Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

■

■

■

■

■

De Lagenbenadering

5.1 Inleiding

In hoofdstuk 3 en op de kaarten hebben wij voor de regio’s Noord-Kennemerland, Kop en West-

Friesland onze visie gegeven over Noord-Holland Noord voor de lange termijn. De horizon gaat tot

2030.

Als opstap naar de verwezenlijking van dit beleid geven wij in dit hoofdstuk onze beleidslijnen voor de

middellange termijn waarbij wij als horizon aanhouden ca. 2014.

Rond 2014 zullen wij dit Ontwikkelingsbeeld evalueren en eventueel herzien.

In ons ruimtelijk beleid hebben wij ons mede gebaseerd op de lagenbenadering, omdat die structuur

geeft aan de voorgestelde ruimtelijke ontwikkelingen. De lagenbenadering gaat uit van een ruimtelijke

werkelijkheid die in drie denkbeeldige lagen kan worden uiteengelegd. Het gaat daarbij om de lagen

van de fysieke ondergrond, de verbindingsnetwerken en het occupatiepatroon. Hét kenmerk van deze

lagen is dat ze verschillende ‘snelheden’ hebben. De sociale en maatschappelijke ontwikkelingen gaan

veel sneller en zijn veel veranderlijker dan de veranderingen in of toevoegingen aan het netwerk van

verbindingen, terwijl de veranderingsprocessen in de ondergrond een nog veel langduriger karakter

hebben. De drie denkbeeldige lagen hebben vier basiskwaliteiten:

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

■

■

■

■

■

De fysieke ondergrond

Het netwerk van

verbindingen

Het occupatiepatroon

Status van de kaarten

De eerste ruimtelijke basiskwaliteit is: zorgen voor veiligheid en goede waterkwaliteit en voorkomen

van wateroverlast of waterschade.

Een tweede basiskwaliteit wordt gevormd door de natuurlijke en cultuurhistorisch waardevolle

gebieden. Samen vormen ze de blauw-groene laag.

De derde basiskwaliteit is een goede bereikbaarheid in de ruime zin van het woord, met als

kwaliteitskenmerken: snel, betrouwbaar, toegankelijk en veilig.

Het ontwikkelen van Noord-Holland Noord tot een gebied waar zowel welvaart als welzijn worden

bediend, is de basiskwaliteit van het occupatiepatroon. Dit houdt in dat woon-, werk- en verblijfs-

functies in goede samenhang een plek krijgen.

Door het uiteentrekken in de drie denkbeeldige lagen krijgen we inzicht in de verbanden tussen de

verschillende functies en kwaliteiten binnen het gebied. Dit inzicht is nodig om goed beargumenteerd

uitspraken te kunnen doen over de voorwaarden waaronder een gebied al dan niet voor bepaalde ont-

wikkelingen in aanmerking komt. Met behulp van deze werkwijze zijn zowel de bij dit plan behorende

juridische streekplankaart als de langetermijnvisies tot stand gekomen.

Bij het Ontwikkelingsbeeld horen vijf kaarten:

1 de kaart Visie 2004-2030;

2 de kaart Planologisch Beleidskader 2004-2014;

3 de kaart Gradatie Zoekgebieden;

4 de kaart Specificatie Uitsluitingsgebieden;

5 Belemmeringenkaart.

Deze kaarten visualiseren de Ontwerpvisie, Noord-Holland 2030, beschreven in hoofdstuk 3 en het

werkingsgebied van de beleidsinstrumenten, beschreven in hoofdstuk 5.

Verder staan er in de tekst van het Ontwikkelingsbeeld diverse kaarten:

In hoofdstuk 2 bevinden zich de deelkaarten per thema op basis waarvan de lange termijn kaart is

samengesteld. In hoofdstuk 3 treft u de kaarten met de langetermijnvisie aan respectievelijk de onder-

delen daarvan per deelregio. Ook staat in dit hoofdstuk een aantal kaarten met voorbeelduitwerkingen.

Omdat de functie van de kaarten verschilt, verschilt daarmee ook de status en juridische betekenis van

de diverse kaarten.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Kaarten, behorend bij

Deel II Problemen en

Ambities en Visie 2030

Kaarten, behorend bij

Deel IV Planologisch

Beleidskader

2004-2014

In Deel 2 van het Ontwikkelingsbeeld vindt u diverse themakaarten, die samen de onderbouwing

vormen van de integrale langetermijnvisie voor 2030.

Deze themakaartjes voor bijvoorbeeld landbouw, verkeer en vervoer en wonen zijn het antwoord op de

problemen en ambities die voor 2030 op Noord-Holland afkomen.

Deze kaartjes zijn derhalve niet bedoeld om aan de hand daarvan bestemmingsplannen te beoordelen.

De kaart Visie 2004-2030 geeft de integrale langetermijnvisie voor 2030 visueel weer zoals wij die in

hoofdstuk 3 per regio – en vergezeld van regiokaarten – hebben beschreven. Deze visie stemt overeen

met hetgeen wij op de kaarten behorende bij het Planologische Beleidskader mogelijk maken.

