingsplan beoogt.

Figuur 3.15: Natuurbeheertypen (bron: Provincie Noord-Brabant, Natuurbeheerplan).

Ecologische verbindingszones (EVZ)

In de nabijheid van het plangebied, op circa 1.000 meter ten westen van het plangebied is de dichtstbijzijnde Ecologische Verbindingszone (EVZ) gelegen. In het plangebied is geen ecologische verbindingszone gelegen.

Wav-gebieden

Wav-gebieden zijn zeer kwetsbare NNN-gebieden die in het kader van de Wet ammoniak en veehouderij (Wav) beschermd worden tegen de schadelijke uitstoot van ammoniak afkomstig uit mest. Rond de kwetsbare gebieden ligt een beschermingszone van 250 meter. Veehouderijen waarvan de dierverblijven op 250 meter afstand of minder van een zeer kwetsbaar gebied gelegen zijn, worden door de Wav in hun uitbreidingsmogelijkheden beperkt middels een (gecorrigeerd) emissieplafond. In het plangebied ligt een aantal Wav-gebieden (zie figuur 3.16). Deze zijn geconcentreerd in het centrale deel van het plangebied. De natuur heeft zich hier ontwikkeld op voedselarme zandgronden en is gevoelig voor vermesting

Figuur 3.16 Ligging Wav-gebieden en Natura 2000 gebied in relatie tot plangebied Landgoederenzone Haagse Beemden (bron: Provincie Noord-Brabant, kaartbank.brabant.nl)

3.7.1 Landbouw     

In het plangebied liggen diverse agrarische percelen. Het gebruik varieert van akkerbouw tot en weilanden.

3.7.2 Natuur     

In het plangebied zijn diverse groenstructuren aanwezig. Centraal in het plangebied zijn bosschages gelegen en tussen de agrarische percelen staan bomen in laanstructuren.

3.8.1 Verkeer     

Autoverkeer

De verkeersstructuur in het plangebied bestaat uit de Burgstsestraat, de Kesterendreef en het Burgstpad. De Burgstsedreef is een geasfalteerde weg welke noord-zuid georiënteerd is, de weg is de centrale ontsluitingsweg voor de bebouwing in het plangebied. In het verlengde van de Burgstsedreef is de Kesterendreef gelegen, deze weg bestaat uit een grindverharding, is privé eigendom en niet openbaar toegankelijk. Aan de zuidzijde van de Burgstsedreef is het Burgstpad gelegen, deze weg bestaat uit een grindverharding en functioneert als de ontsluitingsweg van De Kleine Hoeve.

Figuur 3.17: Verkeerstructuur nabij het plangebied

Openbaar vervoer

Door het plangebied lopen geen openbaar vervoer lijnen. De dichtstbijzijnde bushaltes liggen op diverse plaatsen rondom het plangebied. Deze bushalten bedienen de lijnen 2 en 4, te weten:

• Lijn 2 Breda, Haagse Beemden – Hoge Vucht
• Lijn 4 Breda, Princenhage – Haagse Beemden

Langzaam verkeer

In het plangebied zijn diverse oost-west verbindingen voor fietsers en wandelaars aanwezig. Tevens wordt het gebied door fietsers en wandelaars extensief gebruikt.

3.8.2 Geluid     

In de Landgoederenzone Haagse Beemden wordt het geluidklimaat voornamelijk bepaald door de omliggende woonwijk en de bijbehorende verkeersbewegingen. Lokaal wordt geluid geproduceerd door bedrijfsbronnen en af- en afvoerbewegingen naar de bedrijven, daarnaast de verkeersbewegingen van bewoners en de recreanten in het gebied.

Belangrijkste geluidgevoelige bestemmingen in en rond het plangebied zijn:

• Woningen: in de woonwijk in en rond het gebied;
• Voorzieningen: scholen, verzorgingshuizen, kinderdagverblijven;

In de Landgoederenzone Haagse Beemden ligt geen (provinciaal aangeduid) stiltegebied.

3.8.3 Luchtkwaliteit     

De luchtkwaliteit in het plangebied wordt voornamelijk bepaald door de achtergrondconcentratie. Lokale bronnen voor uitstoot van luchtverontreinigende stoffen zijn de wegen en de agrarische bedrijven (uitstoot vanuit stallen). De concentraties liggen ver beneden de wettelijke grenswaarden voor NO2 (stikstofdioxide), PM10, PM2,5 (fijnstof) (zie kaart van de NSL monitoringstool). Het aantal dagen per jaar dat de etmaalgemiddelde concentratie van PM10 groter is dan 50 microgram per kubieke meter lucht ligt eveneens ruimschoots onder de grenswaarde van 35 dagen per jaar.

3.8.4 Geur     

Geurbelasting is met name afkomstig van de dieren die op de agrarische percelen verblijven. Er zijn in het plangebied geen veehouderijen gelegen.

3.8.5 Lichthinder     

Het lichtklimaat in het plangebied wordt voornamelijk bepaald door de omliggende woonwijken (figuur 3.18). Daarnaast is er sprake van licht afkomstig van lokaal verkeer op de wegen rondom het plangebied.

Figuur 3.18: Lichtintensiteit nachtelijke licht Landgoederenzone Haagse Beemden (bron: ISS foto, RIVM, 2012, bron: www.atlasleefomgeving.nl)

3.8.6 Externe veiligheid     

In figuur 3.19 is een uitsnede van de risicokaart weergegeven, een indicatie van de risicobronnen in en rond het buitengebied:

• Risicovolle inrichtingen: geen, enkele verspreid liggende lokale bronnen (met name propaantanks);
• Transportroutes gevaarlijke stoffen: snelwegen A27, Wilheminakanaal, Markkanaal;
• Buisleidingen: aardgastransportleidingen.

Er zijn geen aandachtspunten / risico’s vanuit externe veiligheid in het plangebied bekend.

Figuur 3.19: Uitsnede risicokaart (bron: risicokaart Brabant)

4.2.1 Nationale Omgevingsvisie (NOVI)     

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) loopt vooruit op de inwerkingtreding van de Omgevingswet en vervangt op rijksniveau de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Uitgangspunt in de nieuwe aanpak is dat ingrepen in de leefomgeving niet los van elkaar plaatsvinden, maar in samenhang. Zo kunnen in gebieden betere, meer geïntegreerde keuzes worden gemaakt. Aan de hand van een toekomstperspectief op 2050 brengt de NOVI de langetermijnvisie van het Rijk in beeld.

