BUITENSTAD

apeldoorn biedt ruimte

structuurvisie 2030

vastgesteld door de gemeenteraad op 30 mei 2013

structuurvisie 2030

vastgesteld door de gemeenteraad op 30 mei 2013

SAMENVATTING

Voor u ligt de structuurvisie ‘Apeldoorn biedt ruimte’. Een structuurvisie die zowel vernieuwend als vertrouwd aanvoelt. Vernieuwend, omdat nieuwe antwoorden nodig zijn voor de veranderingen die op dit moment in de samenleving spelen. Maar vertrouwd ook, omdat deze structuurvisie vooral de bestaande kwaliteiten van Apeldoorn centraal zet en hierop voortborduurt.

‘Apeldoorn biedt ruimte’ geeft een doorkijk tot 2030 en vervangt de structuurvisie voor het stedelijke gebied uit 2002 en de structuurvisie voor het landelijk gebied uit 1993. Daarmee ontstaat één structuurvisie voor Apeldoorn, voor zowel stad als land. Daarnaast kennen we nog structuurvisies voor een aantal dorpen en gebieden in de stad, zoals de binnenstad. Deze structuurvisies zijn vaak gedetailleerder van inhoud en blijven van kracht, voor zover ze niet strijdig zijn met de inhoud van deze nieuwe structuurvisie. Is dat wel het geval, dan gaat ‘Apeldoorn biedt ruimte’ voor. Dit geldt ook voor andere sectorale nota’s.

Deze structuurvisie is opgesteld op de overgang naar een echt andere tijd. De onzekerheid over de toekomst is groot. Blijft Apeldoorn groeien of worden we kleiner? Herstelt de economie zich of houdt de crisis nog lang aan? Zijn er nog winkels nodig of doen we straks alles via internet? En hoe ontwikkelen de energieprijzen zich? De toekomst zal voor veel verrassingen zorgen, grote en kleine, aangename en onaangename. Hoe reageren we daarop?

Het is onze overtuiging dat dit in elk geval niet moet met een dichtgetimmerd plan. De kans is groot dat we Apeldoorn dan op slot zetten en initiatieven en initiatiefnemers afschrikken. Deze structuurvisie doet daarom juist het omgekeerde. Door zo veel mogelijk (beleids)ruimte te bieden aan het onvoorspelbare, krijgt Apeldoorn de ruimte zich te blijven ontwikkelen. We nodigen daarom iedereen uit die een bijdrage kan leveren aan de leefkwaliteit van huidige en toekomstige Apeldoorners.

Ruimte bieden is niet vrijblijvend. We bieden ruimte binnen kaders. Allereerst door voort te bouwen op de belangrijkste kwaliteiten van de gemeente. Kwaliteiten die voor Apeldoorners wellicht bijna gewoon zijn, maar die Apeldoorn wel maken tot wat het is. In ‘Apeldoorn Buitenstad’ komen ze samen. Het begrip Buitenstad maakt een einde aan discussies of Apeldoorn een stad is (of zou moeten zijn) of juist een groot dorp. Apeldoorn is beide en biedt de leefkwaliteit van beide. Net als op veel andere terreinen het beste van twee werelden wordt geboden:

• het beste van stad én landschap, doordat wonen, werken en voorzieningen in Apeldoorn sterk verweven zijn met een hoogwaardig landschap;
• het beste van modern én historisch, door grote variatie aan vooral naoorlogse, ruim opgezette wijken en buurten en de vele moderne architectuur. Maar Apeldoorn heeft ook cultuurhistorische rijkdom, met bekende iconen als Paleis het Loo en radio Kootwijk;
• het beste van een centrale ligging én wonen in de luwte, doordat het grote aanbod van centrumstedelijke en regionale voorzieningen samengaat met de rust, ruimte en veiligheid van overzichtelijke buurten en dorpen;
• het beste van bereikbaarheid én nabijheid, doordat een goede ontsluiting met andere stedelijke regio’s samengaat met een ruim aanbod van dagelijkse voorzieningen om de hoek;
• het beste van een solide én vernieuwende economie, waarin een brede economische basis wordt gecombineerd met een sterk innovatief vermogen.

Dit alles typeert ook de Apeldoorner, die stedeling en dorpeling tegelijk is. Trots op de groene omgeving en betrokken. Met een grote zelfwerkzaamheid als het gaat om het klussen aan eigen woning en tuin.

De kwaliteiten van de Buitenstad vormen samen het fundament van de structuurvisie. Denk aan de Veluwe, de beken, sprengen en enken, de fijnmazige voorzieningenstructuur, het Weteringengebied, de spoor- en snelwegen en de parken & lanen. Zij maken Apeldoorn tot Buitenstad.

Het fundament van Apeldoorn koesteren we en willen we versterken. Want alleen daardoor houden we de leefkwaliteit op peil en blijven we aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven. Beheer en vernieuwing van het fundament is de belangrijkste opgave van de structuurvisie. We stellen er hoge kwaliteitseisen aan en willen er zelf in blijven investeren. Want Apeldoorn wil niet alleen Buitenstad zijn, we willen het ook blijven! Het fundament van de Buitenstad komt aan bod in paragraaf 4.1.