De kaart is gebaseerd op onderzoek (de scenario’s), bestaand beleid, extern bepaalde randvoorwaarden

en last but not least op een uitgebreid interactief proces van overleg en uitwisseling van informatie en

wensen in de regio. Bestuurlijke vastlegging van deze visie en draagvlak daarvoor in de regio is dus

belangrijk.

Dit alles betekent dat het langetermijnbeleid uit hoofdstuk 3, zoals is vastgelegd op de kaart Visie

2004-2030 richtinggevend is voor onze besluitvorming. Wij bevelen aan zowel de kaart Visie 2004-2030

als de regionale uitsplitsingen daarvan in

hoofdstuk 3 bij uw planvorming te betrekken. Aan de op deze kaarten getrokken begrenzingen kunnen

echter geen rechten worden ontleend: voor onze juridische planbeoordeling als onderdeel van de

goedkeuringsprocedure zijn uitsluitend de kaarten behorend bij deel IV Planologisch Beleidskader

relevant.

Ook de in hoofdstuk 3 weergegeven kaartjes Voorbeeld-uitwerkingen voor o. a. het HAL-gebied,

Noordbooggebied of het gebied Kromme Leek geven slechts een mogelijke invulling van deze hoofd-

structuur. Andere oplossingen zijn evenzeer denkbaar. Wij benadrukken dat deze kaartjes uitsluitend

toelichtend van aard zijn om aan te geven wat binnen de gegeven beleidsruimte in de zoekgebieden

mogelijk is. Zij hebben dus een indicatieve betekenis.

In hoofdstuk 5 hebben wij de beleidslijnen en de juridische instrumenten beschreven.

De kaart Planologische Beleidskader 2004-2014 geeft het juridische instrumentarium visueel weer van

bestaand stedelijk gebied, van zoekgebieden en uitsluitingsgebieden. Met deze laatstgenoemde instru-

menten sturen wij de uitbreiding van of nieuwe stedelijke of niet - stedelijke functies met aanzienlijke

ruimtelijke consequenties buiten het bestaand stedelijk gebied. Deze kaart vormt als het ware de opmaat

naar de langetermijnvisie voor 2030: het gekozen instrumentarium van zoek- en uitsluitingsgebieden

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

correspondeert met de hoofdstructuur van de langetermijnkaart 2004-2030 maar laat de invulling

daarvan met de gewenste stedelijke en niet-stedelijke functies aan de gemeenten.

Elementen die onze verantwoordelijkheid als regisserend bestuursorgaan voor grote gemeentegrens-

overschrijdende thema’s raken, zoals o.m. de bollenteelt, de glastuinbouw, de regionale bedrijven-

terreinen en de daarvoor noodzakelijke reserveringen hebben wij als aanduidingen gelokaliseerd op de

kaart.

De kaart Planologisch Beleidskader 2004-2014 vormt daarom voor de komende 10 jaar ons primaire

beoordelingskader voor gemeentelijke bestemmingsplannen en artikel 19-projectprocedures. Zij heeft

derhalve een rechtstreekse juridische betekenis voor gemeenten omdat deze daarmee rekening moeten

houden bij hun planvoorbereiding. Burgers worden slechts indirect hierdoor gebonden omdat pas een

rechtsgeldig bestemmingsplan hun rechten en plichten vastlegt.

De kaarten Gradatie Zoekgebieden en Specificatie Uitsluitingsgebieden maken duidelijk met welke

gradaties en het daarmee verbonden beleid rekening moet worden gehouden bij het maken van een

bestemmingsplan en het Beeldkwaliteitsplan en waarom een bepaald gebied tot uitsluitingsgebied is

verklaard: in hoofdstuk 5 is aangegeven welke onderliggende regelgeving (provinciaal, nationaal of

europees) of beleidskaders bepaalde gebruiksvormen beperken of onmogelijk maken. In ieder geval

wensen wij niet dat in deze gebieden uitbreidingen van of nieuwe stedelijke functies van een grotere

schaal plaatshebben.

Niet-stedelijke functies in een groene setting maar wel met aanzienlijke ruimtelijke consequenties

(bijvoorbeeld campings, dagrecreatieterreinen, golfterreinen) zijn in beginsel mogelijk mits toegelaten

door het bij de gebiedscategorie behorende beleid of wetgevende kader.

Een Beeldkwaliteitsplan en een toets aan ons compensatiebeleid is verder vereist.

Vanwege het bij de gebiedscategorie behorende beleid (toegankelijk via onze Leidraad Provinciaal

Ruimtelijk Beleid) heeft deze kaart voor gemeenten bij ontwikkelingen in het landelijke gebied

(zoekgebieden en uitsluitingsgebieden) dus een juridische betekenis waarmee rekening moet worden

gehouden.

De Belemmeringenkaart tenslotte is een kaart waarop de belemmeringen in het bebouwen of het plano-

logisch relevante gebruik van gronden staan vermeld als gevolg van bestaande regelgeving op het

terrein van geluid- en veiligheidszones en technische infrastructuur.