In wat voor Nederland willen we graag leven in 2050. Als we alle wensen naast elkaar leggen, ontstaat het volgende beeld. We willen een land:

• dat gezond en klimaatbestendig is, met schone lucht, schoon water en een schone bodem en veel ruimte voor groen en water;
• met een uitstekend functionerende economie, die duurzaam en circulair is. Nauw verbonden met onze buurlanden en de rest van de wereld, als onderdeel van de internationale gemeenschap;
• waar het goed wonen en werken is. Met aangename en vitale steden en dorpen, en een productief en aantrekkelijk platteland;
• met uitstekende bereikbaarheid, waar iedereen snel en gemakkelijk van A naar B komt, met zo min mogelijk schadelijke uitstoot en overlast;
• waar we voldoende ruimte hebben om te kunnen bewegen, ontspannen en tot onszelf te komen; zowel in de stad als daarbuiten.
• dat veilig is en ons beschermt tegen overstromingen en andere gevaren;
• waar een goede balans is tussen gebouwde omgeving en open landschap, tussen natuur en cultuur, tussen land en water;
• dat openstaat voor verandering, en waar de kracht van zijn traditie, cultuur en identiteit wordt weerspiegeld in de inrichting van de leefomgeving.

Nationale belangen

Gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk zijn samen verantwoordelijk voor de fysieke leefomgeving. Sommige belangen en opgaven overstijgen het lokale, regionale en provinciale niveau en vragen om nationale aandacht. Dit worden 'nationale belangen' genoemd. Het Rijk heeft voor alle nationale belangen een zogenaamde systeem-verantwoordelijkheid. Voor een aantal belangen is het Rijk zelf eindverantwoordelijk, maar voor een groot aantal nationale belangen zijn dat de medeoverheden. De NOVI richt zich op die ontwikkelingen waarin meerdere nationale belangen bij elkaar komen, en keuzes in samenhang moeten worden gemaakt tussen die nationale belangen.

Toetsing plan

De NOVI streeft naar een duurzaam perspectief voor de leefomgeving. Dit bestemmingsplan maakt het mogelijk om agrarische gronden opnieuw te ontwikkelen als natuurgebied. In de NOVI is voor het overige geen concreet beleid op nationaal niveau geformuleerd dat van belang is voor dit bestemmingsplan. Het planvoornemen is op nationale schaal dermate kleinschalig dat er geen strijdigheid is met de uitgangspunten uit de NOVI of dat nationale belangen worden geschaad. Voor deze ontwikkeling vindt de afweging dat wordt voldaan aan de principes van een goede ruimtelijke ordening decentraal plaats, op grond van het provinciaal, regionaal en gemeentelijk beleid.

Conclusie

Het Rijksbeleid vormt geen belemmering voor uitvoering van voorliggend plan.

4.2.2 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR)     

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is op 13 maart 2012 in werking getreden. De SVIR geeft een totaalbeeld van het ruimtelijk- en mobiliteitsbeleid op rijksniveau. Zo beschrijft het kabinet in de SVIR in welke infrastructuurprojecten zij de komende jaren wil investeren en op welke manier de bestaande infrastructuur beter benut kan worden. Het Rijk geeft daarbij meer ruimte aan provincies en gemeenten om in te spelen op de eigen situatie, zelf beslissingen te nemen en geeft ruimte aan burgers en bedrijven voor initiatief en ontwikkeling.

In de SVIR schetst het Rijk de ambities voor concurrentiekracht, bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid tot 2040 (lange termijn) en doelen, belangen en opgaven tot 2028 (middellange termijn). De centrale visie wordt uiteengezet in drie hoofddoelstellingen voor de middellange termijn (2028), namelijk “concurrerend, bereikbaar en leefbaar & veilig”. Voor de drie rijksdoelen zijn de onderwerpen van nationaal belang benoemd waarmee het Rijk aangeeft waarvoor het verantwoordelijk is en waarop het resultaten wil boeken. De drie hoofddoelstellingen en 13 nationale belangen zijn:

1. Concurrentie: Vergroten van de concurrentiekracht door het versterken van de ruimtelijk-economische structuur van Nederland. Hiervoor zijn de volgende nationale belangen benoemd:
   1. Nationaal belang 1: Een excellent en internationaal bereikbaar vestigingsklimaat in de stedelijke regio’s met een concentratie van topsectoren;
   2. Nationaal belang 2: Ruimte voor het hoofdnetwerk voor (duurzame) energievoorziening en de energietransitie;
   3. Nationaal belang 3: Ruimte voor het hoofdnetwerk voor vervoer van (gevaarlijke) stoffen via buisleidingen;
   4. Nationaal belang 4: Efficiënt gebruik van de ondergrond.

2. Bereikbaarheid: Verbeteren, instandhouden en ruimtelijk zeker stellen van de bereikbaarheid. Hiervoor zijn de volgende nationale belangen benoemd:
   1. Nationaal belang 5: Een robuust hoofdnetwerk van weg, spoor- en vaarwegen rondom en tussen de belangrijkste stedelijke regio’s inclusief de achterlandverbindingen;
   2. Nationaal belang 6: Betere benutting van de capaciteit van het bestaande mobiliteitssysteem van weg, spoor- en vaarweg;
   3. Nationaal belang 7: Het instandhouden van de hoofdnetwerken van weg, spoor- en vaarwegen om het functioneren van de netwerken te waarborgen.

3. Leefbaar & Veilig: Waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden behouden zijn:
   1. Nationaal belang 8: Verbeteren van de milieukwaliteit (lucht, bodem, water) en bescherming tegen geluidsoverlast en externe veiligheidsrisico’s;
   2. Nationaal belang 9: Ruimte voor waterveiligheid, een duurzame zoetwatervoorziening en klimaatbestendige stedelijke (her) ontwikkeling;
   3. Nationaal belang 10: Ruimte voor behoud en versterking van (inter)nationale unieke cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteiten;
   4. Nationaal belang 11: Ruimte voor een nationaal netwerk van natuur voor het overleven en ontwikkelen van flora- en faunasoorten;
   5. Nationaal belang 12: Ruimte voor militaire terreinen en activiteiten

De rijksverantwoordelijkheid voor het systeem van goede ruimtelijke ordening is zonder hoofd- doelstelling, als afzonderlijk belang opgenomen:

1. Nationaal belang 13: Zorgvuldige afwegingen en transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke plannen.

Naast de drie hoofddoelen wordt een zorgvuldig gebruik van de schaarse ruimte bevorderd. Hiervoor is de ladder voor duurzame verstedelijking geïntroduceerd. Dat betekent: eerst kijken of er vraag is naar een bepaalde nieuwe ontwikkeling, vervolgens kijken of het bestaande stedelijk gebied of bestaande bebouwing kan worden hergebruikt en mocht nieuwbouw echt nodig zijn, dan altijd zorgen voor een optimale inpassing en multimodale bereikbaarheid. Bovendien worden nieuwe activiteiten altijd zoveel mogelijk geconcentreerd in het bestaand bebouwd gebied, aansluitend op bestaand bebouwd gebied of in nieuwe clusters van bebouwing daarbuiten.

