Beleving van het landschap

Heerhugowaard ligt op de rand van stedelijk en landelijk gebied. Grenzend aan de stedelijke agglomeratie van Alkmaar heeft Heerhugowaard een verrassend groene uitstraling door het groen in de wijken en het open landelijke gebied. Aan de zuid-westzijde is Heerhugowaard met de Stad van de Zon aan de buitenwijken van de stad Alkmaar verankerd. Aan de noord- en oostzijde overheerst de landelijke rust en weidsheid van het landelijk gebied. De geologische basis, natuurlijke ontwikkeling, en cultuurhistorische geschiedenis zijn nog herkenbaar in het huidige landschap van Heerhugowaard aanwezig.

Beeldkwaliteit is belangrijk in een landschap met identiteit. Identiteit verwijst naar de individualiteit en herkenbare eigenheid van het gebied als afzonderlijke eenheid (´het eigen gezicht´). De identiteit van een gebied wordt mede ontleend aan speciale landschappelijke kenmerken, opvallende bebouwing, kenmerkende functies, referenties aan historie en beeldbepalende elementen. In een prettige woon- en leefomgeving zijn goede oriëntatiemogelijkheden, en passen nieuwe ontwikkelingen binnen de lokale identiteit.

De identiteit van Heerhugowaard wordt bepaald door de historische ontwikkeling. In verschillende ontwikkelingsstadia is het dorp uitgegroeid tot de huidige stad. De verschillende stadia zijn nu nog steeds in het ruimtelijk beeld herkenbaar.

Van ooit een lagunemeertje is Heerhugowaard gegroeid tot een dorp dat zich met meer dan 50.000 inwoners ´met recht´ stad mag noemen. Na de drooglegging van het meer in de zeventiende eeuw, is Heerhugowaard binnen de ringvaart in een strak en rechthoekig patroon verkaveld. Dat patroon is nu nog terug te vinden in de aanleg van de woonwijken en werkgebieden, aan weerszijden van de Middenweg. Deze ´kwadranten´ kenmerken zich door een eigen, bij de betreffende tijd passende bouwstijl, vanaf de zestiger jaren tot nu. Voor deze grote uitbreidingen was Heerhugowaaard jarenlang een agrarisch dorp met lintbebouwing langs de Middenweg, de Veenhuizerweg, de Rustenburgerweg en de Jan Glijnisweg. Met de bouw van de Stad van de Zon komt nu, na jarenlange uitbreiding, een duidelijke grens aan de verstedelijking aan de zuidkant van Heerhugowaard, in de vorm van een naar de zon gedraaid laatste kwadrant.

Door (met uitzondering van De Draai en de Broekhorn) Heerhugowaard niet helemaal te laten verstedelijken tot aan de grenzen van de polder, heeft het gemeentebestuur de duidelijke keuze gemaakt om de kwaliteit en de identiteit van Heerhugowaard nu en in de toekomst te waarborgen. De openheid en de groene gordel van de buitengebieden van de gemeente zijn belangrijke waarden.

Het Heerhugowaard zoals we dat nu kennen is het uitgangspunt voor de structuurvisie. Om het ruimtelijke karakter te beschrijven, wordt gebruik gemaakt van de zogenoemde lagenbenadering. We delen de ruimte in drie lagen, namelijk de ondergrond, de landschappelijke structuur en de occupatie, ofwel de stedelijke inrichting.