Omdat gemeenten ook met deze kaart bij hun planvorming rekening moeten houden heeft de kaart dus

ten opzichte van hen een juridische betekenis.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Status van de

beleidslijnen:

Met het door ons gekozen instrumentarium kiezen wij aldus in ons beleid voor een instrumentarium dat

aan gemeenten onder bepaalde voorwaarden vrijheid en verantwoordelijkheid geeft bij het maken van

hun ruimtelijke beleid.

Wij hanteren in onze beleidslijnen de volgende volgorde:

■

Beleidslijnen voor het bestaande stedelijke gebied.

■

Algemene beleidslijnen voor het landelijke gebied.

■

Beleid alleen voor de zoekgebieden.

■

Beleid alleen voor de uitsluitingsgebieden.

■

Beleid voor specifieke onderwerpen.

Wij beschouwen de volgende beleidslijnen als essentiële beleidslijnen:

■

Beleidslijnen voor de inrichting van het bestaande stedelijke gebied (5.2.2).

■

Beleidslijnen alleen voor de zoekgebieden genoemd onder voorwaarden (5.4.1.).

■

Beleidslijnen alleen voor de uitsluitingsgebieden, voor zover het gaat om het verbod van ver-

stedelijking en de begrenzing van de uitsluitingsgebieden op de kaart Planologisch Beleidskader

2004-2014.

Dat betekent dat wijziging van het genoemde beleid of aanpassing van de genoemde begrenzing op de

kaart ‘Planologisch beleidskader 2004-2014’ uitsluitend mogelijk is door een herziening van het streek-

plan.

5.2 Beleidslijnen voor het bestaand stedelijk gebied

Onder het bestaand stedelijk gebied verstaan wij:

1 Het feitelijk bestaande bebouwde gebied van steden en dorpen waarin zich ruimtevragende

stedelijke functies bevinden die een aaneengesloten en samenhangend geheel vormen.

2 In geldende beleidskaders van gemeenten (goedgekeurde bestemmingsplannen en afgegeven ver-

klaringen van geen bezwaar ex artikel 19 WRO) en van de provincie (streekplan of andere ruimtelijk

relevante beleidsstukken) vastgelegde verstedelijkingsmogelijkheden.

In dit Ontwikkelingsbeeld hebben wij het bestaand stedelijk gebied aangegeven, voorzover het betreft

steden, hoofd- en basiskernen en glastuinbouw in projectlocaties. Dit betekent dat bijvoorbeeld inciden-

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

tele bedrijfsvestigingen, kleine kernen of een cluster van enkele woningen en ook linten op de kaart

Planologisch Beleidskader 2003-2014 niet de aanduiding ‘bestaand stedelijk gebied’ hebben gekregen.

Ons beleid, genoemd onder nummers 5. 3.4 en 5.4, is hier van toepassing. Vigerende rechten in kleine

kernen worden gerespecteerd.

In ons beleid voor het stedelijke en landelijke gebied richten wij ons primair op de verstedelijking als

optelsom van stedelijke functies maar ook op andere niet - stedelijke functies met aanzienlijke ruimte-

lijke effecten.

Onder stedelijke functies horen in ieder geval:

■

Woonbebouwing inclusief villagebieden en inclusief woonschepenlocaties.

■

Individuele bedrijven en kantoren.

■

Specifieke bedrijven of kantorenlocaties.

■

Voorzieningen zoals winkels, maatschappelijke voorzieningen (zoals kerken, sportcomplexen,

stadions), recreatiewoningcomplexen, tuincentra e.d.

■

Defensiecomplexen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

■

Infrastructurele voorzieningen zoals wegen (uitgezonderd agrarische wegen, wegverbredingen of

reconstructies), spoor- en waterwegen, leidingen, windturbineparken in lijn- of clusteropstellingen

e.d.

■

Glastuinbouwcomplexen.

Onder niet-stedelijke functies met aanzienlijke ruimtelijke effecten horen in ieder geval:

■

Vaarwater en waterberging al dan niet in stedelijk gebied.

■

Recreatieve groene voorzieningen zoals parken, dagrecreatiegebieden, (lawaai-)sport- voorzieningen/

velden, bagger- of afvalstortlocaties, begraafplaatsen, verblijfsrecreatiegebieden zoals campings,

golfterreinen e.d.).

■

Maneges en volkstuincomplexen.

■

Jachthavens.

Bij de inrichting van het bestaand stedelijk gebied hanteren wij de volgende voorwaarden:

■

Niet alle open ruimten binnen het stedelijk gebied mogen worden bebouwd; wettelijk beschermde

structuren moeten behouden blijven. Ook open of blauw-groene ruimten die een belangrijke

bijdrage leveren aan de stedenbouwkundige of cultuurhistorisch bepaalde structuur van het

stedelijk gebied moeten bij de inpassing van nieuwe functies worden gerespecteerd. Zo dient ook het

karakter van villagebieden behouden te blijven. Onze cultuurhistorische waardenkaart (CHW-kaart)

is als inspiratiebron hierbij een hulpmiddel.