Voor deze 13 belangen en het aspect van duurzame verstedelijking is het Rijk verantwoordelijk en wil het resultaten boeken. Buiten deze 13 belangen hebben decentrale overheden beleidsvrijheid. De nationale belangen zijn veelal juridisch geborgd in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (hierna: Barro), de Regeling algemene regels ruimtelijke ordening (hierna: Rarro) of het Besluit ruimtelijke ordening (Bro).

Toetsing plan

De ontwikkeling is als relatief kleinschalig aan te merken; echter levert het voornemen een bijdrage aan het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving, zoals beschreven onder c. punt 3 en 4. Het plangebied is niet gelegen in een gebied waarvoor van rijkswege een ruimtereservering geldt.

Conclusie

Het Rijksbeleid vormt geen belemmering voor uitvoering van voorliggend plan.

4.2.3 Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro)     

De nationale belangen uit de structuurvisie die juridische borging vragen zijn in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) opgenomen. Het Barro is op 30 december 2011 deels in werking getreden met enkele onderwerpen aangevuld per 1 oktober 2012. Voortaan moeten gemeenten bij het vaststellen van bestemmingsplannen, wijzigings- of uitwerkingsplannen, maar ook bij projectuitvoeringsbesluiten (Crisis- en herstelwet) en bij de verlening van de omgevingsvergunningen op grond van artikel 2.12 lid 1 sub a en onder 3 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) rekening houden met het Barro.

In het Barro wordt een aantal projecten, die van Rijksbelang zijn, genoemd en met behulp van digitale kaartbestanden exact ingekaderd. Per project worden vervolgens regels gegeven, waaraan bestemmingsplannen moeten voldoen.

Onderwerpen waarvoor het Rijk ruimte vraagt zijn:

1. de mainportontwikkeling van Rotterdam;
2. de bescherming van de waterveiligheid in het kustfundament en in en rond de grote rivieren;
3. de bescherming en behoud van de Waddenzee;
4. de bescherming en behoud van enkele werelderfgoederen, zoals de Beemster, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam;
5. de uitoefening van defensietaken;

In de loop van 2012 is het Barro aangevuld met de ruimtevraag voor de onderwerpen:

1. veiligheid rond rijksvaarwegen;
2. toekomstige uitbreiding van hoofd(spoor)wegennet;
3. de elektriciteitsvoorziening;
4. de ecologische hoofdstructuur (EHS);
5. de veiligheid en bescherming van primaire waterkeringen buiten het kustfundament;
6. toekomstige rivierverruiming langs de Maas;
7. verstedelijking in het IJsselmeer;
8. duurzame verstedelijking.

Het kabinet heeft de keuze voor deze onderwerpen gemaakt in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Door de nationale belangen vooraf in bestemmingsplannen te borgen, wordt met het Barro bijgedragen aan versnelling van de besluitvorming bij ruimtelijke ontwikkelingen van nationaal belang en vermindering van de bestuurlijke drukte. De bedoeling is duidelijk: belemmeringen die de realisatie van de genoemde projecten zouden kunnen frustreren of vertragen worden door het Barro op voorhand onmogelijk gemaakt. Dat zal inderdaad kunnen leiden tot een versnelde uitvoering van die projecten. Daar staat tegenover dat gemeenten die een bestemmingsplan opstellen dat raakt aan een belang van één van de projecten in het Barro, nauwkeurig de regelgeving van het Barro moeten checken. Gebeurt dat niet, dan bestaat het risico op een reactieve aanwijzing van Gedeputeerde Staten of van de Minister. Het effect daarvan is dat bepaalde onderdelen van het bestemmingsplan niet in werking treden.

De Regeling algemene regels ruimtelijke ordening (Rarro) geeft op onderdelen een nadere uitwerking van de nationale belangen ‘toekomstige uitbreiding van hoofd(spoor)wegennet’ en ‘de ecologische hoofdstructuur' en voor de regeling met betrekking tot radars voor militaire luchtvaart.

Beoordeling

Er worden geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk gemaakt met onderhavig bestemmingsplan die in strijd zijn met één van de nationale belangen. Onderhavige ontwikkeling is dus in overeenstemming met het Barro.

Conclusie

Geconcludeerd kan worden dat het Barro en Rarro niet van invloed zijn op onderhavig plan.

4.3.1 Omgevingsvisie Noord-Brabant     

Net als het Rijk beschikt de provincie Noord-Brabant vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet over een omgevingsvisie: de Brabantse Omgevingsvisie. Deze visie is in december 2018 vastgesteld door provinciale staten van Noord-Brabant. De Brabantse Omgevingsvisie bevat de ambities van de provincie Noord-Brabant voor de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving in de periode tot 2050. De omgevingsvisie bevat geen sectorale beleidsdoelen, die doelen zijn nog steeds opgenomen in bijvoorbeeld de Structuurvisie ruimtelijke ordening (SVRO). Bij een eventuele strijdigheid tussen de SVRO en de omgevingsvisie is de omgevingsvisie leidend.

De Brabantse Omgevingsvisie zet in op behouden en verdere ontwikkeling van een veilige, gezonde en duurzame fysieke leefomgeving. De provincie richt zich met de Brabantse Omgevingsvisie op vier hoofdopgaven:

1. De energietransitie.
2. Ontwikkeling van een Noord-Brabant dat om kan gaan met klimaatverandering.
3. Noord-Brabant als slimme netwerkstad.
4. Behouden en verder ontwikkelen van een concurrerende en duurzame economie.