Om Buitenstad te blijven, formuleren we in deze structuurvisie vier ambities (zie hoofdstuk 3). Het zijn vier ‘eerlijke’ ambities, die voortbouwen op wat Apeldoorn grotendeels al is en waar we sterk in zijn. Deze ambities staan centraal in alles wat we doen. Ze zijn samen te vatten onder de kopjes:

• comfortabele gezinsstad;
• toeristisch toplandschap;
• veelzijdige economie;
• locale duurzaamheid.

Aan deze ambities moeten we samen bouwen. Daarvoor hebben we andere partijen nodig. De ideeën die we er als gemeente nu over hebben, staan verbeeld op een viertal kanskaarten. Die hebben geen juridische status, maar vormen onze uitnodiging om met initiatiefnemers in gesprek te gaan. Wat wilt u, waar ziet u kansen? Kunnen we samen ambities dichterbij brengen? De kanskaarten staan in deel 2 van deze structuurvisie.

Deze structuurvisie is een uitnodiging. Een uitnodiging aan de samenleving om Apeldoorn mooier te maken. ‘Apeldoorn biedt ruimte’ staat voor ruimte bieden aan ideeën en initiatieven die passen bij de Buitenstad. Want wat de toekomst ook brengen zal, de overheid kan de samenleving niet alleen maken. Wij zullen daarbij faciliteren en ondersteunen. Buiten het fundament van de Buitenstad bieden we hiervoor veel handelingsvrijheid, bijvoorbeeld door flexibel te bestemmen. De bijdrage aan de Buitenstad die we vragen is verwoord in vijf simpele principes. Niet om aan te toetsen, maar om te inspireren. Zie hiervoor paragraaf 4.2.

Maar niet alles gaat vanzelf. In sommige delen van Apeldoorn spelen ingewikkelde vernieuwingsopgaven. Opgaven die belangrijk zijn voor Apeldoorn als geheel en waarbij we vaak een stapje harder moeten lopen om iets van de grond te krijgen. Om bijvoorbeeld partijen bij elkaar te krijgen, om plannen te ontwikkelen of om de benodigde investeringen bij elkaar te krijgen. In de structuurvisie worden die opgaven ‘dynamo’s’ genoemd. Want ook dynamo’s moet je eerst in beweging krijgen, voordat ze energie gaan opleveren. Het centrumgebied van Apeldoorn, de centrale delen van de Kanaalzone en kleinschalige herstructurering van wijken, buurten en dorpen zijn voorbeelden. Zie hiervoor paragraaf 4.3. Als gemeente nemen we in de dynamo’s de regierol op ons. In de dynamo’s ligt ook programmatisch onze hoogste prioriteit. De verdere invulling ervan zullen we samen met initiatiefnemers bepalen.

Tot slot de uitvoering. In deze structuurvisie staat inspireren en uitnodigen van anderen centraal. Maar Apeldoorn investeert natuurlijk zelf ook. Investeringen in het fundament van de Buitenstad dragen bij aan het versterken van de marktwaarde van Apeldoorn. Daarvoor vragen we ook iets terug. Daarover gaat paragraaf 5.2. Sommige bijdragen zijn verplicht, andere vrijwillig. Maar het gaat ons er om dat de vrijwillige bijdragen (Wro 6.24.1.a) in de pas lopen met wat de markt kan dragen. Daarom worden deze bedragen regelmatig geactualiseerd, net als het bijbehorende investeringsprogramma.

Aan deze structuurvisie hebben velen bijgedragen. Niet alleen veel verschillende disciplines binnen de gemeente, maar ook veel partijen van ‘buiten’. De meeste hebben dat zonder enige vergoeding gedaan. Dat zegt iets over hun grote betrokkenheid bij Apeldoorn en bij deze structuurvisie. Daarvoor zijn we iedereen zeer dankbaar. Het sterkt ons in de gedachte dat we samen met anderen Apeldoorn Buitenstad mooier en beter maken!

INHOUD

SAMENVATTING 5

deel 1: visie

1. STRUCTUURVISIE

1.1 Andere tijden 13

1.2 Andere gemeente 14

1.3 Andere structuurvisie 15

2. APELDOORN

2.1 Het beste van twee werelden 19

2.2 Stad én landschap 21

2.3 Modern én historisch 21

2.4 Centraal én in de luwte 23

2.5 Bereikbaar én nabij 24

2.6 Solide én vernieuwend 25

3. AMBITIES

3.1 Buitenstad Apeldoorn 27

3.2 Comfortabele gezinsstad 27

3.3 Toeristisch toplandschap 29

3.4 Veelzijdige economie 30

3.5 Locale duurzaamheid 31

4. BUITENSTAD

4.1 Fundament van de buitenstad 35

4.2 Principes voor ontwikkeling 39

4.3 Dynamo’s voor vernieuwing 41

5. STRATEGIE

5.1 Inzet op maat 47

5.2 Kostenverhaal 48

5.3 De weg naar succes 50

deel 2: uitvoering

I. KANSKAARTEN 1.0 53 II. UITVOERINGSPROGRAMMA 1.0 59

bijlagen

A. proces 63

B. literatuurlijst 65