■

Plannen en initiatieven gericht op verandering van bestaande stedelijke functies in andere stedelijke

functies binnen bestaande bebouwing of door toevoeging van nieuwe bebouwing beoordelen wij

aan de hand van de ruimtelijke situatie ter plaatse. Behoud of versterking van de ruimtelijke kwali-

teit van het gebied is daarbij uitgangspunt. Een Beeldkwaliteitsplan wordt aanbevolen, in ieder geval

bij projecten groter dan 100 woningen.

■

Binnen het bestaand stedelijk gebied geldt ons locatiebeleid.

■

Gemeenten moeten rekening houden met de ecologische verbindingszones die in het stedelijk

gebied lopen.

■

Bij de (her-)inrichting van het stedelijk gebied moeten gemeenten streven naar het beperken van

negatieve invloeden op het oppervlaktewater- en het grondwatersysteem, zowel kwalitatief als

kwantitatief. Een functieverandering of herinrichting mag niet leiden tot een grotere aan- en afvoer

van water.

■

De bouwhoogte van bebouwing is niet vastgelegd. Wel moet bij nieuwbouw rekening worden

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

gehouden met de afstand tot de contour in verband met de visuele effecten op het landelijk gebied.

■

De regelgeving voor veiligheid, geluid, stank en luchtverontreiniging wordt in acht genomen.

■

Binnen bestaand stedelijk gebied aan de Noordzeekust met de aanduiding ‘zoekgebied voor water-

kering’ is bouwen (herstructurering en nieuwbouw) mogelijk onder de voorwaarden dat deze:

– niet leiden tot extra schade tijdens stormen;

– een toekomstige landwaartse versterking van de zeewering niet frustreren.

Het hier bepaalde is een essentiële beleidslijn.

5.3 Algemene beleidslijnen voor het landelijke gebied

Het hele gebied buiten de het bestaand stedelijk gebied, dus zowel de zoekgebieden als de uitsluitings-

gebieden, behoort tot het landelijk gebied. Voor het landelijke gebied geldt het volgende beleid:

In grote delen van het landelijk gebied, dus zowel in de uitsluitingsgebieden als in de zoekgebieden,

komen agrarische functies voor. Een nadere uitwerking van die functies en ons ruimtelijke beleid daar-

voor, zoals bijvoorbeeld voor de verschillende agrarische bedrijfstypen en agrarische bouwmogelijk-

heden op agrarische bouwpercelen, is vastgelegd in de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid (zie

http://www.noord-holland.nl/). Wij verwijzen naar dat beleid en ook naar ons geldende artikel 19 - beleid dat

voorshands ongewijzigd blijft.

Wij zullen echter het geldende beleid voor het landelijke gebied zoals vervat in de Leidraad en ook ons

artikel 19-beleid evalueren en aanpassen aan het in dit Ontwikkelingsbeeld opgenomen beleid.

(zie verder H7)

Voor het hele landelijke gebied, dus zowel voor de zoekgebieden als de uitsluitingsgebieden geldt dat

ingeval van MER-plichtige activiteiten, voorzover landbouwgronden in het geding zijn en overige

ingrepen die een aanzienlijk effect hebben op gronden met een agrarische bestemming een Landbouw

Effect Rapportage, verplicht is voor de initiatiefnemer van een ingreep, al dan niet als onderdeel van een

integrale effectrapportage. Hiermee scheppen wij voldoende ruimtelijke waarborgen voor een vitale

landbouw.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Van ingrepen die een aanzienlijk effect hebben is sprake als :

■

De afname van gronden met een agrarische bestemming 100 ha of meer bedraagt òf er sprake is van

aanzienlijke directe effecten voor agrarische bedrijven (opheffing, verplaatsing van bedrijven,

omvang agrarische werkgelegenheid, economische meerwaarde, waterkwaliteit en -kwantiteit e.d.);

■

er sprake is van aanzienlijke indirecte effecten voor (overblijvende) agrarische bedrijven (gevolgen

voor bedrijfsvoering, ontwikkelingsperspectief, bedrijfsomvang, ontsluitingen e.d.).

Op voorhand is niet te bepalen wanneer van aanzienlijke directe of indirecte effecten, als hiervoor

bedoeld, sprake is. Dit is maatwerk en zal per geval door Gedeputeerde Staten worden bepaald. Ingeval

van meer kleinschalige ingrepen gaat het bestemmingsplan in op de effecten voor de landbouw.

Wij onderkennen dat een optelsom van beperkte ingrepen, die per geval niet voor een LER in aan-

merking zouden komen, kan leiden tot een aanzienlijk effect op de structuur van het landelijk gebied.

Daarin hebben wij voorzien door te bepalen dat voor ingrepen in agrarisch gebied, waarvoor geen LER

vereist is, in het bestemmingsplan in een paragraaf landbouw specifiek moet worden ingegaan op de

effecten voor de landbouw.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

In toenemende mate komt agrarische bebouwing vrij op het bouwperceel als gevolg van gehele of

gedeeltelijke bedrijfsbeëindiging. In de volgende gevallen is functieverandering toegestaan van zowel

agrarische als niet-agrarische functies naar verbrede landbouw en/of naar kleinschalige vormen van

wonen, werken en recreatie:

■

bij herinrichting of sanering (bijvoorbeeld sloop) van vrijkomende bebouwing;

■

bij opheffing van ruimtelijk ongewenste situaties;

■

in het kader van stedelijke transformatie uit te plaatsen volkstuinen;

■

bij ontwikkeling van exclusieve woonmilieus in de sfeer van landgoederen met een gelijktijdige

ontwikkeling en financiering van blauwe en groene functies.