Net als het Rijk streeft de provincie met de Brabantse Omgevingsvisie naar een manier van het benaderen van initiatieven in de fysieke leefomgeving die uitgaat van vertrouwen en het gezamenlijk met publieke en private partijen zoeken naar mogelijkheden om een initiatief te realiseren. Daarbij moeten initiatieven een bijdrage leveren aan de kwaliteit van de fysieke leefomgeving.

Beoordeling

Het bestemmingsplan maakt de ontwikkeling van agrarische gronden naar natuurgebied mogelijk. Er worden geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk gemaakt met onderhavig bestemmingsplan die in strijd zijn met één van de belangen van de Omgevingsvisie Noord-Brabant. Onderhavige ontwikkeling is dus in overeenstemming met de Omgevingsvisie Noord-Brabant.

Conclusie

Het Provinciale beleid vormt geen belemmering voor uitvoering van voorliggend plan.

4.3.2 Interim omgevingsverordening Noord-Brabant     

Op 25 oktober 2019 is de Interim omgevingsverordening (hierna: Iov) Noord-Brabant vastgesteld. De Iov is op 5 november 2019 in werking getreden en betreft een samenvoeging van verschillende regelingen op provinciaal niveau met betrekking tot de fysieke leefomgeving. Dit betekent dat de regels betrekking hebben op milieu, natuur, ruimtelijke ordening, water, bodem en wegen. Sinds eind 2019 is de provinciale Iov een aantal keren gewijzigd. De Iov heeft de Verordening ruimte Noord-Brabant, de Provinciale milieuverordening, de Verordening natuurbescherming, de Verordening water, de Verordening ontgrondingen en de Verordening wegen vervangen. De Iov is beleidsneutraal van karakter. Dat betekent dat de regels uit de voorheen geldende verordeningen zijn gehandhaafd met het daarbij horende beschermingsniveau, en dat er in beginsel geen beleidswijzigingen zijn doorgevoerd. Er zijn alleen inhoudelijke wijzigingen doorgevoerd als die rechtstreeks voortvloeien uit vastgesteld beleid, bijvoorbeeld uit de Omgevingsvisie Noord-Brabant.

Rechtstreeks werkende regels voor burgers en bedrijven

In hoofdstuk 2 van de Iov staan rechtstreeks werkende regels voor burgers en bedrijven. Er gelden onder andere rechtstreeks werkende regels voor activiteiten in grondwaterbeschermingsgebieden en stiltegebieden, voor activiteiten rond provinciale wegen, voor ontgrondingen en voor handelingen die te maken hebben met bepaalde beschermde dier- en plantensoorten. Ook voor het kappen van houtopstanden buiten de bebouwde kom en voor veehouderijen gelden rechtstreeks werkende regels.

Instructieregels voor gemeenten

In hoofdstuk 3 van de Iov zijn instructieregels voor gemeenten opgenomen. De instructieregels zijn overgenomen uit de Verordening ruimte Noord-Brabant en gelden voor bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen waarmee van het bestemmingsplan wordt afgeweken. De regels zijn een doorvertaling van het provinciaal beleid uit de Structuurvisie ruimtelijke ordening en de Omgevingsvisie Noord-Brabant.

Werkingsgebieden binnen het plangebied

Alle regels van de Interim omgevingsverordening zijn gekoppeld aan werkingsgebieden die op de kaart van de verordening zijn weergegeven. Voor de toepassing van de regels in hoofdstuk 3 van de verordening is Brabant onderverdeeld in drie werkingsgebieden: het Natuur Netwerk Brabant (NNB), het stedelijk gebied en het landelijk gebied. Binnen het landelijk gebied wordt nader onderscheid gemaakt in de werkingsgebieden gemengd landelijk gebied en groenblauwe mantel. Daarnaast gelden voor een groot aantal regels specifieke werkingsgebieden, bijvoorbeeld voor de gebieden waar verstedelijking afweegbaar is, voor de ecologische verbindingszones en voor de gebieden waar extra beperkingen gelden voor veehouderijen.

Beoordeling

Landelijk gebied

Binnen het plangebied is een aantal percelen aangeduid als landelijk gebied. Voorliggend bestemmingsplan maakt de ontwikkeling van agrarische gronden naar natuurgebied mogelijk op deze percelen. Deze ontwikkeling is in lijn met de in de verordening gestelde eisen aan het landelijk gebied.

Cultuurhistorisch waardevol gebied

Voorliggend bestemmingsplan maakt de ontwikkeling van agrarische gronden naar natuurgebied mogelijk in cultuurhistorisch waardevol gebied. Deze ontwikkeling is in lijn met de in de verordening gestelde eisen aan het cultuurhistorisch waardevol gebied.

Conclusie

Het Provinciale beleid vormt geen belemmering voor uitvoering van voorliggend plan.

4.3.3 Omgevingsverordening Noord-Brabant     

Op 23 maart 2021 heeft Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant het ontwerp van de Omgevingsverordening Noord-Brabant vastgesteld. Met ingang van 9 april 2021 is het ontwerp in het kader van de zienswijze- en overlegprocedure gedurende zes weken ter inzage gelegd. De Omgevingsverordening wordt vastgesteld zodra de Omgevingswet in werking treedt, dat is naar verwachting op 1 januari 2024. Voorliggend bestemmingsplan Landgoederenzone Haagse Beemden is, gezien de status van bovengenoemde Omgevingsverordening (ontwerp), gebaseerd op de provinciale Interim Omgevingsverordening (zie paragraaf 4.3.3).

4.4.1 Omgevingsvisie Breda 2040     

Op 10 maart 2021 heeft de gemeenteraad het ontwerp Omgevingsvisie Breda vastgesteld. Het document is vervolgens in het kader van de zienswijzeprocedure ter inzage gelegd. Mogelijk vindt de komende tijd voor het buitengebied nog aanvulling/uitwerking van de Omgevingsvisie plaats. Met de Omgevingsvisie Breda 2040 als kompas werkt de gemeente samen met de stad, dorpen en regio aan de grote opgaven voor de fysieke leefomgeving om zo te komen tot een sterker en veerkrachtiger Breda. De Omgevingsvisie bevat ambities, doelen en opgaven. De gemeente wil het buitengebied vitaal houden. Dit wordt gedaan door het landschap aantrekkelijk en toegankelijk te houden en boeren de mogelijkheid te geven op duurzame wijze hun boterham te verdienen. Agrarische ondernemers worden gekoesterd, want zij voorzien ons van voedsel en beheren ons landschap. Maar zij worden ook uitgedaagd om te verduurzamen en/of waarde toe te voegen aan natuur en landschap. In beginsel wordt terughoudend omgegaan met het toestaan van extra bouw- en gebruiksmogelijkheden of nieuwe ontwikkelingen in het buitengebied. Tegelijkertijd is het niet wenselijk om het buitengebied op slot te zetten. Dit schaadt immers de vitaliteit van het buitengebied en werkt leegstand in de hand. Om de vitaliteit te behouden en te bevorderen en om leegstand van agrarisch vastgoed tegen te gaan, worden in het kader van verbrede landbouw en Voormalige Agrarische Bebouwing (VAB)-beleid diverse ontwikkelingen mogelijk gemaakt. Uitgangspunt hierbij is dat de ontwikkelingen meerwaarde hebben op het gebied van vitaliteit en verduurzaming en passen binnen de landschappelijke kwaliteit van een gebied.