Deze functieverandering is uitsluitend mogelijk onder de voorwaarden dat:

■

er geen sprake is van toename van het bebouwde oppervlak op het bouwperceel, zover er

bebouwing aanwezig is/was;

■

de nieuwe functie de bedrijfsvoering van andere agrarische bedrijven niet beperkt;

■

recreatiewoningen niet worden omgezet in permanent bewoonde woningen;

■

het bestemmingsplan of de projectprocedure vergezeld gaat van een Beeldkwaliteitsplan.

Voor ons toetsingskader en een toelichting daarop verwijzen wij naar de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk

Beleid.

Naast agrarische functies komen ook talloze meer incidentele bestaande niet-agrarische functies in het

hele landelijk gebied (zoekgebieden en uitsluitingsgebieden) voor. Om verrommeling van het landelijke

gebied te voorkomen geldt voor deze bestaande functies dat per geval bekeken zal worden of – indien

het vigerende bestemmingsplan daarin niet voorziet – een beperkte toename van het bebouwde opper-

vlak binnen het bestaande bouwperceel mogelijk is.

Ook de mogelijkheden voor nieuwe kleinschalige ontwikkelingen zijn niet op voorhand aan te geven,

maar worden beoordeeld aan de hand van de ruimtelijke situatie ter plaatse. Een Beeldkwaliteitsplan

geldt daarbij als voorwaarde. In de uitsluitingsgebieden geldt daarnaast het gebiedsgericht beleid en is

de gedragslijn compensatiebeleid, zoals is vastgelegd in ons besluit van 14 maart 2000, van toepassing.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Nieuwe kleinschalige ontwikkelingen zijn mogelijk mits sprake is van:

■

Een organische ontwikkeling die ondergeschikt is aan de omvang van de kern.

■

Maximaal 1 tot 5 woningen op jaarbasis. Overschrijding van dit aantal moet expliciet aan

Provinciale Staten worden voorgelegd voor een besluit.

■

Ook voor andere functies zoals werken en zorgvoorzieningen moet het gaan om incidentele

kleinschalige ontwikkelingen.

■

De ruimte voor ruimte-regeling dan wel de rood voor groen-regeling.

■

Een concreet bestemmingsplan of projectprocedure.

Het plan of project wordt beoordeeld aan de hand van de ruimtelijke situatie ter plaatse.

Bij de ontwikkeling van lokale bedrijven geldt:

■

geen planologische reservering, alleen de directe behoefte wordt planologisch geregeld;

■

er vindt een beoordeling plaats per individueel bedrijf;

■

er is binnen de gemeente geen alternatief in een zoekgebied;

■

ontwikkeling van lokale bedrijven in uitsluitingsgebieden moeten worden voorgelegd aan

Provinciale staten.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

5.4 Beleidslijnen alleen voor de zoekgebieden

Nieuwe stedelijke functies en andere niet-stedelijke functies met aanzienlijke ruimtelijke effecten mogen

met overschrijding van het bestaand stedelijk gebied plaatshebben in het landelijk gebied voorzover

gelegen in de zoekgebieden. Dit onder de volgende voorwaarden:

1 Stedelijke functies (met uitzondering van glastuinbouw, infrastructuur of windturbineparken)

mogen uitsluitend plaatshebben aansluitend aan het bestaand stedelijk gebied.

2 Een bestemmingsplan of projectprocedure van de gemeente gaat vergezeld van een

Beeldkwaliteitsplan (zie voor de eisen die wij stellen hoofdstuk 7).

3 In het geval van woningbouw wordt in het bestemmingsplan door de gemeente aangegeven in

hoeverre het plan zich verhoudt tot een op te stellen regionale woonvisie. (zie voor de eisen die wij

stellen hoofdstuk 7).

4 In het geval van bedrijventerreinen wordt in het bestemmingsplan aangegeven in hoeverre het plan

zich verhoudt tot de regionale bedrijventerreinen visie.(zie voor de eisen die wij stellen hoofdstuk 7).

5 Als sprake is van een – als zodanig op de kaart aangegeven – zoekgebied met een extra gradatie (zie

hierna) wordt met de daarmee verbonden extra bescherming rekening gehouden.

6 In agrarische gebieden stellen wij niet de eis van een Beeldkwaliteitsplan voor ingrepen met een

agrarisch doel zoals een landinrichting in de zin van de Landinrichtingswet.

7 Linten zijn vanwege de karakteristieke structuur en de samenhang met het landelijk gebied niet

binnen het bestaand stedelijk gebied opgenomen maar beschouwd als onderdeel van het zoekgebied

of het uitsluitinggebied. Eventuele karakteristieke doorzichten of bebouwingspatronen in linten

moeten worden gehandhaafd en beschermd in het bestemmingsplan. Nieuwe stedelijke ontwikke-

lingen in linten en bebouwing van doorzichten worden uitsluitend door ons beoordeeld aan de hand

van een Beeldkwaliteitsplan.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Onder lokale bedrijven wordt verstaan:

■

het bedrijf moet voor het bedrijfseconomisch functioneren afhankelijk zijn van de binding met de

huidige gemeente en/of

■

binnen de gemeente een aantoonbare functie hebben en/of een historische binding met de plaats;

■

voor vestiging van de uitbreiding van een lokaal bedrijventerrein komen bij voorrang bedrijven

uit de dorpskernen in aanmerking die daar hinder veroorzaken.

Het hier bepaalde is een essentiële beleidslijn.

Wij kennen op kaart 2 van het Planologisch Beleidskader de volgende zoekgebieden met een extra

gradatie:

■

Hier geldt ook het provinciaal beleid voor aardkundige waarden, zoals is vastgelegd in onze nota

Actualisatie Intentieprogramma Bodembeschermingsgebieden (augustus 2003) die in de Leidraad

Provinciaal Ruimtelijk Beleid wordt opgenomen.

■

Zoekgebied met extra aandacht voor cultuurhistorisch waardevolle gebieden in verband met historisch

– geografische patronen en elementen, archeologische en historisch – bouwkundige aarden.

In deze gebieden dient bij de ruimtelijke ontwikkelingen rekening te worden gehouden met deze

waarden, zoals deze in de Regioprofielen zijn opgenomen. Zie hiervoor de Leidraad Provinciaal

Ruimtelijk Beleid (www. noord-holland.nl.) Uitgangspunt is het beleid van behoud door ontwikke-

ling waar wij in de Regioprofielen verder op ingaan. Ook de Cultuurhistorische waardenkaart

(CHW-kaart) en onze publicatie over het onderzoek naar de identiteit van Noord-Holland Noord

zijn belangrijke hulpmiddelen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

■

Het gaat hier om:

– De 15% laagst gelegen delen van de polder.

– Gebieden met sterke autonome maaiveld daling. Dit is met name het veenweidegebied.

Bebouwing langs hoger gelegen linten is wel mogelijk.

– Hoger gelegen gebieden met nu en in de toekomst te verwachten hoge grondwaterstanden en

met afstromend kwelwater aan de randen als gevolg van intensievere neerslag. Het gaat hier met

name om de zogenaamde ‘brongebieden’ als het duingebied en het binnenduinrandgebied en

hoger gelegen delen van Wieringen en Texel.

– De voorlopige vrijwaringszone langs de IJsselmeerkust (zie 6.9 kustveiligheid: De IJsselmeer en

Markermeerkust).

Wij verwijzen ook naar ons beleid in de ‘Nota Evenwichtig omgaan met water’ van

Gedeputeerde Staten van september 2003.

5.5 Beleidslijnen alleen voor de uitsluitingsgebieden

In de uitsluitingsgebieden is sprake van bijzondere natuurlijke waarden en kenmerken of landschappe-

lijke en cultuurhistorisch waardevolle elementen en structuren die wij willen beschermen, behouden en

versterken. Het gaat hier vooral om delen van het landelijke gebied die een bepaalde bescherming

genieten op grond van al bestaande (internationaal) wettelijke of provinciale beleidskaders met daaruit

voortvloeiende planologische gebruiksbeperkingen maar ook om gebieden die wij om andere ruimte-

lijke redenen willen vrijwaren van verdere verstedelijking. Wij noemen al deze wettelijke of beleids-

kaders het gebiedsgericht beleid. Het gaat dan om:

In deze gebieden gelden primair het afwegingskader van de Natuurbeschermingswet 1998 en het

Europees rechterlijke afwegingskader van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Op dit moment ligt bij de

Tweede Kamer het wetsvoorstel tot wijziging van de Natuurbeschermingswet 1998 in verband met

Europees rechterlijke verplichtingen (TK 2002-2003, 28171). De wijziging is noodzakelijk ter implemen-

tatie van de Europese richtlijnen met betrekking tot het aanwijzen van speciale beschermingszones en de

instandhouding en bescherming daarvan, inclusief de externe werking die aangrenzende stedelijke

functies op het gebied kunnen hebben.

Daarnaast ook de Flora en Faunawet die de bescherming van plant- en diersoorten beoogt. Voorts kan

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

gebruik worden gemaakt van de door Gedeputeerde Staten uitgebrachte ‘Beknopte handleiding voor

gebiedsbescherming in Noord-Holland, Habitat- en Vogelrichtlijn’. Het hier genoemde beleid is in de

Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid (www noord-holland.nl) opgenomen.

Gebieden die zijn bepaald in de Beleidsvisie Ontwikkeling Provinciale Ecologische Hoofdstructuur van

mei 1993 (PEHS);

In deze gebieden zijn ontwikkelingen mogelijk als ze passen binnen de natuurdoelen voor het gebied en

de identiteit van het landschap versterken.

Deze zijn beschreven in de Beleidsvisie Ontwikkeling Provinciale Ecologische Hoofdstructuur van mei

1993 en de nota Natuur doeltypen in Noord-Holland van augustus 2000.