In het buitengebied geldt de Landschapsinvesteringsregeling. De agrariërs, de bewoners en andere ondernemers en gebruikers in het buitengebied zijn verplicht om bij een ruimtelijke ontwikkeling die niet rechtstreeks in het bestemmings-/omgevingsplan past, te investeren in een kwaliteitsverbetering van het landschap. Dit principe is afkomstig uit provinciale regelgeving en is erop gericht om het groene en open karakter van het buitengebied te beschermen en te bevorderen, zonder daarbij het gebied op slot te zetten.

Met het eerdergenoemde VAB-beleid wil de gemeente agrariërs een perspectief bieden en ontstaan tevens kansen om de omgevingskwaliteiten in het buitengebied te versterken. Dit wordt gedaan door middel van een methodiek die beschrijft hoe omgegaan wordt met vrijkomende agrarische bebouwing (en erven). Het wordt gebruikt als instrument in het gesprek met initiatiefnemers over de ontwikkelkansen die passen bij het landschap maar ook bij de opgaven en ambities voor het buitengebied.

Ook op het gebied van natuur heeft de gemeente ambities gesteld. De gemeente neemt maatregelen om de vitaliteit van de natuur te vergroten. De biodiversiteit binnen de gemeente Breda wordt versterkt. Daarbinnen zijn vier doelen onderscheiden, waarvan de realisatie van het Natuurnetwerk Brabant en het Gemeentelijk Natuurnetwerk, de realisatie van de Kaderrichtlijn Waterdoelen 2027 en het versterken van de biodiversiteit in het agrarisch gebied relevant zijn voor het buitengebied. Wat dit laatste betreft wordt bijvoorbeeld subsidie verleend voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer.

Beoordeling

Het bestemmingsplan maakt de ontwikkeling van agrarische gronden naar natuurgebied mogelijk. Er worden geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk gemaakt met onderhavig bestemmingsplan die in strijd zijn met één van de belangen van de Omgevingsvisie Breda. Onderhavige ontwikkeling is dus in overeenstemming met de Omgevingsvisie Breda.

Conclusie

Het gemeentelijk beleid vormt geen belemmering voor uitvoering van voorliggend plan.

1.1 Plan:     

het bestemminsgplan Landgoederenzone Haagse Beemden met identificatienummer NL.IMRO.0758.BP2022217005-ON01 van de gemeente Breda;

1.2 Aanduiding     

een geometrisch bepaald vlak of figuur, waarmee gronden zijn aangeduid, waar ingevolge de planregels regels worden gesteld ten aanzien van het gebruik en/of het bebouwen van deze gronden;

1.3 Aanduidingsgrens     

de grens van een aanduiding indien het een vlak betreft;

1.4 Abiotische waarden     

waarden in verband met het abiotische milieu (niet levende natuur), in de vorm van specifieke aardkundige en/of hydrologische kenmerken en eventueel op basis daarvan aanwezige mogelijkheden voor ontwikkeling van specifieke natuurwaarden;

1.5 Agrarisch bedrijf     

een bedrijf dat gericht is op het voortbrengen van producten door middel van het telen van gewassen en/of het houden van dieren;

1.6 Archeologische waarden     

waarden die bestaan uit de aanwezigheid van een bodemarchief met sporen van vroegere menselijke bewoning en/of grondgebruik daarin, en die als zodanig van wetenschappelijk belang zijn en het cultuurhistorisch erfgoed vertegenwoordigen;

1.7 Bebouwing     

één of meer gebouwen en/of bouwwerken, geen gebouwen zijnde;

1.8 Bestemmingsgrens     

de grens van een bestemmingsvlak;

1.9 Bestemmingsplan     

de geometrisch bepaalde planobjecten als vervat in het GML-bestand NL.IMRO met bijbehorende regels, toelichting en bijlagen;

1.10 Bestemmingsvlak     

een geometrisch bepaald vlak met eenzelfde bestemming;

1.11 Bouwen     

het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk alsmede het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen van een standplaats;

1.12 Bouwgrens     

de grens van een bouwvlak;

1.13 Bouwvlak     

een geometrisch bepaald vlak, waarmee de gronden zijn aangeduid waar ingevolge de regels bepaalde gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde zijn toegelaten;

1.14 Bouwwerk     

elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, welke hetzij direct of indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond;

1.15 Extensief recreatief medegebruik     

recreatief medegebruik van gronden, zoals wandelen, fietsen, varen en daarmee gelijk te stellen activiteiten (met uitzondering van rust- en picknickplaatsen met bijbehorend meubilair), dat geen specifiek beslag legt op de ruimte, behoudens ruimtebeslag door voet-, fiets- en ruiterpaden en die in hoofdzaak gericht zijn op natuur- en landschapsbeleving;

1.16 Gebouw     

elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke, overdekte, geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt;

1.17 Het plan     

het bestemmingsplan Landgoederenzone Haagse Beemden van de gemeente Breda

1.18 Landschapselementen     

landschappelijk, cultuurhistorische en natuurlijk waardevolle elementen in het landschap zoals onder andere houtopstanden, houtwallen en singels of andere natuurlijke elementen anders dan opgaande beplanting zoals moerasjes, poelen en steilranden welke geen agrarische productiefunctie hebben;

1.19 Ruimtelijke kwaliteit     

kwaliteit van een gebied dat bepaald wordt door de mate waarin sprake is van gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde;

1.20 Verbeelding     

de verbeelding (plankaart) van het bestemmingsplan Haagse Beemden zoals vervat in het GML-bestand NL.IMRO.0758.BP2022217005-ON01 met bijbehorende regels (en eventuele bijlagen);

1.21 Verhard     

verharding bestaande uit baksteen, tegels, beton en/of asfalt, alsmede daarmede vergelijkbare vaste/gesloten materialen al dan niet voorzien van een bindmiddel, zoals cement.