Gebieden met bekende archeologische vindplaatsen (niet op kaart aangegeven)

Hier geldt ons beleid van behoud zoals opgenomen in de Leidraad Provinciaal Ruimtelijke Beleid.

De bekende archeologische vindplaatsen staan op de CHW-kaart.

Hier geldt ons beleid van behoud zoals opgenomen in de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid.

De beschermde structuren staan op de CHW-kaart.

■

Grondwaterbeschermingsgebieden.

■

Aardkundige monumenten.

■

Stiltegebieden.

In milieubeschermingsgebieden geldt het beleid zoals neergelegd in het Provinciaal Milieubeleidsplan

(PMP). Voor wat betreft de stilte- en de grondwater beschermingsgebieden is een regeling opgenomen in

de provinciale milieuverordening.

■

wateren met hoofdfunctie natuur;

■

het IJsselmeer en het Markermeer;

■

de laagst gelegen delen van de polder, waar tevens sprake is van sterke autonome maaivelddaling;

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

■

voorlopige vrijwaringszones langs de Noordzeekust met het oog op de kustverdediging.

Hier geldt tevens ons beleid uit de Kustvisie en de eerder genoemde ‘Nota Evenwichtig Omgaan met

water’.

Het gaat hier om Leekerlanden en de open gebieden Castricum-Limmen, en het Noordbooggebied.

De hier genoemde gebieden wensen wij uit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening niet voor

verdere verstedelijking in aanmerking te laten komen in verband met de te handhaven openheid en de

sturing van de gewenste verstedelijkingsrichting. In hoofdstuk 3 geven wij hiervoor een motivering.

In de Uitsluitingsgebieden geldt het algemene beleid voor het landelijk gebied zoals dat in onderdeel 5.3

is weergegeven. Aanvullend geldt hier – indien van toepassing – een gebiedsgericht beleid, dat bepaald is

door het onderliggende wettelijke of provinciale beleidskader. Een klein deel van deze gebieden ligt

binnen het bestaand stedelijk gebied. Ook in dat geval geldt het gebiedsgericht beleid.

Uitsluitingsgebieden zijn overwegend in gebruik voor land- en tuinbouwdoeleinden. Mede door dit

gebruik blijft het voor die gebieden karakteristieke landschap behouden. De aanduiding uitsluitings-

gebied beperkt als zodanig niet de uitvoering van de land- en tuinbouw. Wij hechten groot belang aan

het behoud en versterking van de grondgebonden landbouw. Niet alleen vanwege de economische

betekenis van de melkveehouderij en de akkerbouw, maar ook in verband met het feit dat vooral deze

sectoren zorgdragen voor het behoud van de open ruimte. Deze landschapsbeherende functie geldt voor

grote delen van de op kaart 1 voorkomende zoekgebieden en uitsluitingsgebieden.

In de Uitsluitingsgebieden geldt dat wij daar geen uitbreiding van stedelijke functies of nieuwe stedelijke

functies toestaan, uitgezonderd kleinschalige ontwikkelingen. Wat wij verstaan onder kleinschalige

ontwikkelingen is weergegeven in 5.3.4. Bestemmingsplannen dienen uitbreiding van of nieuwe stede-

lijke functies in deze gebieden onmogelijk te maken. In verband met het op blz. 86 aangekondigde

onderzoek maken wij voor de plaatsing van windturbines een uitzondering voor het water vòòr de

Wieringermeerdijk, een en ander onverminderd de noodzakelijke afwegingen, vereist op grond van de

Vogel- en Habitatrichtlijn.

Wij vinden het verbod van stedelijke functies in uitsluitingsgebieden en de begrenzing van deze

gebieden een essentiële beleidslijn hetgeen betekent dat uitzonderingen op dit verbod alleen mogelijk

zijn als:

1 Het gebiedsgericht beleid dat ter plaatse geldt een uitzondering mogelijk maakt.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

2 Een verandering van de begrenzing door middel van een streekplanherzieningsprocedure mogelijk

is gemaakt.

De toelaatbaarheid van uitbreiding van of nieuwe niet-stedelijke ontwikkelingen met aanzienlijke ruimte-

lijke effecten verschilt per type gebied en wordt bepaald door de mogelijkheden van het gebiedsgericht

beleid zoals hiervoor is aangegeven en de belangen die daarmee worden gediend. Dit kan niet op voor-

hand worden bepaald. Bij alle ingrijpende ontwikkelingen in uitsluitingsgebieden, derhalve ook functie-

verandering en niet stedelijke functies met aanzienlijke ruimtelijke effecten, is een Beeldkwaliteitsplan

en vastlegging in een bestemmingsplan vereist. Ingeval van een positief besluit is in ieder geval onze

gedragslijn compensatie, zoals is vastgelegd in ons besluit van 14 maart 2000, van toepassing.