2.1 (bouw)hoogte van een bouwwerk     

vanaf het peil tot aan het hoogste punt van een gebouw of van een bouwwerk, geen gebouw zijnde, met uitzondering van ondergeschikte bouwonderdelen, zoals schoorstenen, antennes en naar de aard daarmee gelijk te stellen bouwonderdelen;

2.2 Oppervlakte van een bouwwerk     

tussen de buitenwerkse gevelvlakken en/of het hart van de scheidingsmuren, neerwaarts geprojecteerd op het gemiddelde niveau van het afgewerkte bouwterrein ter plaatse van het bouwwerk;

2.3 Ondergeschikte bouwdelen     

bij de toepassing van het bepaalde ten aanzien van het bouwen worden ondergeschikte bouwdelen, als plinten, pilasters, kozijnen, gevelversieringen, ventilatiekanalen, schoorstenen, gevel- en kroonlijsten, luifels, erkers, balkons en overstekende daken buiten beschouwing gelaten, mits de overschrijding van bouw- c.q. bestemmingsgrenzen niet meer dan 0,50 meter bedraagt.

3.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor Agrarisch met waarden- Natuur- en Landschapswaarden aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. duurzaam agrarisch grondgebruik en agrarische bedrijfsuitoefening die is afgestemd op behoud van landschappelijke en natuurlijke waarden in samenhang met de waterhuishouding;
2. behoud, herstel en/of ontwikkeling van natuurlijke, landschappelijke, cultuurhistorische en abiotische waarden;
3. water;
4. extensief recreatief medegebruik;
5. ter plaatse van de aanduiding 'specifiek vorm van sport - paardenbak' een paardenbak.

3.2 Bouwregels     

Op of in de tot Agrarisch met waarden- Natuur- en Landschapswaarden bestemde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde worden gebouwd ten dienste van de genoemde bestemming met dien verstande dat:

1. de oppervlakte van bouwwerken, geen gebouwen zijnde voor wat betreft:
   1. de paardenbak ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van sport - paadenbak' maximaal 800 m² mag bedragen.
2. de bouwhoogte van bouwwerken, geen gebouwen zijnde voor wat betreft:
   1. terreinafscheidingen ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van sport - paadenbak' maximaal 2 meter en buiten deze aanduiding maximaal 1.50 meter mag bedragen;
   2. bouwwerken voor voerkuilen maximaal 2,5 meter mag bedragen;
   3. het overige maximaal 2 meter mag bedragen;

3.3 Specifieke gebruiksregels     

De tot 'Agrarisch met waarden- Natuur- en landschapswaarden' bestemde gronden mogen uitsluitend worden gebruikt ten dienste van de genoemde bestemming, met dien verstande dat:

1. ter plaatse van de aanduiding 'paardenbak' maximaal één paardenbak is toegestaan.

3.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

Ten aanzien van het uitvoeren van werken en/of werkzaamheden is het bepaalde in artikel 12, lid 12.1 van toepassing.

4.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor Natuur aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. de duurzame instandhouding van natuur;
2. behoud, herstel en/of ontwikkeling van de aan de natuurgebieden eigen zijnde natuur- en hydrologische waarden;
3. behoud of versterking van de landschappelijke, cultuurhistorische en archeologische waarden;
4. extensief recreatief medegebruik;
5. waterhuishoudkundige doeleinden waaronder waterberging;
6. boomgaarden;

met daaraan ondergeschikt:

7. nutsvoorzieningen.

4.2 Bouwregels     

Op of in de tot Natuur bestemde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten dienste van de bestemming worden gebouwd, waarbij de hoogte niet meer dan 1.50 meter mag bedragen en in de vorm van voorzieningen voor het extensief recreatief medegebruik zoals zitgelegenheden.

4.3 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

Ten aanzien van het uitvoeren van werken en/of werkzaamheden is het bepaalde in artikel 12, lid 12.1 van toepassing.

5.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor Verkeer aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. wegen;
2. voet- en rijwielpaden;
3. groen waaronder ook de bermen langs wegen;
4. water;
5. ecologische verbindingen;

met daaraan ondergeschikt:

6. parkeren.

5.2 Bouwregels     

Op of in de tot Verkeer bestemde gronden mogen uitsluitend bouwwerken ten dienste van de bestemming, waaronder geluidbeperkende voorzieningen, straatmeubilair en lichtmasten worden gebouwd.

5.3 Specifieke gebruiksregels     

Voor het gebruik van de gronden en gebouwen is het bepaalde in artikel 8, lid 12.1 van toepassing.

6.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Leiding - Hoogspanning bovengronds' bestemde gronden zijn, behalve voor de andere daar voorkomende bestemming(en) mede bestemd voor aanleg, het beheer en instandhouding van een hoogspanningsverbinding; met de daarbij behorende

1. Masten en (veiligheids)voorzieningen

In geval van strijdigheid van bepalingen gaan de regels van dit artikel vóór de bepalingen die ingevolge andere artikelen op de desbetreffende gronden van toepassing zijn.

6.2 Bouwregels     

Voor het bouwen van bouwwerken gelden de volgende regels:

1. op of in de in dit artikel bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken ten behoeve van de hoogspanningsverbinding worden gebouwd;
2. op of in de in dit artikel bedoelde gronden zijn geen gebouwen en bouwwerken toegestaan, met uitzondering van bestaande (vergunde) gebouwen en bouwwerken;
3. indien bestaande gebouwen en/of bouwwerken worden vervangen, vernieuwd of veranderd is dit toegestaan indien de oppervlakte en hoogte niet worden vergroot en gebruik wordt gemaakt van de bestaande fundering.

6.3 Afwijken van de bouwregels     

Met een omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in lid 6.2 in die zin dat de in de basisbestemming(en) genoemde gebouwen of andere-bouwwerken worden gebouwd, mits:

1. geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan het veilig, betrouwbaar en duurzaam functioneren van de betreffende hoogspanningsleiding;
2. vooraf schriftelijk advies is verkregen van de betreffende netbeheerder.

6.4 Specifieke gebruiksregels     

Onder een strijdig gebruik met de bestemming wordt in ieder geval begrepen:

1. het gebruik van de gronden voor opslag van materiaal, stoffen of goederen;
2. een gebruik dat geen rekening houdt met een ongestoorde werking van de ondergrondse hoogspanningsleiding en de risico's die hiermee verbonden zijn.

6.5 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

7.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Leiding - Hoogspanning ondergronds' aangewezen gronden zijn, behalve voor de andere daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de aanleg, het beheer en instandhouding van een ondergrondse hoogspanningsverbinding met een maximum spanning van 150 kV met de daarbij behorende:

1. belemmeringenstrook;
2. voorzieningen ten behoeve van de bestemming.

7.2 Bouwregels     

Op de voor 'Leiding - Hoogspanning ondergronds' aangewezen gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, met een bouwhoogte van maximaal 3 meter ten dienste van de in lid 7.1 bedoelde bestemming worden gebouwd.

7.3 Afwijken van de bouwregels     

Met een omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in lid 7.2 voor het bouwen van bouwwerken, geen gebouwen zijnde, overeenkomstig de andere daar voorkomende bestemming(en), indien:

1. de belangen en de veiligheid van de betrokken hoogspanningsverbinding niet worden geschaad;
2. hieromtrent schriftelijk advies is verkregen van de leidingbeheerder.

7.4 Specifieke gebruiksregels     

Onder gebruik strijdig met de bestemming wordt in ieder geval begrepen het gebruik van gronden voor het permanent opslaan van goederen, (brandbare) stoffen en/of materialen.

7.5 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

8.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Waarde - Archeologie' aangewezen gronden zijn, naast de andere voor die gronden aangewezen bestemmingen (basisbestemming), tevens bestemd voor bescherming en veiligstelling van archeologische waarden ter plaatse.

8.2 Bouwregels     

1. De voor 'Waarde - Archeologie' aangewezen gronden mogen niet worden bebouwd.
2. In afwijking van lid a mogen, met inachtneming van het bepaalde in de andere bestemmingen:
   1. gebouwen worden gebouwd ter vervanging van bestaande gebouwen, waarbij de bestaande oppervlakte van het gebouw niet wordt vergroot of veranderd en ook de situering gelijk blijft en waarbij bijbehorende grondwerkzaamheden niet dieper gaan dan 0,30 meter ten opzichte van het bestaand maaiveld;
   2. bouwwerken worden gebouwd of uitgebreid tot een oppervlakte van maximaal 100 m².
3. Het bepaalde in lid a en b is niet van toepassing voor gebieden die zijn vrijgegeven middels een door het bevoegd gezag afgegeven selectiebesluit.

8.3 Afwijken van de bouwregels     

Burgemeester en wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in lid 8.2 indien op basis van een ingesteld archeologisch onderzoek kan worden aangetoond dat ter plaatse waar gebouwd gaat worden geen archeologische waarden als zodanig aanwezig zijn, dan wel dat er passende maatregelen zijn genomen om de aanwezige archeologische waarde veilig te stellen, zoals het aanbrengen van een beschermingslaag, het opgraven van de archeologische artefacten, het documenteren van de archeologische waarde of anders met het bevoegd gezag overeengekomen maatregelen

8.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

Ten aanzien van het uitvoeren van werken en/of werkzaamheden is het bepaalde in artikel 12, lid 12.1 van toepassing met dien verstande dat aan een vergunning voorwaarden kunnen worden verbonden indien uit voorafgaand archeologisch onderzoek de aanwezigheid van archeologische waarden is vastgesteld en het om zwaarwichtige redenen niet mogelijk is de archeologische waarden geheel te behouden. Geen omgevingsvergunning is vereist indien niet dieper dan 0,30 meter wordt ontgraven dan wel uit voorafgaand archeologisch onderzoek is gebleken dat geen archeologische waarden aanwezig zijn en door het aanleggen of het uitvoeren van de vergunningplichtige werken of werkzaamheden, dan wel de daaraan direct of indirect te verwachten gevolgen, geen archeologische waarden worden aangetast.

12.1 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen gebouw zijnde, of van werkzaamheden     

1. Verboden werkzaamheden

Het is verboden zonder of in afwijking van een omgevingsvergunning van burgemeester en wethouders binnen de bestemde of nader aangeduide gebieden, onder verwijzing naar de tabel van omgevingsvergunningen en gebruiksverboden, de navolgende werken en/of werkzaamheden uit te voeren of te doen uitvoeren:

Overzicht van werken en werkzaamheden

Bodem

1. het verlagen en/of egaliseren van de bodem, waaronder ook begrepen de aanleg van leidingen.
2. het ophogen van de bodem¹.
3. het diepploegen, diepwoelen of het uitvoeren van andere ingrepen in de bodem, allen dieper dan 0,30 meter.
4. het aanleggen en/of verharden van wegen en paden zoals bedrijfswegen, onderhoudspaden, paden voor dagrecreatief medegebruik, dan wel het aanbrengen van andere oppervlakteverhardingen, voor zover gelegen buiten de aanduiding 'bouwvlak'.
5. het aanbrengen van tijdelijk teeltondersteunend voorzieningen.

Beplanting/grondgebruik

6. het vellen of rooien van houtgewas als bos, houtsingels, boomgroepen en/of struwelen alsmede het verwijderen van landschapselementen als poelen, moerasjes en ruigten.
7. het beplanten van gronden met houtgewas (bos heesters) alsmede het aanleggen en/of aanplanten van landschapselementen.
8. het beplanten van gronden met opgaand (hout)gewas ten behoeve van sierteelt, boomteelt en/of landbouw.
9. het permanent omzetten van grasland in bouwland.

Water²

10. het graven, dempen, dan wel verdiepen, vergroten of anderszins herprofileren van vaarten, waterlopen, sloten en greppels.
11. het beïnvloeden van de grondwaterstand door de aanleg van een werk voor bemaling, onderbemaling of drainage.
12. het aanbrengen van kades of het wijzigen daarvan¹.

Voetnoten:

1. Alvorens te beslissen over een aanvraag voor een omgevingsvergunning horen burgemeester en wethouders het ter plaatse bevoegde gezag.

2. Deze werkzaamheden zijn uitsluitend vergunningplichtig voorzover daarbij landschappelijke waarden (aardkundig, cultuurhistorisch, visueel-ruimtelijk) en of natuurlijke waarden in het geding zijn. De waterhuishoudkundige aspecten zijn veiliggesteld via de Keur van het Waterbeheerplan.

Tabel omgevingsvergunningen en gebruiksverboden

+: toegestaan

A: omgevingsvergunning vereist

S: strijdig gebruik

2. Voorwaarde voor de omgevingsvergunning

Een omgevingsvergunning als bedoeld onder 12.1 onder I. Verboden werkzaamheden is slechts toelaatbaar, indien door die werken en/of werkzaamheden de natuur- en landschappelijke waarden en de cultuurhistorische en archeologische waarden op deze gronden niet in onevenredige mate worden aangetast, dan wel de mogelijkheden voor het behoud, de versterking en/of het herstel van die waarden niet in onevenredige mate worden verkleind en indien een afweging van de in het geding zijnde belangen, waaronder begrepen het verkeersbelang, tot uitkomst heeft, dat een omgevingsvergunning in redelijkheid niet kan worden geweigerd dan wel de in geval van de aanwezigheid van boven- of ondergrondse leidingen de betreffende leidingbeheerder een positief advies heeft afgegeven.

3. Toegestane werkzaamheden

Het bepaalde onder 12.1 onder I. Verboden werkzaamheden is niet van toepassing op:

1. werken en/of werkzaamheden van geringe omvang en uit planologisch oogpunt van ondergeschikt belang die gericht zijn op en noodzakelijk zijn voor het normale onderhoud en/of beheer van de gronden en/of de instandhouding van het gebied, waaronder begrepen de normale agrarische bedrijfsvoering, met uitzondering van het diepwoelen/diepploegen over een oppervlakte van meer dan 100 m2 binnen de dubbelbestemming Waarde-Archeologie, en de normale beheerswerkzaamheden door natuurbeherende instanties;
2. werken en/of werkzaamheden die onderdeel zijn van een door Gedeputeerde Staten in het kader van de landinrichting goedgekeurd plan van wegen en waterlopen of goedgekeurd landschapsplan;
3. het uitvoeren van werken, geen bouwwerken zijnde en werkzaamheden binnen de aanduiding 'bouwvlak' tenzij hieraan een dubbelbestemming is toegekend en op basis hiervan een vergunning is vereist;
4. werken en werkzaamheden die worden uitgevoerd in het kader van het inrichtingsplan zoals opgenomen als Bijlage 1 bij deze regels;
5. graafwerkzaamheden als bedoeld in de Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten en netwerken.

4. Gebruiksregels

Voor zover in de "Tabel omgevingsvergunningen" werken en/of werkzaamheden zijn aangeduid met de letter S is het verboden de betreffende werken en/of werkzaamheden uit te voeren of te laten uitvoeren binnen de aangegeven bestemmingen. Het aldaar uitvoeren of laten uitvoeren van de betreffende werken en/of werkzaamheden wordt in elk geval aangemerkt als strijdig gebruik.

12.2 Parkeren     

1. een omgevingsvergunning voor het bouwen, veranderen of uitbreiden van gebouwen en een omgevingsvergunning voor gebruik waarbij toepassing wordt gegeven aan de regels over afwijking van dit plan of voor gebruik dat in strijd is met de regels van dit plan wordt verleend, indien wordt aangetoond dat in voldoende mate wordt voorzien in ruimte voor het parkeren of stallen van auto’s en fietsen. Hierbij wordt rekening gehouden met de omvang van het gebouw en de activiteiten die plaatsvinden in het gebouw.
2. het parkeren of stallen van auto’s en fietsen dient plaats te vinden in, op of onder het gebouw, dan wel op of onder het onbebouwde terrein dat bij dat gebouw behoort.
3. het benodigde aantal parkeerplaatsen voor auto’s en fietsen wordt vastgesteld aan de hand van de Nota Parkeernormen Breda 2021. Als de Nota Parkeernormen Breda 2021 na vaststelling van dit plan wordt gewijzigd, dan moet worden voldaan aan die gewijzigde beleidsregels.
4. de onder a. genoemde parkeergelegenheid dient in stand te worden gehouden.
5. het college van Burgemeester en Wethouders kan met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaaldeonder a. indien:
6. voldaan wordt aan de voorwaarden die daarvoor gelden in de Nota Parkeernormen Breda 2021 of;
7. het voldoen aan de parkeernorm door bijzondere omstandigheden op overwegende bezwaren stuit.

12.3 Nadere eisen     

Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de bebouwing, ten behoeve van:

1. een samenhangend straat- en bebouwingsbeeld;
2. een goede woonsituatie;
3. de verkeersveiligheid;
4. de sociale veiligheid en
5. de gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gronden.

13.1 Overgangsrecht bouwwerken     

1. Een bouwwerk dat op het tijdstip van de inwerkingtreding van het bestemmingsplan aanwezig of in uitvoering is, dan wel gebouwd kan worden krachtens een bouwvergunning, en afwijkt van het plan, mag, mits deze afwijking naar aard en omvang niet wordt vergroot:

1. gedeeltelijk worden vernieuwd of veranderd;
2. na het teniet gaan ten gevolge van een calamiteit geheel worden vernieuwd of veranderd, mits de aanvraag van de bouwvergunning wordt gedaan binnen twee jaar na de dag waarop het bouwwerk is teniet gegaan.

2. Burgemeester en Wethouders kunnen eenmalig ontheffing verlenen van het bepaalde onder a en toestaan dat een eenmalige vergroting plaatsvindt van de inhoud van een bouwwerk met niet meer dan 10%.
3. Het bepaalde onder a en b is niet van toepassing op bouwwerken die weliswaar bestaan op het tijdstip van inwerkingtreding van het plan, maar zijn gebouwd in strijd met het daarvoor geldende plan, daaronder begrepen de overgangsbepaling van dat plan.

13.2 Overgangsrecht gebruik     

1. Het gebruik van gronden en bouwwerken dat bestond op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan en hiermee in strijd is, mag worden voortgezet.
2. Het is verboden het met het bestemmingsplan strijdig gebruik, bedoeld onder a te veranderen of te laten veranderen in een ander met dat plan strijdig gebruik, tenzij deze verandering de afwijking naar aard en omvang verkleind.
3. In het gebruik, bedoeld onder a, na de inwerkingtreding van het plan voor een periode langer dan een jaar wordt onderbroken, is het verboden dit gebruik daarna te hervatten of te laten hervatten.
4. Het bepaalde onder a is niet van toepassing op het gebruik dat reeds in strijd was met het voorheen geldende bestemmingsplan, daaronder begrepen de overgangsbepalingen van dat plan.