5.6 De Rood voor Groen-benadering in de zoekgebieden

Wij zijn van mening dat de ontwikkeling en het beheer van recreatieve voorzieningen rond dorp of stad

nadrukkelijk ook een verantwoordelijkheid is van de gemeenten. In de zogenaamde zoekgebieden, die

wij aangegeven hebben voor verstedelijking, moeten zulke voorzieningen gelijkopgaand met nieuwe

bouwplannen worden ontwikkeld. Deze verstedelijking dient daarbij financieel bij te dragen aan de

recreatieve voorzieningen. Zo kan uit de opbrengsten van woningbouw of realisatie van bedrijven-

terreinen meebetaald worden aan de aanleg van recreatiegebieden en fiets- en wandelpaden. De nieuw

aan te leggen stedelijke functies kunnen echter ook direct bijdragen aan meer recreatieve voorzieningen.

Te denken valt bijvoorbeeld aan woonlandschappen, waarbij een deel van het groen openbaar toe-

gankelijk is of aan bedrijventerreinen waarbij het waterbeheer op een slimme wijze is gecombineerd met

een aantrekkelijke, groene omgeving.

Het hoeft overigens niet altijd het daadwerkelijk creëren van nieuwe voorzieningen in te houden. Ook

fondsvorming voor het optimaal beheren van de huidige landschappelijke, natuurlijke en recreatieve

waarden in een gebied vinden wij een goede manier om te zorgen voor voldoende recreatieve mogelijk-

heden in de omgeving. Omdat de ruimte voor nieuw recreatief groen lang niet altijd binnen de

gemeentegrenzen zelf te vinden is, geniet het onze voorkeur de aanpak van dergelijke rood voor groen

constructies op een regionale schaal te bekijken. Hoe dit het beste te combineren is met het ruimtelijk

instrumentarium zullen wij nog nader regelen in beleidsregels in de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk

Beleid.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

5.7 Provinciaal compensatiebeleid voor de uitsluitingsgebieden

Een bijzonder geval van rood voor groen is compensatie. De bijzondere waarden die moeten wijken

voor de onvermijdelijk geachte verstedelijking dienen daarbij elders te worden hersteld.

Op 14 maart 2000 hebben wij een gedragslijn vastgesteld voor compensatie van ingrepen in gebieden

met bijzondere waarden. Het gaat hierbij om beschermingswaardige natuur-, landschaps-, recreatie-

gebieden, bodembeschermingsgebieden en gebieden met grote cultuurhistorische waarden, waaronder

bekende archeologische waarden. Deze gebieden zijn in het Ontwikkelingsbeeld opgenomen als de

zogenaamde uitsluitingsgebieden voor verstedelijking. Onze gedragslijn is dus van toepassing in de

uitsluitingsgebieden. Niet alle waardevolle archeologische terreinen zijn overigens op dit moment

bekend en dus in kaart gebracht. Ook op nieuwe vindplaatsen is de gedragslijn compensatie echter van

toepassing.

De werking van de gedragslijn houdt in dat wij de bovenbeschreven waarden in de uitsluitingsgebieden

in principe niet willen aantasten, tenzij het hier gaat om een ingreep die van groot maatschappelijk

belang is en niet elders kan plaatsvinden. Als wij de aantasting toch als onvermijdelijk zien, zullen wij in

eerste instantie bekijken of aantasting substantieel van aard is. Daarbij zullen aard en omvang van de

ingreep en de waarde van het gebied factoren zijn die in de afweging worden betrokken. Bij substantiële

aantasting zullen wij aangeven welke compenserende maatregelen nodig zijn om onze goedkeuring te

verbinden aan de activiteit.

Mocht een wettelijk voorschrift van hogerhand compensatie voorschrijven, dan wordt dit uiteraard in

achtgenomen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de Habitat- en Vogelrichtlijn of de Flora en Fauna wet.

5.8 De Ruimte – voor – Ruimte regeling in de uitsluitingsgebieden

De Ruimte voor Ruimte regeling is landelijk vooral bekend als instrument om varkenshouderijen te

saneren. De sanering wordt financieel mogelijk gemaakt door enkele woningen toe te staan, al dan niet

op dezelfde locatie of bij een nabij gelegen kern.

Deze regeling willen wij breder inzetten. Het biedt dan de mogelijkheid om te bouwen in uitsluitings-

gebieden aansluitend aan het bestaand stedelijk gebied, mits sanering van een ongewenste situatie in het

landelijk gebied plaatsvindt.

Deze regeling is ingegeven door het feit dat het geld ontbreekt voor de sanering van ongewenste situa-

ties. Het gaat bijvoorbeeld om bedrijven die op een bedrijventerrein thuishoren, defensieterreinen,

volkstuincomplexen, etc..

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

De kernen in uitsluitingsgebieden kunnen alleen binnendorps bouwen. Door (een deel van) het bouw-

vlak of het bestemmingsvlak te verplaatsen uit het landelijk gebied naar het dorp ontstaat de mogelijk-

heid van woningbouw. De mate waarin woningbouw kan plaatsvinden is sterk afhankelijk van de

kosten om sanering mogelijk te maken. De uiteindelijke winst voor het landelijk gebied is bepalend.

Dat is sneller aannemelijk te maken als de te saneren locatie duidelijk een verbetering oplevert en bij de

keuze van de locatie van de uitbreiding van de kern de aantasting beperkt blijft.

De Ruimte voor Ruimte regeling krijgt zijn nadere uitwerking in de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk

Beleid.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit